Đổi mới sáng tạo là then chốt của phát triển bền vững

Nền tảng của sự phát triển bền vững đã hình thành

Năm 2015, Việt Nam cùng 192 quốc gia thành viên Liên hợp quốc chính thức thông qua 17 mục tiêu phát triển bền vững trọng tâm của Chương trình Nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững thực hiện cho giai đoạn 2015-2030. Để hiện thực hóa 17 mục tiêu phát triển bền vững, tháng 5-2017, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định ban hành kế hoạch hành động quốc gia thực hiện Chương trình Nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững. Kế hoạch hành động bao quát các vấn đề về kinh tế-xã hội (KT-XH), môi trường, thể chế, hòa bình, tiếp cận công lý cho mọi người và mối quan hệ đối tác cho sự phát triển bền vững.

Sản xuất rau theo tiêu chuẩn công nghệ cao tại Nông trường VinEco Tam Đảo, tỉnh Vĩnh Phúc của Tập đoàn Vingroup.

Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Thế Phương cho biết: Những năm qua, Việt Nam đạt được nhiều thành tựu quan trọng về việc thực hiện 17 mục tiêu phát triển bền vững. Về tăng trưởng kinh tế và tạo việc làm bền vững: So với mục tiêu về tăng trưởng GDP hằng năm bình quân từ 5% đến 6% thì Việt Nam hoàn thành vượt mức mục tiêu này trong cả 3 năm 2015-2017. Năm 2017, cả nước có khoảng 1.641 nghìn lao động được tạo việc làm, tăng 1,5% so với năm 2016. Về công nghiệp, sáng tạo và hạ tầng, trong thời gian qua, hệ thống kết cấu hạ tầng của Việt Nam đã được tập trung đầu tư xây dựng với mức ưu tiên cao, thường chiếm khoảng 20% tổng chi đầu tư hằng năm của khu vực kinh tế nhà nước. Đáng chú ý, về xóa nghèo, xét theo chuẩn nghèo quốc tế về thu nhập, tỷ lệ nghèo chung cả nước đã giảm đáng kể từ 49,2% vào năm 1992, xuống còn 14,8% vào năm 2008 và còn 2,8% vào năm 2014. Tỷ lệ nghèo tiếp cận đa chiều của Việt Nam cũng giảm từ 9,2% từ năm 2016 xuống còn dưới 7% năm 2017. Về xóa đói, năm 2017, số hộ thiếu đói trong cả nước giảm đi 31,7% so với năm trước.

Không sợ doanh nghiệp quy mô nhỏ, chỉ sợ không đạt chuẩn

Tại hội nghị, nhiều ý kiến cũng chỉ ra rằng, vẫn có những thách thức đặt ra cho Việt Nam trong thực hiện mục tiêu phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Cụ thể, Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề của biến đổi khí hậu và các hiện tượng thiên tai bất thường; sức ép chung đối với các nước đang phát triển là tập trung nguồn lực để phát triển kinh tế mà chưa có sự chú trọng đúng mực đối với các vấn đề về môi trường và xã hội; bảo hộ thương mại đặt ra những thách thức lớn đối với việc ổn định thương mại toàn cầu nói chung và xuất nhập khẩu của Việt Nam nói riêng...

Các kỹ sư của Tập đoàn Lộc Trời kiểm tra quy trình sản xuất lúa gạo áp dụng công nghệ cao.

Giám đốc quốc gia WB tại Việt Nam Ousmane Dione gợi ý: Để thực hiện phát triển bền vững và nâng cao năng lực cạnh tranh, Việt Nam cần vận dụng và phát huy hiệu quả các nguồn lực từ thể chế, con người, vật chất và tự nhiên-đó là để một quốc gia vững vàng trước các xu hướng lớn. Còn theo Chủ tịch VCCI Vũ Tiến Lộc, nỗ lực của một mình Chính phủ là không đủ để thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững. Nỗ lực cần đến từ tất cả các thành phần bên trong xã hội, trong đó khu vực doanh nghiệp (DN) đóng vai trò quan trọng trong hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững thông qua hoạt động kinh doanh của mình. Cụ thể là thông qua những giải pháp kinh doanh sáng tạo, có tác động mạnh mẽ, mang tính quy mô, có thể đo lường hiệu quả, có thể nhân rộng và vượt qua khỏi hình thức kinh doanh thông thường. “Chúng ta không sợ quy mô nhỏ, chúng ta chỉ sợ không đạt chuẩn. Nếu không hướng tới mô hình phát triển bền vững thì không thể hội nhập”, ông Vũ Tiến Lộc nhấn mạnh.

Dưới góc độ DN, Tổng giám đốc Coca-Cola Việt Nam Sanket Ray cho rằng, các DN Việt Nam cần có nhận thức rõ ràng về những lợi thế, tiềm năng và triển vọng phát triển của chính mình trước khi quyết định hội nhập với nền kinh tế thế giới. “Quan trọng hơn, bản thân DN cần chủ động thay đổi để nắm bắt cơ hội tốt hơn, vạch rõ đường hướng phát triển trong tương lai theo những tiêu chuẩn mang tính toàn cầu hóa”-ông Sanket Ray nhấn mạnh.

Tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy sáng tạo

Phát biểu kết luận, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh: Xuyên suốt hơn 30 năm qua, chiến lược phát triển bền vững của Việt Nam luôn được xây dựng dựa trên 3 trụ cột, gồm bền vững kinh tế, bền vững xã hội và bền vững môi trường. Việt Nam từ một quốc gia nghèo, kém phát triển đã vươn lên trở thành quốc gia đang phát triển, có thu nhập trung bình, sớm hoàn thành nhiều Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ, được cộng đồng quốc tế coi là điểm sáng về xóa đói giảm nghèo.

Lắng nghe và giải đáp các ý kiến tại hội nghị, Thủ tướng nêu quan điểm, phát triển bền vững là mục tiêu bao trùm không chỉ là nhiệm vụ của một bộ, ngành, một lĩnh vực, không chỉ là vấn đề kinh tế, chất lượng tăng trưởng mà bao gồm cả vấn đề xã hội, môi trường, văn hóa, con người, cần thống nhất cả trong nhận thức và hành động của tất cả các cấp, các ngành và toàn xã hội. “Phát triển bền vững là trách nhiệm chung của hệ thống chính trị, toàn xã hội và mỗi cá nhân. Tôi đề nghị chúng ta cùng chung tay thực hiện tốt tất cả các mục tiêu này”, Thủ tướng nhấn mạnh.

Theo đó, Thủ tướng yêu cầu các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh cải cách thể chế kinh tế, nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh và đây là một trọng tâm trong chỉ đạo điều hành của Chính phủ. “Tôi yêu cầu các bộ, ngành, địa phương tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp để xây dựng môi trường kinh doanh bình đẳng, an toàn, minh bạch, giảm cả chi phí tài chính và thời gian, hướng tới mức trung bình của ASEAN-4 làm nền tảng hướng tới chuẩn mực của OECD”.

Cho rằng, thành công của cộng đồng DN chính là nền tảng để tạo sự phát triển bền vững của cả nền kinh tế, Thủ tướng Chính phủ đề nghị tiếp tục phát huy vai trò của cộng đồng DN, các tổ chức xã hội, “Chính phủ sẽ tích cực xóa bỏ rào cản về thủ tục hành chính, thể chế pháp luật; đề cao trách nhiệm giải trình, kỷ luật, kỷ cương, tăng cường kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm các vi phạm, các tiêu cực, nhũng nhiễu… tạo mọi điều kiện cho cộng đồng DN, nhất là khu vực kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ hơn nữa”, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.

Theo Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, đổi mới sáng tạo là yếu tố then chốt của phát triển bền vững. Vì vậy, Chính phủ sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi để thúc đẩy các hoạt động sáng tạo, hoàn thiện thể chế chính sách để khuyến khích các hoạt động nghiên cứu và phát triển, ứng dụng khoa học, chuyển giao công nghệ, phát triển thị trường và thương mại hóa sản phẩm nghiên cứu. Cam kết bảo vệ hữu hiệu quyền tài sản và ý tưởng sáng tạo… "Cùng với đó, giáo dục là chìa khóa để mọi người, nhất là thế hệ trẻ mở cánh cửa tri thức, tạo ra các cơ hội làm chủ tương lai tươi sáng của đất nước. Chính phủ bảo đảm cơ hội học tập cho mọi người dân, cam kết không ai bị bỏ lại do thiếu các cơ hội học tập. Tiếp tục quan tâm hơn nữa đến phát triển nguồn nhân lực có kỹ năng và chất lượng cao, nắm lấy cơ hội, vượt qua thách thức đáp ứng yêu cầu nền kinh tế thời kỳ Cách mạng công nghiệp 4.0", Thủ tướng nêu rõ.

Bài, ảnh: VŨ DUNG