Dư địa cải cách còn nhiều

Những năm qua, một loạt nghị quyết của Chính phủ được triển khai thực hiện, trong đó tập trung vào cải cách thể chế và thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Theo Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) Vũ Tiến Lộc, những năm gần đây, chỉ số chính quyền đồng hành hỗ trợ DN có nhiều cải thiện. Nếu như năm 2015, chỉ có 35% DN đồng tình về thái độ tích cực của chính quyền tỉnh đối với khu vực tư nhân, thì năm 2017 tỷ lệ này đã tăng lên 45%. Khảo sát Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2017 cũng ghi nhận, 67% DN cho biết những khó khăn, vướng mắc đã được tháo gỡ kịp thời qua các cuộc đối thoại, tiếp xúc với DN. “Các địa phương đang tích cực vào cuộc, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, chủ động áp dụng kinh nghiệm thực tiễn, kinh nghiệm tốt của những tỉnh dẫn đầu trong cải cách thủ tục hành chính để cải thiện môi trường kinh doanh. Điều này phản ánh rõ ràng hành trình đưa cải cách về các địa phương đã mang lại kết quả tích cực. Kết quả là niềm tin của cộng đồng DN vào môi trường kinh doanh đang được cải thiện mạnh mẽ”, ông Vũ Tiến Lộc chia sẻ.

Môi trường đầu tư kinh doanh của các địa phương đã có nhiều tiến bộ, tuy nhiên thực tế vẫn còn những rào cản khiến cộng đồng DN chưa hài lòng. Theo khảo sát Môi trường kinh doanh toàn cầu (Doing Business) 2018 của Ngân hàng Thế giới, tổng mức thuế và chi phí bảo hiểm DN Việt Nam phải nộp chiếm 38,1% lợi nhuận trước thuế, trong khi con số này ở Thái Lan là 28,7%, ở Indonesia là 30%. Khảo sát PCI 2017 cho thấy lãnh đạo của khoảng 30% DN phải dành hơn 10% quỹ thời gian cho tìm hiểu và tuân thủ quy định pháp luật; có hơn 59% DN cho biết họ vẫn còn phải trả các chi phí không chính thức, 28% DN vẫn chưa hài lòng với kết quả giải quyết công việc của công chức; 44% DN cho rằng thủ tục thuê, mua đất phức tạp... “Nhìn chung, còn nhiều bất cập trong các khoản chi phí do Nhà nước tạo ra hoặc quy định mà DN phải trả. Thực tiễn trên cho thấy, Chính phủ vẫn có thể có nhiều giải pháp để cắt giảm chi phí cho DN nhiều hơn nữa, dư địa cải cách ở các địa phương còn nhiều. Cộng đồng DN đang kỳ vọng, chính quyền các cấp tiếp tục duy trì đà cải cách môi trường kinh doanh trong thời gian tới, cụ thể trong một số lĩnh vực, như: Đất đai, thuế, hải quan, kiểm tra chuyên ngành, nâng cao chất lượng lao động…”, ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế của VCCI cho hay.

Doanh nghiệp không tự thân đổi mới thì khó tồn tại

Nhấn mạnh vai trò cải cách của các cơ quan hành chính, tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, hiện nay DN trong nước còn hạn chế trong việc thay đổi tư duy quản trị, cải thiện năng suất và mở rộng quy mô để cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Để kinh tế Việt Nam phát triển nhanh hơn và có tính cạnh tranh hơn, trách nhiệm không chỉ thuộc về các cơ quan, chính quyền các cấp mà còn ở chính cộng đồng DN. “Chính quyền phải đẩy mạnh cải cách thể chế; các bộ, ngành phải nhanh chóng cắt giảm thủ tục hành chính và các điều kiện kinh doanh theo nghị quyết của Chính phủ, còn DN phải nâng cấp về quản trị để bắt kịp với những chuẩn mực toàn cầu”, ông Vũ Tiến Lộc nêu quan điểm. 

Có cùng quan điểm trên, theo ông Mạc Quốc Anh, Phó chủ tịch, Tổng thư ký Hiệp hội DN nhỏ và vừa Hà Nội, nếu DN không tự thân đổi mới và chủ động vươn lên, đồng nghĩa với việc DN khó có thể tồn tại. DN cần thay đổi tư duy quản trị, chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm, chủ động đáp ứng chất lượng tiêu chuẩn cao. Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập sâu rộng hiện nay, DN chuyển dần cạnh tranh về giá sang phương thức cạnh tranh phi giá, như tiêu chuẩn, chất lượng, mẫu mã, dịch vụ sau bán hàng, các giá trị gia tăng. Còn Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương Nguyễn Đình Cung nhấn mạnh: “Trong năm nay và những năm tiếp theo, dư địa tăng trưởng của nền kinh tế sẽ thông qua chính sách cải thiện môi trường kinh doanh và sự thay đổi trong cộng đồng. Do vậy, DN cần chủ động thay đổi tư duy để có thể tận dụng được các cơ hội của cải cách để tăng tốc phát triển”. Ông Đậu Anh Tuấn gợi ý: “DN cần tận dụng tốt hơn nữa những cải cách chất lượng điều hành kinh tế tại địa phương. Trong đó, giải pháp quan trọng là cần tập trung đào tạo nâng cao năng lực quản lý cho các lãnh đạo DN”.

VŨ DUNG