Dinh dưỡng chữa bệnh ở Bệnh viện Bạch Mai

QĐND Online – Không còn cảnh người nhà bệnh nhân xách cặp lồng và xung quanh bệnh viện đã vắng đi những quán ăn phục vụ hè phố không bảo đảm vệ sinh, Trung tâm Dinh dưỡng lâm sàng, Bệnh viện Bạch Mai là đơn vị tiên phong trong việc áp dụng chế độ dinh dưỡng trong điều trị đã giúp bệnh nhân tránh được các nguy cơ cao do mất vệ sinh an toàn thực phẩm và rút ngắn thời gian nằm viện.

Dinh dưỡng là một liều thuốc

Lâu nay, những người bệnh khi bước chân vào bệnh viện chỉ nghĩ tới việc dùng thật nhiều thuốc; đồng thời, việc ăn uống bồi dưỡng cũng được ưu tiên để bệnh nhân có thể nhanh hồi phục. Tuy nhiên, cách chọn thực phẩm “bồi dưỡng” của đa số bệnh nhân đôi khi lại chưa đạt được hiệu quả như mong muốn. Người nhà bệnh nhân và bản thân người bệnh vẫn quan niệm chưa đúng về dinh dưỡng, chỉ nghĩ là cho bệnh nhân ăn những gì ngon nhất, bổ nhất.

Thức ăn được cân đo chính xác theo từng nhóm bệnh.

Ở nước ngoài, điều trị cho bệnh nhân là một nhóm gồm bác sĩ, dược sĩ, chuyên gia dinh dưỡng và điều dưỡng. Khi bác sĩ kê đơn thuốc, dược sĩ sẽ có ý kiến về việc thuốc trong đơn có tương tác với nhau không, chuyên gia dinh dưỡng sẽ cho ý kiến bệnh nhân cần ăn như thế nào, bao nhiêu calo/bữa và điều dưỡng sẽ góp ý về chăm sóc bệnh nhân, hiệu quả điều trị sẽ cao hơn. “Việt Nam còn thiếu chuyên gia dinh dưỡng tại bệnh viện, trình độ hiểu biết của bác sĩ và điều dưỡng về dinh dưỡng còn thấp”, bà Đinh Thị Kim Liên, Giám đốc Trung tâm Dinh dưỡng, Bệnh viện Bạch Mai nhận định.

Cũng theo bà Đinh Thị Kim Liên, không phải cứ ăn thật nhiều chất bổ là sẽ tốt cho bệnh, mà mỗi loại bệnh, thậm chí mỗi loại thể trạng bệnh nhân, lại đòi hỏi phải có một thực đơn dinh dưỡng riêng. Theo quan điểm y học hiện đại, dinh dưỡng không còn là một cách thức hỗ trợ, mà cùng với thuốc đã trở thành một phương pháp điều trị cần thiết với mọi bệnh lý. Ví dụ, bệnh nhân mắc bệnh thận hay bệnh tiểu đường mà ăn quá nhiều chất bổ thì sẽ phản tác dụng, đôi khi còn khiến bệnh nặng thêm lên... Đối với bệnh nhân phải ăn sonde bằng đường ống dẫn thẳng vào dạ dày qua miệng lại đòi hỏi phải được cung cấp thức ăn lỏng theo những tỷ lệ dinh dưỡng nhất định, nếu tùy tiện sẽ dẫn đến suy dinh dưỡng. Với một chế độ dinh dưỡng khoa học, hợp lý, bệnh nhân vừa nhanh hồi phục, vừa giảm chi phí điều trị. Vì thế, ở nhiều nước trên thế giới, ăn uống được chỉ định như thuốc trong điều trị.

Thế nhưng , việc chữa bệnh bằng dinh dưỡng ở Việt Nam vẫn đang bị bỏ ngỏ. Thậm chí, nhiều bệnh viện còn chưa có khoa dinh dưỡng cũng như bác sĩ dinh dưỡng.

Trước thực trạng này, nhằm chung tay với Bộ Y tế trong việc xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý trong bệnh viện, chữa bệnh kết hợp dinh dưỡng, một “Dự án hỗ trợ dinh dưỡng lâm sàng” ở Việt Nam, do Quỹ Abbott và Chương trình hợp tác sức khỏe toàn cầu của Đại học Y Boston phối hợp thực hiện tại Việt Nam đã được triển khai từ năm 2010, đang mang lại những hiệu quả đáng kể.

Trong khuôn khổ dự án này, “Trung tâm dinh dưỡng lâm sàng” được thành lập dựa trên cơ sở Khoa Dinh dưỡng Bệnh viện Bạch Mai. Đây là trung tâm dinh dưỡng lâm sàng đầu tiên tại Việt Nam, góp phần tăng cường chăm sóc dinh dưỡng tại bệnh viện cho bệnh nhân nội trú.

Gần 100 chế độ ăn dinh dưỡng cho bệnh nhân

Bà Đinh Thị Kim Liên cho biết: Khó có thể nói hết những khó khăn trong những ngày đầu thành lập trung tâm khi gặp phải những phản ứng khá gay gắt của không ít người kể cả y bác sĩ điều trị và bệnh nhân, vì thói quen coi nhẹ vấn đề dinh dưỡng trong điều trị. Nhưng đến nay, trung tâm đã nhận được sự ủng hộ, phối hợp khá tích cực của hầu hết các khoa, phòng trong bệnh viện.

Phòng đựng đồ tiệt trùng.

Hằng ngày, một quy trình khép kín từ đầu vào đến đầu ra trong việc cung cấp dinh dưỡng được các cán bộ trung tâm kiểm soát nghiêm ngặt, chuẩn hóa theo tiêu chuẩn ISO 9001. Thực phẩm phải rõ nguồn gốc. Thực đơn được chế biến chính xác. Ngay cả khâu vận chuyển từ bếp nấu đến các khoa, phòng luôn phải nóng để đảm bảo dinh dưỡng và ngon miệng.

Đặc biệt, mạng lưới dinh dưỡng lâm sàng của các bệnh viện vệ tinh cũng được thiết lập và hoạt động ngày càng đi vào chiều sâu. Tới thăm trung tâm, chúng tôi đã được tận mắt chứng kiến sự đổi mới của phòng làm việc, phòng pha chế sữa và dung dịch lỏng. Một phòng tư vấn dinh dưỡng cũng đã được thành lập, hằng tháng đều tổ chức các buổi tư vấn dinh dưỡng cho bệnh nhân, với số lượng bệnh nhân mỗi chương trình lên tới hơn 10.000 người”.

Công tác dinh dưỡng của Bệnh viện Bạch Mai được chia làm hai bộ phận rõ rệt gồm bộ phận chuyên môn về dinh dưỡng và bộ phận phục vụ trực tiếp cung cấp thức ăn và làm các dịch vụ về dinh dưỡng. Bộ phận chuyên môn do cán bộ nhân viên trung tâm thực hiện, bộ phận phục vụ do một công ty được đấu thầu với bệnh viện đảm nhiệm nhưng chịu sự kiểm tra, giám sát, chỉ đạo chặt chẽ về chuyên môn của Trung tâm Dinh dưỡng lâm sàng.

Hiện nay, trung tâm đã xây dựng được gần 100 chế độ ăn dinh dưỡng cho bệnh nhân bao gồm chế độ ăn bình thường, bồi dưỡng, bệnh lý thận, tim mạch, tiêu hóa, tiểu đường, Gout, bệnh nhiễm khuẩn, trẻ suy dinh dưỡng, tiêu chảy… Ngay tại cửa bếp ăn còn in một loạt thực đơn cho một số loại bệnh lý điển hình để người nhà bệnh nhân tham khảo, chọn lựa.

Cũng theo bà Đinh Thị Kim Liên, trước đây, trong một thời gian dài, bệnh nhân đến viện phải tự lo ăn uống và ăn uống tự do không được kiểm soát. Đến nay, khoảng 70% bệnh nhân ở hầu hết các khoa phòng trong bệnh viện được ăn theo chế độ ăn bệnh lý và được phục vụ tại giường. Số bệnh nhân còn lại do sức khoẻ tốt nên đến căng-tin của bệnh viện dưới sự tư vấn dinh dưỡng với các chế độ ăn bệnh lý và một số ít bệnh nhân do chưa hiểu hết được ý nghĩa của dinh dưỡng đối với người bệnh nên tự túc.

“Bệnh viện Bạch Mai đã cứu sống tôi một lần nữa!”

Đó là lời tâm sự chân thật của bác Hồ Nhân (quê Bắc Giang, 85 tuổi), đang điều trị bệnh tiểu đường và tim mạch tại khoa điều trị nội tiết Bệnh viện Bạch Mai. Bác Nhân cho biết: “Trước đây, tôi đã từng phải nằm viện, ăn cơm do gia đình mua mang đến, nhưng thấy không ngon miệng và bệnh không có dấu hiệu thuyên giảm. Bây giờ ăn theo chế độ bệnh lý, tôi thấy người khỏe ra nhiều. Bệnh viện đã “cải tử hoàn sinh” cho tôi. Bệnh viện Bạch Mai đã cứu tôi một lần nữa!”.

Điều dưỡng phát cơm cho bệnh nhân.

Còn anh Phạm Văn Thực (quê Hải Dương, 56 tuổi), đang điều trị bệnh Gout tại bệnh viện được 6 ngày, chia sẻ thêm: “Từ ngày vào nằm viện, tôi đã đăng kí ăn theo chế độ bệnh lý của bệnh viện. Dịch vụ phục vụ đầy đủ, nhiệt tình, tôi thấy bệnh của mình đã dần dần ổn định. Bệnh viện lại thay đổi món liên tục, bữa ăn đầy đủ chất dinh dưỡng, khiến tôi cảm thấy rất ngon miệng!”.

Vợ anh Thực, chị Vũ Thị Phượng, cho biết thêm, nhiều người không hiểu nên cho rằng bệnh viện ép bệnh nhân và người nhà mua cơm của bệnh viện, nhưng tôi thấy rất thuận tiện trong việc chăm sóc người nhà. Nếu tự nấu ở nhà, một mặt không theo đúng chế độ, mặt khác lại khiến người nhà vất vả, mất công nấu nướng, chăm sóc.