Những ngày đầu tháng 8, miền Bắc liên tục ghi nhận nhu cầu sử dụng điện tăng đột biến do nắng nóng gay gắt, diện rộng. Công suất cực đại của hệ thống điện miền Bắc trong giai đoạn từ ngày 1 tới 4-8 đã lên tới 28.187MW, cao hơn 4.000-5.000MW so với mức công suất vào các ngày chủ nhật trong tháng 7. Sự gia tăng đột biến về phụ tải đã kéo theo hiện tượng điện áp thấp trên lưới truyền tải miền Bắc, EVNNPC đã phối hợp thực hiện điều chỉnh phụ tải nhanh, giúp tránh cắt điện khẩn cấp toàn miền Bắc, góp phần quan trọng và bảo đảm an toàn hệ thống điện quốc gia. Ông Nguyễn Đức Ninh, Tổng giám đốc Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện quốc gia (NSMO) cho biết, để đáp ứng nhu cầu phụ tải của miền Bắc trong cao điểm vừa qua, Công ty đã huy động tất cả nguồn điện khả dụng tại miền Bắc, phối hợp tích nước các nhà máy thủy điện nhỏ để dồn công suất vào các giờ cao điểm của hệ thống, huy động các tổ máy chạy dầu miền Nam để bảo đảm công suất đỉnh hệ thống điện quốc gia.

 Hệ thống điện mặt trời mái nhà tại Công ty TNHH Crytal Martin (Việt Nam), Bắc Ninh. 

Để bảo đảm điện cho tăng trưởng, phục vụ nhu cầu điện sinh hoạt của người dân, về lâu dài, cùng với các giải pháp bảo đảm nguồn, lưới điện và kêu gọi người dân tiết kiệm điện, EVNNPC khuyến khích người dân, doanh nghiệp triển khai lắp đặt hệ thống điện mặt trời trên mái nhà. Mô hình điện tự sản xuất-tự tiêu này không chỉ giúp khách hàng tiết kiệm hóa đơn tiền điện mà còn hỗ trợ ngành điện giảm tải hệ thống vào giờ cao điểm, giảm phát thải khí nhà kính và góp phần bảo vệ môi trường. EVNNPC đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn, hỗ trợ các công ty điện lực địa phương thúc đẩy phát triển mô hình này. Tổng công ty cũng kêu gọi sự phối hợp của các cấp chính quyền, sở, ngành và đoàn thể địa phương trong việc khuyến khích người dân, doanh nghiệp lắp đặt điện mặt trời mái nhà.

Thực tế triển khai cho thấy mô hình điện mặt trời mái nhà phát huy hiệu quả rõ rệt. Với chi phí hơn 200 triệu đồng, gia đình chị Trần Thu Thùy tại phường Bắc Giang, tỉnh Bắc Ninh, đã lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà công suất 18kWp, kèm theo bộ lưu trữ (BESS) dung lượng 16,1kWh. Nhờ mô hình này, thay vì phải trả gần 5 triệu đồng/tháng cho tiền điện thì nay mức chi phí của gia đình chị giảm xuống chỉ còn 600.000-800.000 đồng/tháng. Đây cũng là chi phí dành cho điện lưới sử dụng trong khoảng thời gian từ 3-6 giờ sáng khi không có mặt trời và hệ thống lưu trữ năng lượng sử dụng hết.

Ở quy mô doanh nghiệp, từ năm 2019, Công ty TNHH Crystal Martin (Việt Nam) tại Khu công nghiệp Vân Trung (tỉnh Bắc Ninh) đã triển khai hệ thống điện mặt trời mái nhà công suất 2.675kWp. Hệ thống này không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm khoảng 3 triệu kWh mỗi năm, giảm chi phí điện năng mà quan trọng hơn là đáp ứng các tiêu chuẩn "xanh" trong xuất khẩu hàng hóa. Với các lợi ích thiết thực nêu trên, doanh nghiệp có kế hoạch đầu tư để đưa tổng sản lượng điện lên tới 6 triệu kWh/năm, tiết kiệm khoảng 40% tổng lượng điện tiêu thụ của toàn nhà máy.

Theo EVNNPC, đến ngày 30-6, có 8.664 khách hàng tại 17 tỉnh, thành phố miền Bắc (không bao gồm Hà Nội) đã lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà với tổng công suất đạt 577,1MWp. Trong tháng 6-2025, dù thời tiết không thuận lợi, sản lượng phát lên lưới từ các hệ thống này vẫn ước đạt 52,7 triệu kWh. Lũy kế 6 tháng đầu năm, sản lượng điện mặt trời mái nhà đạt hơn 226 triệu kWh. Dự kiến cả năm 2025, EVNNPC sẽ mua khoảng 530 triệu kWh điện mặt trời mái nhà, với chi phí gần 1.005 tỷ đồng.

Điện mặt trời mái nhà đang mở ra một hướng đi mới cho bài toán an ninh năng lượng tại miền Bắc. Tuy nhiên, để tận dụng hết tiềm năng, thu hút người dân chủ động tham gia lắp đặt, cần sớm tháo gỡ các rào cản về quy hoạch, cơ chế mua bán điện và đầu tư nâng cấp hệ thống lưới điện. 

Bài và ảnh: VŨ DUNG

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Kinh tế xem các tin, bài liên quan.