QĐND Online – PGS, TS Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng cho biết như vậy tại hội nghị trực tuyến diễn ra sáng 5-2 với 651 điểm cầu tại 63 tỉnh, thành phố và các quận, huyện, thị xã về triển khai công tác phòng chống dịch, an toàn thực phẩm và đảm bảo hoạt động y tế Tết Ất Mùi.

Ông Trần Đắc Phu cho hay, tình hình dịch sởi trên thế giới đang diễn biến phức tạp. Theo đó, sau hơn 14 năm Mỹ công bố thanh toán hoàn toàn bệnh sởi (từ năm 2000), dịch bệnh này lại đang bùng phát tại Mỹ với 84 trường hợp mắc ở 14 bang nước này. Nguyên nhân chính là do người dân “né” đưa con đi tiêm phòng trong thời gian qua.

Trong khi đó, theo báo cáo giám sát từ các tỉnh, thành phố, trong tháng 1-2015, đã ghi nhận 133 trường hợp sốt phát ban nghi sởi tại 13 tỉnh, thành phố, giảm 80,1% so cùng kỳ năm 2014, trong đó có 28 trường hợp xét nghiệm dương tính với sởi. Bệnh viện Nhi Trung ương tập trung đông bệnh nhân mắc sởi nhất với 21 ca bệnh, trong đó Hà Nội vẫn dẫn đầu số ca mắc. Trong 21 trường hợp mắc sởi thì đa phần là trẻ dưới 2 tuổi, trong đó trẻ dưới 9 tháng tuổi chiếm 13 trường hợp (61,9%); 3 trường hợp trẻ từ 9 tháng đến 1 tuổi và 5 trường hợp trẻ từ 1 đến 2 tuổi. Trong số các bệnh nhân này, có 4 trường hợp chưa được tiêm phòng, 17 trường hợp còn lại không khai thác được tiền sử trước đó bệnh nhi có được tiêm sởi hay không.

Ảnh minh họa: suckhoedoisong.vn.

Theo ông Trần Đắc Phu, việc các ca bệnh tập trung chủ yếu tại Hà Nội (với 7/28 ca mắc bệnh) là một điều đáng lo. Bởi lẽ, cũng như vụ dịch sởi năm 2014, tuy dịch xảy ra trên toàn quốc với trên 5.600 ca xét nghiệm dương tính, nhưng Hà Nội là địa phương có số ca mắc và tử vong nhiều nhất. Bên cạnh đó, các ca bệnh khởi phát đầu tiên năm 2014 là tại các tỉnh miền núi phía Bắc thì năm nay, 13 tỉnh thành rải rác trên cả nước đều ghi nhận bệnh nhân gồm: Hà Nội, Bắc Ninh, Phú Thọ, Hải Dương, Hưng Yên, Hà Nam, Bắc Giang, Quảng Ninh, Thái Nguyên, Thanh Hóa, Quảng Trị, TP Hồ Chí Minh, Đắc Lắc.

Ông Trần Đắc Phu nhấn mạnh: “Chúng tôi rất lo ngại dịch sởi trong mùa đông-xuân vì theo xu hướng của năm 2014, mặc dù trong tháng 1 có số sốt phát ban nghi sởi thấp nhưng đến tháng 5-2014 đã có tới hơn 10.000 trường hợp mắc bệnh. Sởi là bệnh truyền nhiễm do virus, dễ dàng lây truyền qua đường hô hấp và dễ bùng phát thành dịch, trong khi đó, Việt Nam vẫn chưa loại trừ được bệnh sởi. Theo đó, tại Việt Nam hằng năm vẫn còn khoảng 10% chưa được tiêm vắc-xin sởi và khoảng 5% số trẻ đã được tiêm vắc-xin nhưng không đáp ứng sinh miễn dịch. Việc tích lũy sau một số năm có thể có những đợt bùng phát tạo thành các ổ dịch lớn. Bên cạnh đó, ở nhiều xã khó khăn tỷ lệ tiêm chủng còn thấp, tạo “vùng lõm” trong tiêm chủng nên dịch dễ xảy ra. Vì thế, hiện nay, Bộ Y tế yêu cầu các địa phương phải đạt 95% tỉ lệ tiêm chủng ở quy mô xã phường.

Bên cạnh đó, hiện đã có 16 trường hợp mắc ho gà, trong đó có 6 trường hợp bệnh nhân xét nghiệm dương tính ho gà rải rác tại 6 tỉnh, thành phố, không có trường hợp tử vong. Đáng lưu ý là phần lớn các trường hợp này đều chưa được tiêm hoặc tiêm chưa đầy đủ vắc-xin phòng bệnh, có trẻ mắc bệnh sớm như bệnh ho gà ở trẻ 2-3 tháng tuổi, bệnh sởi khi trẻ 9 tháng -12 tháng tuổi. Đây là độ tuổi trẻ cần được đưa đi tiêm chủng phòng bệnh theo lịch đầy đủ nhưng chưa được tiêm chủng.

Các chuyên gia dự báo, có thể số trường hợp mắc sởi và ho gà tiếp tục ghi nhận trong thời gian tới, có thể xảy ra một số ổ dịch nhỏ do nhiều nguyên nhân. Đó là: Bệnh sởi và ho gà là các bệnh lây truyền dễ dàng qua đường hô hấp, đặc biệt trong điều kiện thời tiết thuận lợi như mùa đông xuân; trẻ mắc sởi trước khi bước vào tuổi tiêm chủng (sởi < 9 tháng tuổi, ho gà <2 tháng tuổi); nhiều gia đình không đưa con đi tiêm vắc-xin do không nắm được lịch tiêm chủng, thiếu quan tâm tới sức khoẻ của con, hoặc do tâm lý sợ phản ứng sau tiêm chủng. Đặc biệt, tâm lý chờ đợi vắc-xin dịch vụ: Vắc-xin dịch vụ sởi-rubella, sởi-rubellla-quai bị tiêm vào lúc trẻ 1 tuổi nên nguy cơ trẻ mắc sởi trước khi tiêm chủng, vắc-xin 5 trong 1 và 6 trong 1 dịch vụ trong thời điểm chưa cung cấp kịp thời vắc-xin không thể tiêm đúng lịch song không cho trẻ đi tiêm vắc-xin tiêm chủng mở rộng.

Ông Trần Đắc Phu khuyến cáo: "Để đạt hiệu quả nhất trong phòng bệnh, các bậc phụ huynh cần cho trẻ đi tiêm đúng lịch. Với sởi cần tiêm khi trẻ 9 tháng tuổi. Năm ngoái, khi tôi đến bệnh viện, trực tiếp hỏi các bà mẹ có con 10 tháng mắc sởi, các bà mẹ đã vô cùng hối lỗi vì quyết định sai, con đến tuổi tiêm sởi nhưng lại chờ tròn 1 tuổi để tiêm vắc-xin dịch vụ để rồi chưa đến thời điểm tiêm, con đã mắc sởi dẫn đến nguy kịch."

Đối với trách nhiệm của các bậc cha mẹ trong việc chủ động phòng chống dịch bệnh, bảo đảm an toàn sức khỏe cho trẻ, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến kêu gọi: "Đưa con đi tiêm chủng phòng bệnh sởi và các bệnh truyền nhiễm khác trong chương trình tiêm chủng mở rộng là trách nhiệm, nghĩa vụ và tình thương của cha mẹ. Đồng thời, để chủ động phòng bệnh, người dân cần tăng cường vệ sinh cá nhân, bảo đảm an toàn thực phẩm, thường xuyên rửa tay với xà phòng là các biện pháp cơ bản và hiểu quả. Đối với các tỉnh phía Nam, phải chú trọng trong công tác phòng chống bệnh cúm mùa, cúm gia cầm A(H5N1) lây sang người.

NGUYỄN THẢO