Chăn nuôi an toàn, tiết kiệm

Kiểm soát chặt việc sử dụng kháng sinh

Theo công bố của Viện Nghiên cứu Chăn nuôi quốc tế (ILRI), trong hai năm gần đây, người chăn nuôi nước ta sử dụng hơn 1.000 tấn kháng sinh trong chăn nuôi gia súc, gia cầm. Trong đó, 55% trường hợp dùng khi vật nuôi có các triệu chứng hoặc biểu hiện bất thường; 25% khi thay đổi thời tiết, còn lại do một số nguyên nhân khác. Việc kiểm soát sử dụng thuốc kháng sinh cho vật nuôi tại các hộ chăn nuôi nhỏ lẻ gặp rất nhiều khó khăn. Việc sử dụng sai và lạm dụng thuốc kháng sinh là nguyên nhân dẫn đến sự phát triển, biến chủng của nhiều vi sinh vật kháng thuốc. Đây là một trong những mối đe dọa đối với sức khỏe con người. 

Nông dân xã Trung Ngãi, tỉnh Vĩnh Long tận dụng rơm rạ làm thức ăn cho bò. Ảnh: HỮU MINH

Với quy mô đàn vật nuôi hơn 500 triệu con gia cầm, hơn 30 triệu con lợn, ngành chăn nuôi nước ta đang sử dụng một lượng lớn thuốc, vật tư y tế phòng, trị bệnh cho vật nuôi. Vì vậy, làm tốt công tác phòng, điều trị bệnh cho đàn vật nuôi là giải pháp quan trọng để tiết kiệm chi phí, tối ưu hoạt động sản xuất chăn nuôi, hạn chế tối đa sử dụng kháng sinh. Theo đồng chí Phan Quang Minh, Phó cục trưởng Cục Chăn nuôi và Thú y (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), giải pháp căn cơ nhất đối với cơ quan chuyên môn từ Trung ương tới địa phương là tăng cường giám sát, kiểm tra việc sử dụng kháng sinh, không khuyến khích việc sử dụng kháng sinh mà không theo hướng dẫn của cán bộ thú y ở tuyến xã. Đồng thời, tăng cường kiểm tra, xử lý các cơ sở chăn nuôi sử dụng kháng sinh không rõ nguồn gốc, chưa được phép lưu hành ở nước ta. “Chúng tôi đã phát hiện một số trường hợp sử dụng kháng sinh không nhãn mác, thậm chí sử dụng kháng sinh dành cho người để điều trị cho gia súc, gia cầm hoặc nuôi trồng thủy sản. Cùng với kiểm soát tốt việc này thì cần ứng dụng quy trình chăn nuôi an toàn sinh học, làm tốt công tác thú y, vệ sinh, tiêu độc khử trùng chuồng trại...”, đồng chí Phan Quang Minh cho biết.

Tránh lãng phí trong chăn nuôi

Ở thời điểm này, trang trại lợn của gia đình chị Lê Thị Ngân tại xã Đông Hưng, tỉnh Hưng Yên luôn kín chuồng do giá lợn ở mức cao, hoạt động tái đàn diễn ra liên tục. Chị Ngân chia sẻ, từ khi dịch tả lợn châu Phi xuất hiện, gia đình chị đã thay đổi hoàn toàn cách chăn nuôi theo hướng áp dụng biện pháp chăn nuôi an toàn sinh học, phối trộn giữa thức ăn tinh và thức ăn công nghiệp... Điều này giúp chi phí chăn nuôi giảm 10-15%, trong khi chất lượng thịt vẫn bảo đảm. Chị Lê Thị Ngân cho biết: “Khi dịch tả lợn châu Phi bùng phát, tôi đã tìm tòi, học hỏi để tự chế biến một phần thức ăn cho lợn bằng phương pháp ủ men, giảm lượng thức ăn công nghiệp. Thức ăn chăn nuôi chế biến theo phương pháp này tốt, vừa bảo đảm vệ sinh môi trường, vừa cho thịt thơm ngon hơn”.

Năm 2023, Viện Chăn nuôi (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) nghiên cứu và chỉ ra rằng, tỷ lệ thức ăn bị lãng phí trong chăn nuôi lợn dao động từ 5 đến 10%, chủ yếu do quy trình cho ăn không phù hợp, máng ăn không bảo đảm tiêu chuẩn, thức ăn rơi vãi hoặc công nhân cho ăn vượt nhu cầu của vật nuôi. Trong chăn nuôi gia cầm, tỷ lệ lãng phí thức ăn ước tính 3-7%, đặc biệt là ở các hộ nuôi quy mô nhỏ lẻ. Chất thải chăn nuôi, phụ phẩm nông nghiệp chưa được tận dụng cũng là một lãng phí lớn. Ở nước ta, tổng chất thải rắn (phân và chất hữu cơ) từ chăn nuôi khoảng 60 triệu tấn mỗi năm; tổng lượng nước thải (nước rửa chuồng, làm mát...) là hơn 300 triệu mét khối/năm. Tỷ lệ xử lý các loại nước và chất thải rắn này còn khá thấp, nhiều cơ sở chăn nuôi vẫn xả thải ra môi trường gây ra tình trạng ô nhiễm. Bên cạnh đó, mỗi năm nước ta có khoảng 40 triệu tấn phụ phẩm nông nghiệp, nhưng mới chỉ sử dụng 40-50%, còn lại bị bỏ phí hoặc đốt bỏ, gây ô nhiễm môi trường. Đây là nguồn tài nguyên quan trọng để các doanh nghiệp, người dân có thể tận dụng làm thức ăn chăn nuôi, vật liệu xử lý chuồng nuôi... giúp giảm chi phí sản xuất.

Theo ông Hà Văn Thắng, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Giống và Thức ăn chăn nuôi T&T 159 Hòa Bình, giảm chi phí trong chăn nuôi là điều doanh nghiệp và người sản xuất đã quan tâm thực hiện trong nhiều năm bằng việc phối trộn thức ăn, làm hầm biogas, đệm lót sinh học, chăn nuôi trong chuồng kín sử dụng chế phẩm vi sinh... Tuy nhiên, hoạt động này chỉ diễn ra ở quy mô nhỏ lẻ. Vì thế, để tiết kiệm, giảm lãng phí trong chăn nuôi một cách bài bản, có tổ chức, đồng thời nâng cao chất lượng sản phẩm thịt thì cần có giải pháp dài hạn từ chính quyền, ngành chức năng trong khâu tổ chức sản xuất, quy hoạch vùng nguyên liệu thức ăn, tuyên truyền nâng cao nhận thức và hướng dẫn phổ biến kỹ thuật. “Với khâu sản xuất thức ăn chăn nuôi, cần có chính sách đột phá hỗ trợ doanh nghiệp về vốn vay, quỹ đất để doanh nghiệp chủ động nguồn nguyên liệu giúp giảm giá thành, từ đó giảm giá bán cho hộ chăn nuôi”, ông Hà Văn Thắng chia sẻ.

Cũng về vấn đề này, ông Nguyễn Văn Trọng, Phó chủ tịch Hiệp hội Trang trại và doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam cho biết thêm: “Tận dụng phụ phẩm nông nghiệp phục vụ chăn nuôi là giải pháp bền vững, lâu dài giúp giảm chi phí sản xuất. Muốn thế, cần có định hướng quy hoạch cụ thể từ chính quyền, ngành chức năng; tuyên truyền, hướng dẫn người chăn nuôi cách phối trộn, chế biến thức ăn từ phụ phẩm; các thủ tục hành chính, tiêu chuẩn kỹ thuật, quy trình chăn nuôi an toàn sinh học cần được chuẩn hóa, số hóa để người chăn nuôi dễ tiếp cận. Chúng ta cũng cần ưu tiên phát triển đàn đại gia súc ở một số địa phương để tận dụng nguồn cỏ, phụ phẩm trong nông nghiệp”.

Nhiều chuyên gia cho rằng, chăn nuôi an toàn, tiết kiệm không đồng nghĩa với giảm đầu tư mà là tối ưu hóa sản xuất, giảm lãng phí và nâng cao hiệu quả. Trong bối cảnh hội nhập, yêu cầu ngày càng cao về chất lượng sản phẩm, an toàn dịch bệnh và an toàn thực phẩm, việc chuyển đổi từ chăn nuôi nhỏ lẻ sang chăn nuôi quy mô lớn, công nghệ cao, tuần hoàn và liên kết chuỗi là hướng đi tất yếu. Sự đồng hành của Nhà nước, doanh nghiệp, nhà khoa học và chính nông dân sẽ tạo nên bước chuyển mạnh mẽ cho ngành chăn nuôi Việt Nam.

TUẤN PHONG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Kinh tế xem các tin, bài liên quan.