Cấp CMND theo công nghệ mới: Chuẩn hóa thông tin, văn minh, hiện đại

QĐND - Từ ngày 21-9-2012, Bộ Công an đã khởi động việc cấp mới, cấp đổi chứng minh nhân dân (CMND) theo công nghệ mới tại TP Hà Nội và sau đó tiếp tục triển khai cấp ở các địa phương khác. CMND mẫu mới theo tiêu chuẩn quốc tế là sự chuẩn hóa căn cước, phù hợp với xu thế hội nhập... Song, nhiều bạn đọc còn thắc mắc xung quanh việc thay đổi hình thức, nội dung... của CMND. Phóng viên Báo Quân đội nhân dân đã trao đổi với các cơ quan chức năng để làm rõ một số vấn đề liên quan.

Một chủ trương đúng

Ngày 11-5-2004, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 446/QĐ-TTg phê duyệt Dự án sản xuất, cấp và quản lý CMND với tổng số vốn đầu tư 467.836.000.000 đồng. Mục tiêu của dự án nhằm xây dựng hệ thống thu nhận và quản lý dữ liệu căn cước của công dân trên mạng máy tính toàn quốc. Hệ thống thông tin này sẽ giúp các nhà quản lý, cơ quan chức năng thực hiện việc giám sát, quản lý con người, đảm bảo trật tự an toàn xã hội. Với thông tin cá nhân, dấu vân tay được lưu trên mạng máy tính, cơ quan công an sẽ dễ dàng xác minh đối tượng, đối chiếu dữ liệu phục vụ công tác điều tra. Ngoài ra, việc hiện đại hóa công tác cấp đổi, cấp mới CMND còn là biện pháp căn bản nhằm chống việc làm giả giấy tờ, góp phần đảm bảo trật tự an toàn xã hội(TTATXH). Đại diện Tổng cục Cảnh sát quản lý hành chính (QLHC) về TTATXH  cho rằng, những kết quả tích cực bước đầu từ việc cấp CMND theo công nghệ mới đã cho thấy rõ tính ưu việt, chuẩn hóa thông tin căn cước của công dân, phù hợp với xu thế phát triển và hội nhập.

Khi nghe chủ trương cấp CMND theo mẫu mới, nhiều người hiểu mọi công dân sẽ phải làm lại. Về vấn đề này, Tổng cục Cảnh sát QLHC về TTATXH đã giải thích rõ, quy định cấp CMND mẫu mới là không bắt buộc. Khi dự án được triển khai đến khu vực nào, người làm thủ tục cấp CMND lần đầu sẽ được làm theo mẫu mới. Những người đang dùng CMND theo mẫu cũ nhưng chưa hết thời hạn 15 năm, vẫn tiếp tục sử dụng chứ không phải đổi. Giá trị của CMND mới và CMND cũ là như nhau. Chỉ trừ trường hợp CMND bị hỏng, bị mất hoặc chuyển hộ khẩu thường trú, cần cấp lại thì theo mẫu mới.

Công an Hà Nội lấy vân tay bằng máy quét cho người làm chứng minh nhân dân theo mẫu mới.

Thủ tục đơn giản, công nghệ hiện đại

Thủ tục xin cấp mới, cấp lại CMND cơ bản như quy định cũ, chỉ khác người xin cấp CMND không phải lăn tay trên mực, không phải nộp ảnh cỡ 2x3 như trước đây... Vân tay, ảnh chụp... đều được lấy tự động và nhập thẳng vào hệ thống. Công tác cấp và quản lý CMND được tiến hành trên mạng máy tính đồng bộ từ Trung ương đến cơ sở, thay thế quy trình cấp phát thủ công. Ở các quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh, thông tin được thu nhận trực tiếp bằng máy, các huyện thu nhận qua tờ khai hoặc thu nhận gián tiếp qua việc quét tờ khai. Mọi thông tin sẽ được chuyển về trung tâm cơ sở dữ liệu Trung ương. Bằng hệ thống công nghệ hiện đại, trong trường hợp khẩn cấp, công dân không cần đến trụ sở công an để xin cấp đổi, cấp lại CMND vẫn có thể xin cấp qua thông tin lưu trữ trong hệ thống cơ sở dữ liệu. Với thủ tục đơn giản, công nghệ hiện đại, mỗi công dân sẽ nhận giấy tờ tùy thân của mình chỉ trong ít phút. Khác với trước đây, sau khi làm thủ tục, người dân nhận giấy hẹn và lấy CMND sau 1 tuần.

CMND mẫu mới có kích thước nhỏ gọn (85,6mm x 53,98mm) theo chuẩn quốc tế, vật liệu sản xuất (bằng nhựa cứng) có độ bền cao, hạn chế tình trạng hư hỏng, gãy. Số CMND là dãy 12 chữ số - duy nhất cho mỗi công dân và không thay đổi trong suốt cuộc đời. Một số ý kiến băn khoăn cho rằng, trước đây họ sử dụng CMND có 9 số để thực hiện các giao dịch, giờ sử dụng CMND mới có 12 số sẽ gặp rắc rối? Về vấn đề này, Cục Cảnh sát QLHC về TTATXH cho biết, khi bắt đầu áp dụng cấp mẫu mới, bất kỳ ai đang dùng mẫu cũ mà xin cấp lại đều phải thay đổi số CMND. Nhưng khi dùng mẫu mới rồi mà xin cấp lại trong các trường hợp kể cả thay đổi hộ khẩu thường trú vẫn giữ nguyên số. Có một hệ thống quản lý hồ sơ, cho nên khi sử dụng số CMND mới, cơ quan chức năng vẫn kiểm tra được dữ liệu của công dân theo số CMND cũ. Người dân sử dụng CMND mới có thể được cấp thêm giấy xác nhận số chứng minh cũ để giải quyết các giao dịch trước đó.

Thông tư số 155/2012/TT-BTC của Bộ Tài chính quy định mức phí đối với các trường hợp thu nhận ảnh trực tiếp (ảnh thu qua camera) là 30.000 đồng cấp mới, 50.000 đồng cấp đổi và 70.000 đồng cấp lại. Trường hợp thu nhận ảnh gián tiếp (chưa tính tiền chụp ảnh) thì mức phí thấp hơn 10.000 đồng so với các trường hợp trên. Công dân thường trú tại các xã, thị trấn miền núi, các xã biên giới; các huyện đảo nộp lệ phí CMND mới bằng 50% mức thu. Toàn bộ số lệ phí thu được sẽ được đầu tư triển khai giai đoạn 2 của dự án, nhân rộng công nghệ cấp CMND mới trong phạm vi toàn quốc. Vậy là chỉ với không quá 70.000 đồng, mỗi công dân Việt Nam sẽ được sở hữu giấy căn cước đạt chuẩn quốc tế.

Đặc biệt, CMND sử dụng công nghệ nhận dạng vân tay tự động (AFIS) cho phép tự động đối sánh vân tay thu được và vân tay trong cơ sở dữ liệu với tốc độ cao, độ chính xác tuyệt đối. Với công nghệ này, cơ quan công an sẽ ngăn chặn hành vi thay tên đổi họ hoặc tráo người để làm CMND, xử lý triệt để tình trạng một người có nhiều số CMND hoặc nhiều người có cùng một số do gian lận trong khai báo. Với cơ sở dữ liệu điện tử có tốc độ đăng xuất, đăng nhập thông tin nhanh chóng, việc xác minh nhân thân, đối chiếu vân tay được thực hiện chính xác, kịp thời. Trong công tác điều tra hình sự, cơ quan chức năng dễ dàng truy bắt đối tượng, xác minh hung thủ gây án, từ những dấu vết vân tay để lại hiện trường.

Bổ sung thông tin trên CMND là cần thiết

CMND mới của mỗi công dân đều có một mã vạch riêng. Đây là loại mã vạch hai chiều, khi dùng thiết bị đọc (thiết bị kiểm tra), cơ quan công an sẽ dễ dàng truy cập thông tin cá nhân, qua đó dễ dàng xác minh CMND đó là thật hay giả.

Trao đổi với chúng tôi, Thiếu tướng Trần Văn Vệ, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát QLHC về TTATXH cho biết: “Với công nghệ hiện đại, công tác bảo mật thông tin và chống làm giả của CMND mẫu mới rất cao. Ngoài việc xác thực bằng mã vạch, cơ quan công an còn kiểm chứng CMND qua thiết bị xác minh di động. Thiết bị này dùng SIM của các mạng viễn thông di động, cho phép lấy vân tay trực tiếp của đối tượng rồi gửi về Trung tâm CMND Quốc gia để đối chiếu vân tay đó với cơ sở dữ liệu. Kết quả sẽ được truyền trực tiếp tới thiết bị. Nếu đối tượng nào sử dụng giấy tờ giả, cơ quan công an sẽ bắt giữ ngay lập tức”.

Ngoài những thông tin cơ bản như trước đây, CMND mẫu mới sẽ hiển thị tên bố và mẹ của công dân. Có nhiều ý kiến băn khoăn về sự thể hiện thông tin cá nhân, ghi tên cha, mẹ trên CMND. Đối tượng có hoàn cảnh gia đình đặc biệt, mồ côi cha, mẹ, thấy lo lắng khi giấy tờ của họ khác biệt so với mọi người? Thiếu tướng Trần Văn Vệ cho biết: Việc bổ sung thông tin trên CMND là cần thiết, nhằm phục vụ công tác QLHC về TTATXH. Mặt khác, thông tin cụ thể trên CMND sẽ giúp công dân thuận lợi hơn trong các giao dịch với cá nhân, tổ chức hay cơ quan chức năng khi có việc. Trong tình trạng khẩn cấp (hoặc bị tai nạn, bất tỉnh) cơ quan chức năng dễ dàng liên lạc và báo tin cho người thân”. Hơn nữa, việc thay đổi mẫu CMND là quy định của Nhà nước, mỗi công dân đều phải có trách nhiệm chấp hành. Mẫu CMND phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả công tác QLHC về TTATXH, chống hành vi làm giả giấy tờ để phạm tội. Với những người có hoàn cảnh đặc biệt (mồ côi cha, mẹ…), cơ quan chức năng sẽ hướng dẫn kê khai và cấp CMND với những thông tin cụ thể theo quy định.

Bài và ảnh: Tuấn Nam