QĐND - Suốt mấy chục năm qua, Đảng và Nhà nước luôn quan tâm tới chính sách dân tộc, có nhiều chương trình thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội cho đồng bào dân tộc miền núi, vùng sâu, vùng xa. Tuy nhiên, do khó khăn chung nên nguồn lực đầu tư cho khu vực này chưa được như mong muốn. Trả lời chất vấn của các đại biểu Quốc hội chiều 13-3, tại Phiên họp thứ 36 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc (UBDT) Giàng Seo Phử mong muốn sẽ có sự đồng thuận cao hơn nữa trong xây dựng chính sách để giảm khoảng cách phát triển giữa khu vực miền núi với các vùng, miền khác trong cả nước.

“Liệu cơm, gắp mắm” vì thiếu nguồn lực

Đại biểu Nguyễn Thị Kim Bé (Kiên Giang) nêu câu hỏi, Chính phủ đã có nhiều dự án đào tạo nghề cho thanh niên các vùng dân tộc thiểu số, nông thôn, miền núi, nhưng đến nay mới chỉ có 6% đồng bào dân tộc thiểu số có nghề ổn định. Vậy, Chính phủ đầu tư nhiều tiền như vậy nhưng chương trình có đến được với đồng bào dân tộc thiểu số hay không?

Đại biểu Tôn Thị Ngọc Hạnh lại bày tỏ thắc mắc về việc phân bổ nguồn vốn cho việc thực hiện Chương trình 135 chưa kịp thời. Cũng liên quan đến vấn đề nguồn lực, đại biểu Trương Minh Chiến (Bạc Liêu) yêu cầu được biết, tại sao Quyết định số 551/QĐ-TTg ngày 4-4-2013 của Thủ tướng Chính phủ nói rõ định mức phân bổ vốn đầu tư, hỗ trợ năm 2014-2015 gấp 1,5 lần định mức năm 2013, nhưng đến năm 2015 rồi mà các địa phương vẫn chỉ được nhận phân bổ ở mức bằng năm 2013?

Nhờ tuyến đường Trường Sơn Đông mới mở mà nhiều xã vùng sâu, vùng xa của tỉnh Gia Lai đang ngày thêm khởi sắc. Ảnh: NHẤT NGÔN.

Trả lời các câu hỏi này của đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT Giàng Seo Phử nói, Chương trình 135 đã được thực hiện từ năm 1999, trải qua 3 giai đoạn thực hiện. Đến giai đoạn thứ 3, Chương trình 135 được nhập vào Chương trình Giảm nghèo bền vững, chỉ còn lại 2 hợp phần là hỗ trợ sản xuất và hỗ trợ phát triển cơ sở hạ tầng. Vì nhiều lý do khác nhau, trong đó có khó khăn chung của đất nước, nên tất cả các hạng mục, công trình của cả nước đều phải giảm theo quyết định của Quốc hội. Do vậy, trong Chương trình 135, đến giai đoạn này, còn rất nhiều nội dung chưa được triển khai do thiếu nguồn lực.

Do khó khăn chung của kinh tế đất nước, ngay trước Tết Nguyên đán 2015 vừa qua, Quốc hội đã biểu quyết nguồn vốn với con số rất thấp để thực hiện cho hơn 2000 văn bản, 415 huyện thuộc 52 tỉnh với 1.729 xã đặc biệt khó khăn, 412 xã biên giới và 190 xã an toàn khu. Theo Quyết định số 551, Thủ tướng quyết định định mức đầu tư là 1,5 tỷ/xã/năm, nhưng cuối cùng chỉ bố trí được 1 tỷ/xã/năm. Ở 52 tỉnh trọng điểm nêu trên, tỷ lệ nghèo chiếm hơn 30%, trong khi tỷ lệ nghèo chung của cả nước là 8%. Chính vì thế, các chương trình xóa đói, giảm nghèo sẽ vẫn còn phải tiếp tục kéo dài, chưa thể kết thúc được.

Để giải quyết vấn đề trên, Bộ trưởng, Chủ nhiệm UBDT cho rằng, cần có sự đột phá về chính sách, tránh tư duy nhiệm kỳ dẫn tới kế hoạch chưa có tính hệ thống trung hạn, dài hạn. Bên cạnh đó, cần có sự đồng thuận, tạo sự thống nhất cao hơn giữa các cơ quan để thu hẹp khoảng cách phát triển giữa vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng sâu, vùng xa với các vùng, miền khác của đất nước. Ngoài ra, cũng cần làm tốt công tác tuyên truyền để đồng bào chủ động vươn lên thoát nghèo.

Đồng tình với đại biểu Lê Nam (Thanh Hóa), Bộ trưởng Giàng Seo Phử nói, hiện nay, Việt Nam đang có quá nhiều chính sách với đồng bào dân tộc thiểu số, dẫn tới không thể tránh khỏi sự chồng chéo, phân tán. Bộ trưởng thẳng thắn nhận khuyết điểm với đồng bào, đặc biệt là đồng bào vùng còn quá nhiều khó khăn, và hứa sẽ rà soát lại rất nghiêm túc các chính sách. “Đề nghị, tới đây, chúng ta sẽ tính toán, xây dựng một số chương trình, ít nhưng đa mục tiêu, chọn những vùng khó khăn nhất, chọn những tỉnh có tỷ lệ hộ nghèo còn quá cao, hoặc cơ sở hạ tầng còn rất khiêm tốn”, Bộ trưởng Giàng Seo Phử nói.

Đã có khoảng 800 tỷ đồng làm cầu treo vùng núi

Giải trình thêm về việc xây dựng cầu cho các khu vực miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn khó khăn, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải (GTVT) Đinh La Thăng cho hay, Bộ GTVT vừa phối hợp với UBDT xây dựng kế hoạch hành động và thực hiện rà soát toàn bộ nhu cầu cầu dân sinh, cầu treo cần phải làm ở khu vực dân tộc thiểu số, miền núi, vùng sâu, vùng xa.

Hiện nay, trên cả nước có nhu cầu làm 4.145 cây cầu với quy mô rộng từ 1,5m đến 3,5m tùy từng khu vực. Trong số đó, cần 3.664 cầu bê tông cốt thép và 481 cầu treo, tổng vốn đầu tư khoảng 8.400 tỷ đồng. Để thực hiện được dự án này, Bộ GTVT đã phân 3 kỳ xây dựng. Giai đoạn 1 làm 187 cầu treo cấp thiết nhất ở 28 tỉnh vùng miền núi phía Bắc và Tây Nguyên, sẽ hoàn thành trong nửa đầu năm nay. Giai đoạn 2 làm gần 200 cầu treo nữa, dự kiến hoàn thành vào 31-3-2016. Số còn lại dự kiến hoàn thành năm 2017.

Bộ trưởng Đinh La Thăng nói, để thực hiện được điều này, Bộ GTVT đã xây dựng đề án xây dựng cầu treo và cầu dân sinh trình Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ. Hiện, Chính phủ đang lấy ý kiến các bộ, ngành để phê duyệt. Bộ GTVT đã đề xuất, cần phải đa dạng hóa các nguồn vốn, trước hết là vận động từ các tổ chức xã hội, các doanh nghiệp tư nhân. “Vừa rồi, chúng tôi đã phối hợp với UBDT, huy động được khoảng 400 tỷ đồng và 400 tỷ đồng ứng từ ngân sách Nhà nước nên cơ bản đủ vốn cho giai đoạn 1 xây dựng 187 cầu”, “Tư lệnh” ngành GTVT nói.

Bộ trưởng Đinh La Thăng cho biết, dự án Quốc lộ 1 và Đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên đang phấn đấu sẽ hoàn thành vào cuối năm nay. Việc hoàn thành hai dự án này sớm 1 năm đã giúp tiết kiệm được vốn đầu tư, đặc biệt là vốn dự phòng. Bộ GTVT đã trình đề án lên Chính phủ để Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép sử dụng một phần vốn dư này làm cầu treo dân sinh phục vụ đồng bào dân tộc thiểu số.

Tuy nguồn lực chưa đáp ứng được nhu cầu, nhưng đa số ý kiến chất vấn và trả lời chất vấn đều khẳng định, các chương trình đầu tư cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã phát huy được hiệu quả, được đồng bào và bè bạn quốc tế đánh giá cao. Việc tiếp tục ưu tiên đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, hỗ trợ đồng bào dân tộc thiểu số xây dựng, phát triển kinh tế là rất quan trọng và cần thiết được tiếp tục duy trì để các vùng đồng bào dân tộc thiểu số tiến kịp các vùng, miền khác trên cả nước.

THÙY LÂM