Cần có những chính sách phù hợp, kịp thời

QĐND - Một trong những hạn chế trong thực hiện Đề án “Phát triển y tế biển, đảo Việt Nam đến năm 2020” (Đề án 317) là sử dụng những nguồn lực sẵn có của các bộ ngành, các địa phương nên sẽ khó tạo ra được sự đột phá mạnh mẽ. Đó là nhận định của PGS, TS Phạm Lê Tuấn, Thứ trưởng Bộ Y tế tại hội nghị sơ kết Đề án 317 vừa được tổ chức tại Phú Yên.

Khó khăn trong vận chuyển bệnh nhân về đất liền

Tại lễ phát động chương trình “Ngành y tế cùng ngư dân bám biển” vào tháng 5-2014 tại huyện đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến đã nhận định: “Ngư dân khỏe sẽ tiếp tục bám biển, tiếp thêm lực lượng, thêm sức mạnh bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Việt Nam”. Và cũng từ đó đến nay, Bộ Y tế đã trao hơn 1.200 tủ thuốc tặng các nghiệp đoàn nghề cá các tỉnh: Quảng Ngãi, Đà Nẵng, Quảng Bình, Hà Tĩnh, với trị giá gần 2 tỷ đồng.

Hướng dẫn ngư dân cách sơ cứu tại TP Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên.

Được trao tặng tủ thuốc, Thuyền trưởng tàu cá QNg 96011TS Huỳnh Văn Lắm (trú tại xã An Hải, huyện Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi) xúc động: “Có được tủ thuốc và dụng cụ y tế cấp cứu ban đầu, hàng nghìn ngư dân chúng tôi cảm thấy yên tâm hơn khi vươn khơi, bám biển”. Còn ngư dân Dương Quang Tiến (huyện đảo Lý Sơn) lại vui mừng khi được tập huấn về một số phương pháp sơ cấp cứu ban đầu khi gặp nạn trên biển: “Nhiều khi chúng tôi bị thương hoặc bị bệnh trên biển, chúng tôi chỉ chữa bệnh cho nhau theo kinh nghiệm. Nhiều lần anh em bị thương nặng, phải chạy ngay vào bờ để cấp cứu. Vì thế, đi biển chuyến nào mà có người trở bệnh, phải đưa vào bờ thì cầm chắc sẽ lỗ. Giờ có được tủ thuốc, dụng cụ y tế sơ cấp cứu ban đầu rồi, anh em yên tâm lao động sản xuất trên biển, góp phần bảo vệ chủ quyền biển, đảo quê hương…”.

Thực tế hiện nay, y tế ở các huyện đảo, xã đảo xa bờ chủ yếu do lực lượng quân y đảm nhiệm hoặc dân y kết hợp với quân y nhưng lực lượng còn mỏng, chưa có các đội cơ động cấp cứu vận chuyển chuyên nghiệp, trang thiết bị và thuốc thiết yếu còn hạn chế. Tại nhiều huyện đảo như: Bạch Long Vĩ, Lý Sơn, Thổ Chu, việc vận chuyển bệnh nhân còn gặp nhiều khó khăn. Đại diện các bệnh viện cho rằng, Chính phủ cần hỗ trợ về kinh phí trong vận chuyển bệnh nhân về đất liền và hệ thống Telemidicine (hội chẩn trực tuyến) để giúp các bệnh viện hội chẩn các ca bệnh khó.

Khám bệnh cho người dân trên huyện đảo Trường Sa.

Còn nhiều bất cập trong chính sách và kinh phí

Ông Nguyễn Công Sinh, Phó vụ trưởng Vụ Kế hoạch tài chính (Bộ Y tế) cho biết, một số bộ, ngành, địa phương, một bộ phận cán bộ chưa nhận thức đầy đủ ý nghĩa của Đề án 317, do vậy chưa triển khai hoặc triển khai chiếu lệ, chưa đầy đủ nội dung đề án. Một số địa phương còn giao khoán cho ngành y tế trong việc triển khai Đề án 317, coi đây là nhiệm vụ của ngành y tế. Trong khi đó, phần lớn bà con ngư dân còn thiếu hiểu biết, chưa “đòi hỏi” nhu cầu chăm sóc, bảo vệ sức khỏe mỗi khi ra khơi.

Thiếu tướng GS,TS Lê Trung Hải, Phó cục trưởng Cục Quân y (Bộ Quốc phòng) cho biết, hai năm qua, được sự chỉ đạo thường xuyên của Cục Quân y, các đơn vị quân y trong toàn quân tiếp tục phối hợp với lực lượng y tế các địa phương thực hiện tốt công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân và bộ đội tuyến biển, đảo tại những khu vực khó khăn, trong những điều kiện khắc nghiệt như bão gió, biển động. Các cơ sở quân y trên tuyến biển, đảo đã tổ chức cấp cứu 2.800 người; khám bệnh, cấp thuốc cho 60.000 lượt người; thu dung điều trị gần 10.000 trường hợp; đã phẫu thuật 1.250 bệnh nhân, trong đó phần lớn là người dân. Lực lượng quân y trên tuyến biển, đảo đã tổ chức cấp cứu, vận chuyển kịp thời, an toàn hiệu quả nhiều trường hợp bệnh nhân rất nặng như đa chấn thương, viêm tụy cấp, tai biến do lặn sâu, xuất huyết tiêu hóa, viêm túi mật cấp... Riêng quần đảo Trường Sa-DK1 đã cấp cứu 89 bệnh nhân, trong đó có 71 người dân. Bộ Quốc phòng đã điều động 16 chuyến máy bay trực thăng và 22 chuyến tàu vận chuyển bệnh nhân về đất liền cứu chữa kịp thời.

Thời gian tới, Cục Quân y tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành liên quan nghiên cứu, đề xuất xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp, nhất là chính sách đặc thù đối với cán bộ, nhân viên y tế công tác trên tuyến biển, đảo và nhân dân sinh sống, làm ăn trên biển, đảo. Tiếp tục chỉ đạo các đơn vị tổ chức bảo đảm quân y, bảo đảm vệ sinh phòng dịch, vệ sinh môi trường trên tuyến biển, đảo; chăm sóc sức khỏe nhân dân và bộ đội theo chỉ đạo của Thủ trưởng Bộ Quốc phòng. Tuy nhiên, Thiếu tướng Lê Trung Hải trăn trở: “Vấn đề quan trọng là phải nghiên cứu, xây dựng phác đồ theo mô hình bệnh tật của người dân sống trên đảo. Đặc biệt, cần có những hướng dẫn cụ thể cho người dân trong việc sơ cấp cứu ban đầu do tai nạn thương tích trên biển và giúp người dân có kiến thức tự bảo vệ bản thân, ứng cứu kịp thời khi có tình huống khẩn cấp”.

Bác sĩ Nguyễn Đức Quân, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Bạch Long Vĩ (Hải Phòng) cho biết, công tác y tế biển, đảo tại huyện đảo Bạch Long Vĩ còn rất nhiều khó khăn, hạn chế. Mỗi lần vận chuyển bệnh nhân phải mất từ 8 đến 10 tiếng làm ảnh hưởng đến tính mạng bệnh nhân. Hiện chưa có mô hình mạng lưới y tế biển, đảo mà vẫn đang áp dụng mô hình y tế trên đất liền, trong khi mô hình bệnh của biển, đảo có đặc thù riêng liên quan đến bệnh nghề nghiệp. “Chúng tôi đề nghị cần sớm thành lập Bệnh viện Quân dân y huyện Bạch Long Vĩ để tập trung nhân lực, nguồn đầu tư, trang thiết bị y tế... nâng cao hiệu quả cấp cứu, khám chữa bệnh, phòng chống dịch bệnh trên huyện đảo”-bác sĩ Quân đề nghị.

Thứ trưởng Bộ Y tế Phạm Lê Tuấn cho biết, Bộ Y tế đang thực hiện dự án đóng mới một tàu bệnh viện, trang bị thiết bị cấp cứu trên biển cho 2 tàu cảnh sát biển, hướng dẫn chẩn đoán và cấp cứu các ca bệnh khó từ đất liền ra các huyện đảo. Đồng thời, củng cố mạng lưới y tế đủ năng lực và phù hợp với đặc thù hoạt động bảo vệ, chăm sóc người dân vùng biển, đảo, góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu của Chiến lược Biển Việt Nam đến năm 2020.

Bài và ảnh: THU HƯƠNG