Báo động tình trạng mất cân bằng giới tính

QĐND - Chiến dịch truyền thông "Chung tay giải quyết mất cân bằng giới tính khi sinh” đang được phát động tại Việt Nam nhằm nâng cao nhận thức trong cộng đồng về nguyên nhân, hậu quả của việc lựa chọn giới tính thai nhi-một hiện tượng do định kiến giới, khiến việc mất cân bằng giới tính khi sinh ở nước ta đã đến mức báo động!

Chiến dịch nêu trên do Tổng cục Dân số và Kế hoạch hóa gia đình (Bộ Y tế) phối hợp với Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) tại Việt Nam phát động, xuất phát từ thực trạng hiện nay, toàn châu Á đang ‘thiếu hụt’ tới 117 triệu phụ nữ do mất cân bằng giới tính khi sinh, một trong những hậu quả của tình trạng phân biệt giới. Tại Việt Nam, mất cân bằng giới tính khi sinh đã tăng từ 106,2 bé trai/100 bé gái năm 2000 lên 113,8 bé trai/100 bé gái năm 2013 và xu hướng này đang tiếp tục tăng lên. Nếu không có biện pháp can thiệp kịp thời, dự tính đến năm 2050, nước ta sẽ phải đối mặt với một viễn cảnh dư thừa từ 2,3 đến 4,3 triệu nam giới không tìm được phụ nữ để kết hôn.

Tỷ lệ mất cân bằng giới tính đã bắt đầu thể hiện khá rõ tại các lớp học mẫu giáo.

Cấu trúc dân số Việt Nam trong tương lai dư thừa nam giới có thể gây ra các hậu quả nghiêm trọng đối với phát triển kinh tế-xã hội của đất nước và ảnh hưởng tới cuộc sống của phụ nữ, nam giới, mọi gia đình và cộng đồng. Trong thị trường hôn nhân đầy cạnh tranh, những người đàn ông kém may mắn-những người không được học hành nhiều và không có các nguồn lực-sẽ là những người đặc biệt dễ bị tổn thương. Di cư trong nước và quốc tế nhằm mục đích kết hôn cũng có thể gia tăng, điều này dẫn đến những bất ổn trong xã hội. Nếu khuynh hướng này không thay đổi thì vào năm 2035, Việt Nam sẽ dư thừa khoảng hơn 10% nam giới so với nữ giới.

Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến, nguyên nhân chính dẫn đến sự mất cân bằng giới tính là do việc lựa chọn giới tính thai nhi do định kiến giới, ưa thích con trai... Việc những gia đình, dòng họ không có con, cháu trai nối dõi hiện nay vẫn bị xem là tuyệt tự, không có người thờ cúng... là một thực tế buồn. 

Hiện tượng lựa chọn giới tính trước khi sinh trở nên nghiêm trọng hơn bởi các giá trị truyền thống gia trưởng trong gia đình, đặc biệt là hệ thống gia đình phụ hệ, cũng như thiếu quyền tự chủ của người phụ nữ về mặt tài chính và xã hội. Mặc dù theo quy định của pháp luật, các cán bộ y tế của Việt Nam không được phép tiết lộ giới tính thai nhi, hoặc cung cấp dịch vụ phá thai lựa chọn giới tính, nhưng thực tế, vấn đề này vẫn xảy ra. Do đó, biện pháp can thiệp trong cả hai khu vực y tế công và tư là hết sức cần thiết, cụ thể là giúp tăng cường kỹ năng giao tiếp của các nhà cung cấp dịch vụ y tế khi họ phải đối mặt với áp lực từ khách hàng trong việc tiết lộ giới tính thai nhi hoặc cung cấp phá thai lựa chọn giới tính. Những người cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cần có kỹ năng giao tiếp với các khách hàng có dự định phá thai lựa chọn giới tính và từ chối cung cấp dịch vụ đó một cách phù hợp, mang tính hỗ trợ xã hội. Bởi vậy, các nhà hoạch định chính sách cần có những biện pháp để tăng cường thực thi pháp luật một cách hiệu quả, giúp thúc đẩy bình đẳng giới.

Giải quyết mất cân bằng giới tính khi sinh không phải là công việc của một cá nhân hay cơ quan đơn lẻ; đó là trách nhiệm của tất cả mọi người, mọi tổ chức trong hệ thống chính trị, thì mới đạt hiệu quả như mong muốn.