Phải đưa chỉ số giới hạn về dưới “vạch đỏ”
Nền kinh tế không có thu thì không có tăng trưởng, điều này liên quan đến việc sử dụng nguồn lực hiệu quả, đại biểu (ĐB) Bùi Văn Phương (Ninh Bình) đề cập đến hiệu quả đầu tư và trọng tâm là công ở mức thấp, gây áp lực nợ công như hiện nay.
“Biết đầu tư dàn trải không hiệu quả sao vẫn cứ làm, tại sao lĩnh vực tư nhân lại hoạt động hiệu quả... chúng ta phải đánh giá nguyên nhân này do chủ quan hay khách quan. Nếu 5 năm tới vẫn làm thế thì không thể tránh được các chỉ tiêu nợ công sẽ vượt rất lớn”, ĐB Bùi Văn Phương nói và đặt vấn đề, 5 năm tới đầu tư vào đâu cho hiệu quả?
ĐB Bùi Văn Phương băn khoăn hiện nay lĩnh vực giao thông đường bộ đang được đầu tư quá nhiều, đây là lĩnh vực đầu tư rất đắt đỏ. Trong khi đó, với đặc thù đất nước trải dài, lĩnh vực đường sắt lại không được đầu tư. Đại biểu cho rằng đầu tư vào làm đường căn bản, thiết yếu cho dân là điều cần thiết phải làm, tuy nhiên toàn bộ hệ thống đường cao tốc nên dành theo hướng đầu tư công tư (BOT). Nếu nguồn vốn nhà nước bỏ ra hết để làm, thì khó có thể làm được mà nguồn lực không có.
Bày tỏ sự đồng tình với kế hoạch tài chính của Chính phủ, tuy nhiên ĐB Bùi Văn Phương cho rằng, để đảm bảo an toàn cho kế hoạch trước hết phải lo cho các chỉ số về dưới giới hạn dưới “vạch đỏ”, để đề phòng khi GDP không đạt được thì các giới hạn kia không vượt. “Nếu cứ ung dung cho rằng giờ nó chưa vượt giới hạn, đến lúc vì lý do nào đó GDP không đạt thì tất cả các chỉ số kia vượt hết”, ĐB Bùi Văn Phương lo ngại và đề nghị trước hết phải giảm bội chi xuống mức thấp nhất, các chi thường xuyên gây áp lực ngân sách cần có lộ trình làm ngay. “Ví dụ cho các đơn vị tự chủ tự chịu trách nhiệm như các trường đại học có thể cắt ngay được, bệnh viện tuyến trung ương cũng vậy. Nhà nước đã lo cơ sở vật chất, thiết bị, bây giờ các đơn vị ấy phải tự làm, tự lo lấy bộ máy của mình”.
Nhiều áp lực về đầu tư
ĐB Nguyễn Văn Thể (Sóc Trăng) cho biết năm 2016, ĐBSCL bị thiệt hại nghiêm trọng do thời tiết, tỉnh Sóc Trăng đã chi 250 tỷ đồng phục vụ nạo vét kênh, sông. Với tình hình thời tiết này, năm 2017 hạn mặn có khả năng nghiêm trọng hơn, do đó việc đảm bảo sản xuất đời sống cho người nông dân cần được đặc biệt quan tâm, thực hiện chính sách an sinh xã hội để họ yên tâm làm ăn sinh sống.
“Nếu hạn mặn 2-3 năm liên tục, hộ cận nghèo sẽ rơi xuống hộ nghèo, tình hình càng không ổn định, nền kinh tế không thể phát triển. Do đó, kiến nghị kế hoạch chi năm 2017 của các tỉnh, trong đó có Sóc Trăng phải tăng lên một khoản nhất định, nếu không sẽ rất khó khăn. Các tỉnh phải có một quỹ nhất định để giải quyết những việc khó khăn đột xuất, bởi hiện chi cho an sinh xã hội đã tăng nhưng tăng ở các lĩnh vực khác, còn riêng biến đổi khí hậu, trung ương chuyển vốn về cho các hộ nghèo, do đó tỉnh không chủ động được nguồn vốn", ĐB Nguyễn Văn Thể đề nghị.
Băn khoăn trước việc tốc độ phát triển kinh tế hiện nay bị ảnh hưởng mạnh mẽ bởi tác động của thời tiết, ĐB Thể đề nghị Chính phủ cần xây dựng 3 kịch bản phát triển kinh tế. Trong đó có kịch bản xấu nhất, tức là các điều kiện của thời tiết ảnh hưởng đến nông nghiệp, từ đó xác định tốc độ tăng trưởng kinh tế là bao nhiêu. Tương tự với điều kiện thời tiết bình thường và điều kiện thời tiết thuận lợi nhất. Khi áp dụng sẽ dùng kịch bản 1 và có sự điều chỉnh hằng năm cho phù hợp.
Về vấn đề đầu tư trung hạn, ngân sách hiện đang rất khó khăn bởi chi thường xuyên lớn, dẫn đến đầu tư phát triển rất ít so với yêu cầu. Do đó, tính toán đầu tư như thế nào cho hiệu quả cần dựa trên nguyên tắc chọn những công trình mang tính bức xúc để đầu tư mới, những công trình nhỏ chỉ duy tư sửa chữa.
Từ đó, ĐB Nguyễn Văn Thể đề nghị 2 triệu tỷ đồng sẽ được đầu tư trong 5 năm tới cần phân thành 2 nhóm: Nhóm một duy trì kết cấu hạ tầng như hiện nay để đảm bảo thiết kế, nhóm hai đầu tư xây dựng cơ bản. “Duy tu sửa chữa là đầu tư nhỏ nhưng hiệu quả lớn, nhưng hiện nay công tác này không được quan tâm. Nếu chỉ tập trung đầu tư mới hàng loạt mà những cái cũ xuống cấp không được sửa thì cũng như không”, ĐB Nguyễn Văn Thể nhấn mạnh.
ĐB Mùa A Vảng (Điện Biên) đề nghị Chính phủ cần cân đối nguồn kinh phí để thực hiện chính sách với đồng bào dân tộc thiểu số, bởi thực tế nhiều chính sách vừa qua chưa thực hiện được như hỗ trợ chuyển đổi nghề.
Đại biểu cho biết Chính phủ vừa ký quyết định triển khai đề án Sữa học đường cho học sinh mẫu giáo và tiểu học từ nay đến năm 2020. Theo kế hoạch đến 2020, 100% các cháu học sinh mẫu giáo và tiểu học đều uống sữa mỗi ngày, nhưng nguồn phân bổ kinh phí để triển khai thực hiện đề án này không khả thi, bởi giao cho các địa phương tự cân đối ngân sách, bố trí thực hiện. Như thế, đối với các tỉnh khó khăn như Điện Biên có tới 6-7 huyện thuộc huyện nghèo, nếu để địa phương tự cân đối thực hiện chương trình thì khó có thể thực hiện được, dù người dân rất kỳ vọng. Do đó đề nghị Chính phủ có một khoảng ngân sách để hỗ trợ đề án.
Vấn đề đầu tư vào đâu cho hiệu quả một lần nữa được ĐB Nguyễn Quốc Hưng (Hà Nội) đề cập tới.
“Đầu tư cho kinh tế hay văn hóa”, ĐB Nguyễn Quốc Hưng đặt câu hỏi. Chủ trương của Đảng đặt văn hóa ngang kinh tế, nhưng nhiều người cho rằng nên đầu tư cho kinh tế trước, làm ra tiền rồi mới đầu tư văn hóa. Nhưng qua những câu chuyện tắc đường hằng ngày, rất nhiều nguyên nhân xuất phát từ văn hóa giao thông, văn hóa ứng xử hay văn hóa trong kinh doanh như bơm hóa chất vào thực phẩm, vệ sinh môi trường... Ở góc độ kinh tế, cũng nên nhìn nhận vai trò của văn hóa thế nào để có ứng xử, đầu tư vào văn hóa một cách thích đáng hơn, ĐB Nguyễn Quốc Hưng nêu ý kiến.
Bài, ảnh: THU HÀ