QĐND - Tròn 10 năm tiếp nhận, triển khai thực hiện nhiệm vụ, Khu Kinh tế-Quốc phòng (KT-QP) Cư M’gar đã góp phần tạo diện mạo mới cho những vùng đất gian khó và trở thành chỗ dựa cho hàng trăm hộ nghèo ở Tây Nguyên. Trong những năm gần đây, Khu KT-QP Cư M’gar còn nổi lên là điểm sáng trong “xây dựng nông thôn mới”, góp phần củng cố thế trận quốc phòng toàn dân vững chắc trên địa bàn chiến lược.

Ổn định đời sống cho người lao động

Khu KT-QP Cư M’gar do Công ty TNHH MTV Cà phê 15 (Quân khu 5) quản lý. Đây tiền thân là dự án của Khu KT-QP thuộc Binh đoàn 15 được tách ra và chuyển giao cho Công ty Cà phê 15 quản lý, điều hành từ năm 2004. Khu KT-QP Cư M’gar có tổng diện tích 17,5 nghìn ha, quy mô dân số 88.000 người, trải dài trên địa bàn 10 xã, 4 huyện của hai tỉnh, gồm: Ia Sao, Ia Dêr, huyện Ia Grai (Gia Lai); Cư Dliê M’nông, Cư Đăng, Ea Kiết, Ea Quế, huyện Cư M’gar; Ea Sin, Ea Ngai, Cư Pơng, huyện Krông Búc và xã Ea Knuếch, huyện Krông Pách (Đắc Lắc).           

Từ năm 2004 đến năm 2014, Khu KT-QP Cư M’gar đã hoàn thành những mục tiêu đề ra trong giai đoạn 1. Trong đó, kết quả nổi bật là ổn định được sản xuất, chăm lo cuộc cống cho hàng nghìn lao động địa phương. Đến nay, trong Khu KT-QP Cư M’gar, Công ty Cà phê 15 đã đầu tư trồng được 850,9ha cà phê. Những năm gần đây, Công ty Cà phê 15 mở rộng sang một số lĩnh vực kinh doanh khác, cụ thể: Năm 2009, đầu tư xây dựng và đưa vào khai thác Nhà máy Sản xuất phân vi sinh, công suất 5000 tấn/năm, bảo đảm đủ phân bón cho vườn cây của đơn vị và hộ gia đình công nhân; năm 2011, đầu tư 2 tỷ đồng xây dựng Nhà máy Chế biến cà phê bột mang thương hiệu CF15 có công suất 30 tấn/năm; năm 2013 tiếp tục đầu tư 8,5 tỷ đồng xây dựng Nhà máy Sản xuất nước lọc tinh khiết đóng chai công suất 3 triệu lít/năm. Tổng doanh thu năm 2013, của đơn vị đạt hơn 84,7 tỷ đồng, nộp ngân sách Nhà nước 1,47 tỷ đồng, thu nhập bình quân người lao động 3,85 triệu đồng/người/tháng. Trung tá Bùi Xuân Tiến, Phó chủ nhiệm chính trị Công ty Cà phê 15 cho biết: “Trong 6 tháng đầu năm 2014 này, mặc dù trong tình hình sản xuất, kinh doanh chung của cả nước cũng như vùng Tây Nguyên đang có những khó khăn nhất định, nhưng Công ty Cà phê 15 vẫn duy trì được sự phát triển ổn định; thu nhập hằng tháng bình quân của người lao động đạt 3,17 triệu đồng; nộp ngân sách Nhà nước tăng hơn so với cùng kỳ năm trước”.

Cán bộ Công ty Cà phê 15 hướng dẫn bà con buôn Ea Pông, xã Ea Sin, huyện Krông Búc (Đắc Lắc) chăm sóc vườn cà phê xen điều cao sản.

Chỉ riêng lĩnh vực sản xuất cà phê đã cho thấy những cố gắng rất lớn của tập thể Khu KT-QP Cư M’gar. Với 850,9ha cà phê thời kỳ kinh doanh, trong đó phần lớn diện tích vườn cây đã có tuổi đời hơn 20 năm. Thế nhưng nhờ chăm sóc đúng quy trình kỹ thuật, chủ động nguồn phân bón sản xuất tại chỗ nên đơn vị luôn giữ ổn định năng suất vườn cây và kéo dài chu kỳ sản xuất, kinh doanh của cây cà phê. Cụ thể, năng suất vườn cà phê năm 2013 đạt bình quân 14-20 tấn quả tươi (tương đương 3-5 tấn cà phê nhân)/ha. Tiêu biểu về năng suất cao là vườn cà phê của Đội 9, đứng chân trên địa bàn xã Ia Sao, huyện Ia Grai (Gia Lai). Mặc dù được trồng từ năm 1987, đến năm 2013 đã bước sang năm thứ 25, nhưng năng suất vườn cây vẫn đạt gần 20 tấn cà phê quả tươi/ha. Qua tổng kết thu hoạch cà phê niên vụ 2012-2013, Đội 9 đã đạt thành tích khá ấn tượng: Diện tích 65ha, tổng sản lượng gần 1.300 tấn quả tươi. Diện tích vườn cà phê của các đội sản xuất đứng chân trên địa bàn huyện Cư M’gar (Đắc Lắc) cũng đạt năng suất 17 tấn cà phê quả tươi/ha, cao hơn năng suất bình quân của các hộ dân trên cùng địa bàn từ 2-3 tấn/ha.

Chung tay xây dựng địa bàn và hỗ trợ người nghèo

Trong 10 năm kể từ khi thực hiện Nghị quyết 152/NQ-ĐUQSTW, ngày 1-8-2003 của Quân ủy Trung ương “Về tiếp tục đổi mới và tăng cường công tác dân vận của LLVT trong thời kỳ mới”, tại Khu KT-QP Cư M’gar, Công ty Cà phê 15 đã nhận đỡ đầu hai xã là Ea Sin, huyện Krông Búc và Cư Dliê M’nông, huyện Cư M’gar (Đắc Lắc); 16 đầu mối trực thuộc đều kết nghĩa với 100% thôn, buôn liền kề. Công ty đã phối hợp với xã Cư Dliê M'nông thành lập hai thôn mới Đắc Hà Đông và Đắc Hà Tây; khôi phục và duy trì hoạt động của 4 chi đoàn thanh niên ở xã Cư Pơng, huyện Krông Búc (Đắc Lắc); tổ chức lớp xóa mù chữ cho 60 người trong độ tuổi là đồng bào dân tộc thiểu số xã Cư Pơng, huyện Krông Búc... Bình quân mỗi năm, công ty trích quỹ tự cân đối 700 triệu đồng để hỗ trợ hộ nghèo trên địa bàn; dành 100-200 triệu đồng cho bà con vay đầu tư sản xuất, lũy kế trong 10 năm là 1,5 tỷ đồng; đã tuyển dụng 26 công nhân là người dân tộc thiểu số. Từ năm 2003-2014, trong vùng dự án của Khu KT-QP Cư M’gar, Công ty Cà phê 15 huy động các nguồn đầu tư, xây dựng được 25km đường nhựa bán xâm nhập, 5km đường cấp phối, 12 hồ, đập thủy lợi; 45km đường điện trung, hạ thế; 1 trường tiểu học, 2 hội trường thôn, 1 bệnh xá quân-dân y và 64 căn nhà đồng đội, nhà tình nghĩa.

Khám bệnh cho nhân dân tại Bệnh xá quân-dân y 15 (Khu KT-QP Cư M’gar).

Theo Thượng tá Phạm Văn Thảnh, Giám đốc Công ty Cà phê 15: Dự án Khu KT-QP Cư M’gar đã kết thúc giai đoạn 1 từ năm 2012; giai đoạn 2 được triển khai từ năm 2013 đến năm 2020 và định hướng đến năm 2025, theo Quyết định số 4229, ngày 29-10-2013 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng. Mục tiêu tổng quát của giai đoạn này là: Xây dựng kinh tế kết hợp với củng cố tiềm lực quốc phòng, góp phần cải thiện đời sống nhân dân, tổ chức sản xuất, bố trí lại dân cư theo quy hoạch của địa phương; xây dựng các cụm làng, bản có thế trận phòng thủ vững chắc. Cụ thể, từ năm 2013-2015 sẽ quy hoạch và đầu tư xây dựng các điểm dân cư mới, tiếp nhận 60 hộ dân theo dự án dãn dân của các địa phương, tiếp nhận 200 lao động vào vùng dự án, góp phần giảm nghèo cho 126 hộ và 1000 nhân khẩu trên địa bàn. Từ năm 2016 đến năm 2020, đầu tư mở rộng thêm khu dân cư, tiếp tục bố trí, sắp xếp ổn định dân cư, hỗ trợ xóa nghèo cho khoảng 40 hộ dân; đồng thời, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng như: Giao thông, thủy lợi, trường học, trạm xá và mở rộng hoạt động sản xuất, kinh doanh trong vùng dự án, tạo thêm việc làm cho người lao động địa phương. Tổng mức đầu tư thực hiện giai đoạn 2 của Khu KT-QP Cư M’gar khoảng 237 tỷ đồng.

Đầu tháng 7 này, chúng tôi cùng đoàn cán bộ của Công ty Cà phê 15 về các xã Cư Dliê M'nông, huyện Cư M’gar và Ea Sin, huyện Krông Búc (Đắc Lắc), đây là những địa phương nằm trong vùng dự án Khu KT-QP Cư M’gar và cũng là hai xã công ty nhận đỡ đầu, kết nghĩa. Không khó để nhận ra những dấu ấn của người lính trên mặt trận kinh tế ở cả Ea Sin và Cư Dliê M’nông. Những con đường thảm nhựa phẳng lỳ, những đường điện sinh hoạt vươn dài tới tận thôn bản và vào từng hộ dân, những hồ, đập thủy lợi, trường học, trạm xá quân-dân y, hội trường thôn của xã Cư Dliê Mnông và trong từng hộ nghèo ở các buôn đồng bào dân tộc thiểu số xã Ea Sin đều khẳng định hiệu quả của Khu KT-QP Cư M’gar. Tại xã Ea Sin, một trong những địa phương mới thành lập trên cơ sở dãn dân của tỉnh Đắc Lắc, Bí thư Đảng ủy xã Nguyễn Đức Lĩnh cho biết: “Ea Sin là xã thuộc diện đặc biệt khó khăn, có dân số 643 hộ với 2.450 nhân khẩu; đến cuối năm 2013, toàn xã còn 41,86% hộ nghèo”. Cũng theo ông Nguyễn Đức Lĩnh, mặc dù tỷ lệ hộ nghèo của Ea Sin còn khá cao nhưng đã thể hiện sự nỗ lực rất lớn của cấp ủy, chính quyền địa phương và bản thân người dân, cũng như sự hỗ trợ rất tích cực của Công ty Cà phê 15. Bởi từ năm 2008, khi thành lập xã thì 100% hộ dân về định canh, định cư ở Ea Sin đều thuộc diện nghèo. Nhưng sau 6 năm, toàn xã Ea Sin đã có hơn 58,2% hộ dân thoát nghèo. Ngay từ buổi đầu, khi bà con Ê Đê ở các buôn Ea Sin, Ea Pông, Cư Mto và Ea Mắc vừa đặt chân về vùng đất mới Ea Sin, những người lính của Khu KT-QP Cư M’gar đã có mặt, phối hợp với cấp ủy, chính quyền xã tổ chức định canh, định cư cho 217 hộ; cấp giống điều cao sản và cử cán bộ kỹ thuật và trí thức trẻ tình nguyện tới từng hộ thực hiện “cùng ăn, cùng ở, cùng làm”, hướng dẫn bà con từ khâu làm đất đến xuống giống, chăm sóc và thu hoạch 380ha điều xen cà phê. Với sự hỗ trợ tích cực này, đến nay, vườn điều xen cà phê của bà con đã cho thu nhập ổn định, cải thiện đời sống. Tâm sự với chúng tôi, ông Y Ple Niê, Buôn trưởng buôn Ea Pông, cùng các hộ dân Ma Đông Phong, Ma Thâm vui mừng thông báo: “Nhờ có bộ đội Khu KT-QP Cư M’gar tận tình hướng dẫn, đến nay vườn cà phê, vườn điều phát triển tốt, cho năng suất ổn định. Bình quân 1ha điều xen cà phê mỗi năm cho thu nhập khoảng 70-90 triệu đồng; trong đó, thu từ điều 30 triệu đồng và 40-60 triệu đồng thu từ cà phê. Cuộc sống của bà con dần khấm khá, tốt hơn nhiều so với ngày ở buôn cũ!”. 

Bài và ảnh: KIỀU BÌNH ĐỊNH