Phóng viên (PV): Đề nghị đồng chí đánh giá khái quát về thực trạng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trong các nhà trường Quân đội hiện nay?

Thiếu tướng Phùng Thị Phú: Trong những năm qua, được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo thường xuyên, trực tiếp của Quân ủy Trung ương (QUTƯ), Thủ trưởng Bộ Quốc phòng, cấp ủy, chỉ huy các cấp và sự cố gắng, nỗ lực của các nhà trường Quân đội, công tác xây dựng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trong Quân đội đã đạt được những kết quả tích cực, góp phần quan trọng nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo của các nhà trường Quân đội.

Thiếu tướng Phùng Thị Phú. Ảnh: SƠN BÌNH

Trình độ học vấn, tỷ lệ qua thực tế đơn vị, qua đào tạo giáo viên, bồi dưỡng về nghiệp vụ sư phạm của đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục ngày càng được nâng cao, từng bước đáp ứng yêu cầu đào tạo của các cấp học, bậc học, thực hiện tốt nhiệm vụ giảng dạy, quản lý, rèn luyện các thế hệ học viên. Hằng năm, có nhiều nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trong Quân đội được công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh Giáo sư, Phó giáo sư; danh hiệu Nhà giáo Nhân dân, Nhà giáo Ưu tú. Trong sự trưởng thành của hệ thống nhà trường Quân đội có sự đóng góp to lớn của đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục.

Cùng với nhiệm vụ giảng dạy, đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục từng bước tiếp cận sự phát triển của khoa học công nghệ và yêu cầu xây dựng Quân đội trong tình hình mới; tăng cường sử dụng trang thiết bị dạy học hiện đại. Đã nghiên cứu thành công hàng trăm đề tài khoa học từ cấp Nhà nước đến cấp cơ sở; biên soạn hàng nghìn giáo trình, tài liệu; góp phần phát triển khoa học, công nghệ quân sự và nâng cao chất lượng đào tạo trong các nhà trường, cung cấp những luận cứ khoa học quan trọng trong hoạch định đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước về công tác giáo dục và đào tạo, quân sự, quốc phòng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Thượng tá Bùi Thị Quỳnh Mai, Chủ nhiệm Bộ môn Nhà nước và Pháp luật, Khoa Công tác Đảng, Công tác chính trị, Trường Sĩ quan Lục quân 1 lên lớp cho học viên. Ảnh: CHU HUYỀN 

PV: Theo đồng chí, những yếu tố nào quyết định chất lượng và uy tín của đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trong môi trường Quân đội?

Thiếu tướng Phùng Thị Phú: Với đặc thù của hoạt động sư phạm quân sự, nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trong Quân đội vừa là người thầy truyền thụ kiến thức như những nhà giáo ở môi trường ngoài Quân đội cũng như truyền thụ kinh nghiệm chiến đấu, bồi dưỡng lý tưởng, niềm tin, bản lĩnh chính trị cho người học; vừa là người đồng chí, đồng đội đối với học viên. Trong tương lai, có thể khẳng định vị trí, vai trò của nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trong Quân đội ngày càng được nâng cao. Có điều, họ cần được trang bị, bồi dưỡng nhiều kiến thức hơn nữa để thích ứng tốt với sự phát triển nhanh của khoa học công nghệ hiện nay. Nhằm đáp ứng các yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, các nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trong Quân đội cần thấy rõ vinh dự, trách nhiệm, luôn có ý thức rèn đức, luyện tài, thực sự là tấm gương tiêu biểu, mẫu mực về phẩm chất đạo đức, lối sống, tích cực, sáng tạo, phát huy phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ, đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh; không ngừng nâng cao trình độ học vấn, kỹ năng, phương pháp sư phạm và kinh nghiệm thực tiễn, có đủ “đức - sức - tài” đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, ứng dụng khoa học công nghệ vào các hoạt động giáo dục và đào tạo.

PV: Công tác đào tạo, bồi dưỡng và phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trong Quân đội đang tập trung vào những trọng tâm nào, thưa đồng chí?

Thiếu tướng Phùng Thị Phú: Để đáp ứng yêu cầu của Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (4.0), nâng cao chất lượng công tác giáo dục và đào tạo phải xây dựng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trong Quân đội có đủ về số lượng, bảo đảm về chất lượng và cơ cấu. Do đó, cần phải trang bị những kỹ năng cần thiết trong kỷ nguyên số, nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục cần phải được đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ, phẩm chất, năng lực bằng những biện pháp như tập huấn, bồi dưỡng, cử đi đào tạo ở trong và ngoài Quân đội. Cụ thể:

Một là, nâng cao năng lực chuyên môn. Phải bồi dưỡng cho đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục nắm bắt được và tham gia các hình thức đào tạo tiên tiến, đào tạo trực tuyến, đào tạo từ xa để vừa nâng cao trình độ chuyên môn, vừa tiếp cận các mô hình dạy học mới, qua đó giúp họ bổ sung kiến thức chuyên môn, đa dạng hóa các hình thức giảng dạy. Đồng thời, cần phải tăng cường rèn luyện bản lĩnh chính trị vững vàng, tỉnh táo trước các thông tin đa chiều trên không gian mạng để không bị lợi dụng. Nắm vững, nắm chắc các quy định về sử dụng, khai thác mạng internet để không vô tình làm lộ lọt thông tin cũng như tiếp tay cho các thế lực thù địch.

Hai là, nâng cao năng lực sử dụng các thiết bị, phương tiện hiện đại trong giảng dạy. Thực tế hiện nay nhiều nhà trường Quân đội được trang bị các thiết bị dạy học rất hiện đại nhưng đội ngũ nhà giáo không sử dụng hoặc không khai thác hết chức năng dẫn đến vừa lãng phí, vừa cản trở đổi mới phương pháp giảng dạy. Nguyên nhân chính là năng lực khai thác trang thiết bị dạy học hiện đại của đội ngũ nhà giáo còn thiếu và hạn chế. Để khắc phục tình trạng đó, đội ngũ nhà giáo cần có năng lực quản lý tài nguyên, dữ liệu trên internet, sử dụng thành thạo các phương tiện công nghệ mới phục vụ quá trình dạy học. Vì vậy, các nhà giáo phải thường xuyên được học tập, bồi dưỡng về tin học, phương pháp sử dụng công nghệ thông tin, nhất là các kỹ năng công nghệ thông tin cơ bản.

Giờ lên lớp tại Trường Cao đẳng Kỹ thuật quân sự 1, Tổng cục Hậu cần-Kỹ thuật. Ảnh: LÊ HIẾU 

Ba là, đẩy mạnh công tác bồi dưỡng năng lực nghiên cứu khoa học. Kết quả nghiên cứu khoa học được áp dụng đầu tiên và trước hết vào công tác giảng dạy. Khi đó, nội dung bài giảng mới có chiều sâu, tạo điều kiện để đội ngũ nhà giáo ứng dụng các phương pháp giảng dạy hiện đại. Thông qua nghiên cứu khoa học, năng lực tư duy của giảng viên được rèn luyện và tăng cường.

Bốn là, thường xuyên đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ ngoại ngữ. Hiện nay, tiếng Anh là ngôn ngữ mang tính toàn cầu. Hầu hết các thành tựu khoa học - công nghệ được chuyển tải bằng tiếng Anh. Vì vậy, để kế thừa và tiếp thu những tinh hoa tri thức của thế giới, đội ngũ nhà giáo phải thông thạo ngoại ngữ, nhất là tiếng Anh. Đây cũng là yêu cầu bắt buộc của các đại học tiên tiến trên thế giới.

PV: Đồng chí có thể cho biết việc đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ, đổi mới phương pháp giảng dạy có vai trò ra sao trong nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo hiện nay?

Thiếu tướng Phùng Thị Phú: Hiện nay quá trình toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế diễn ra mạnh mẽ, Cuộc cách mạng 4.0 phát triển với tốc độ rất nhanh, đã và đang tác động đến mọi lĩnh vực, trong đó có giáo dục và đào tạo. Các vấn đề mới như “giáo dục thông minh”, “chuyển đổi số”, “đại học số”... đang dần trở nên phổ biến. Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27-9-2019 của Bộ Chính trị (Khóa XII) về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia Cuộc Cách mạng 4.0 xác định “Đổi mới cách dạy và học trên cơ sở áp dụng công nghệ số”, “Khuyến khích các mô hình giáo dục, đào tạo mới dựa trên các nền tảng số” đã đặt ra những yêu cầu mới đối với giáo dục và đào tạo. Vì thế đòi hỏi đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trong Quân đội cần được đào tạo, bồi dưỡng, bổ sung cập nhật các kiến thức mới cũng như phương pháp giảng dạy và quản lý giáo dục hiện đại, tiên tiến.

Trước những xu hướng phát triển của giáo dục trong kỷ nguyên số, đặc biệt là sự phát triển của “đại học số”, tác động của trí tuệ nhân tạo (AI) trong hoạt động dạy và học,... các nhà trường Quân đội cũng không thể đứng ngoài cuộc. Một số học viện, nhà trường như Học viện Kỹ thuật quân sự, Trường sĩ quan Thông tin... đã chủ động khai thác công nghệ số phục vụ hoạt động giáo dục và đào tạo. Triển khai thực hiện Đề án chuyển đổi số trong Bộ Quốc phòng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030 và Kế hoạch số 588/KH-TM ngày 4-3-2022 của Bộ Tổng Tham mưu QĐND Việt Nam về chuyển đổi số lĩnh vực giáo dục và đào tạo trong các nhà trường Quân đội giai đoạn 2022 - 2025, định hướng đến năm 2030 chính là những bước đi từ sớm, từ xa để các nhà trường Quân đội thích ứng với những xu hướng phát triển của giáo dục trong kỷ nguyên số.

Giờ lên lớp tại Trường Cao đẳng Hậu cần 1, Tổng cục Hậu cần-Kỹ thuật. Ảnh: LÊ HIẾU

PV: Thời gian tới, Cục Quân huấn - Nhà trường có những định hướng gì cho các nhà trường trong Quân đội để xây dựng đội ngũ giảng viên “vừa hồng, vừa chuyên”, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội hiện đại?

Thiếu tướng Phùng Thị Phú: Trong thời gian tới, để xây dựng đội ngũ giảng viên “vừa hồng, vừa chuyên”, đáp ứng yêu cầu xây dựng Quân đội hiện đại, Cục Quân huấn - Nhà trường sẽ phối hợp với các cơ quan, đơn vị, nhà trường quán triệt sâu sắc các chỉ đạo của đồng chí Bộ trưởng Bộ Quốc phòng trong Thư gửi các nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục Quân đội nhân kỷ niệm 43 năm ngày Nhà giáo Việt Nam (20-11-1982 / 20-11-2025). Tiếp tục triển khai có hiệu quả Quyết định số 3525/QĐ-BQP ngày 3-8-2023 của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng phê duyệt Đề án “Xây dựng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục trong Quân đội giai đoạn 2023 - 2030 và những năm tiếp theo”, trong đó đã đưa ra 6 nhóm giải pháp rất cụ thể để giúp nhà giáo Quân đội phát huy tốt vai trò, sứ mệnh của mình trong kỷ nguyên số. Bao gồm: Tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chỉ huy các cấp về xây dựng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục; tập trung đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục có phẩm chất, năng lực toàn diện và đạt chuẩn theo quy định; đổi mới, hoàn thiện và thực hiện hiệu quả cơ chế, chính sách tuyển dụng, đào tạo, sử dụng, đãi ngộ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục; đầu tư cơ sở vật chất và các điều kiện bảo đảm cho nhiệm vụ xây dựng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục; mở rộng và nâng cao hiệu quả hoạt động hợp tác trong đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục; tăng cường công tác quản lý đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục. Trong đó giải pháp thứ hai: Tập trung đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục có phẩm chất, năng lực toàn diện và đạt chuẩn theo quy định là giải pháp trọng tâm.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của đồng chí Bộ trưởng Bộ Quốc phòng, Cục Quân huấn - Nhà trường sẽ phối hợp với các cơ quan, đơn vị, nhà trường Quân đội tham mưu cho QUTƯ ban hành Nghị quyết về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo trong Quân đội nhằm quán triệt và cụ thể hóa Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22-8-2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo; trong đó sẽ đề xuất nhiệm vụ, giải pháp tập trung xây dựng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục đủ về số lượng, cơ cấu phù hợp và chất lượng cao, đạt chuẩn theo quy định, “vừa hồng, vừa chuyên” đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng QĐND Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại.

PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!

VĂN HIẾU-LA DUY (thực hiện)

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Giáo dục Khoa học xem các tin, bài liên quan.