Tốt nghiệp Học viện Kỹ thuật Quân sự năm 2006 chuyên ngành radar, Hoàng Minh Thiện được giữ lại làm giảng viên nhờ những thành tích xuất sắc trong quá trình học tập. Những năm tiếp theo, Hoàng Minh Thiện vừa tiếp tục học cao học, vừa tham gia giảng dạy với vai trò trợ giảng. Năm 2012, anh giành được học bổng MEXT của chính phủ Nhật Bản để làm nghiên cứu sinh tại Trường Đại học Điện tử - Thông tin Tokyo. Năm 2015, anh xuất sắc nhận bằng Tiến sĩ, trở về công tác tại Viện Tích hợp hệ thống, Học viện Kỹ thuật Quân sự. Trong quá trình công tác tại Viện Tích hợp hệ thống, Thượng tá Hoàng Minh Thiện vừa tham gia giảng dạy các học phần cơ sở của ngành điện - điện tử, vừa nghiên cứu khoa học trong cùng lĩnh vực.

Quả ngọt từ những ngày quên ăn, quên ngủ cùng niềm đam mê nghiên cứu khoa học của Thượng tá Hoàng Minh Thiện chính là Giải nhất Giải thưởng Tuổi trẻ sáng tạo trong Quân đội lần thứ 21 (năm 2021) mà anh đạt được với đề tài khoa học công nghệ “Nghiên cứu cải tiến, hiện đại hóa radar Raytheon NSC-34 góp phần phục vụ công tác quản lý hải phận vùng biển và ven biển của Quân chủng Hải quân”.

Luôn trăn trở và đam mê với nghiên cứu khoa học giúp đồng chí Hoàng Minh Thiện gặt nhiều trái ngọt. Ảnh do nhân vật cung cấp

Chia sẻ về đề tài này, Thượng tá Hoàng Minh Thiện cho biết, đề tài tập trung nghiên cứu, cải tiến dòng radar hàng hải dân dụng Raytheon NSC-34 thành radar NSC-34-CT có các đặc trưng quân sự, đáp ứng được các yêu cầu khắt khe về điều kiện làm việc, khả năng chống nhiễu thời tiết và nhiễu tích cực của đối phương, nâng cao khả năng ngụy trang trước khí tài trinh sát điện tử.

Quá trình nghiên cứu đề tài, Thượng tá Hoàng Minh Thiện cùng các cộng sự gặp phải nhiều khó khăn, công đoạn thử nghiệm phải làm đi làm lại nhiều lần. Tuy nhiên, nhờ sự kiên trì, nỗ lực bền bỉ, không chùn bước trước thách thức mà khoa học đặt ra, đến năm 2019, đề tài đã hoàn thành và nghiệm thu cấp Bộ Quốc phòng.

Trải lòng về con đường nghiên cứu khoa học từ những ngày còn ngồi trên ghế nhà trường cho đến khi trở thành giảng viên tại Học viện Kỹ thuật Quân sự, Thượng tá Hoàng Minh Thiện cho biết, nghiên cứu khoa học là một nhiệm vụ cốt lõi của trường đại học, vừa nâng cao chất lượng đào tạo, vừa khẳng định uy tín học thuật. Trên cương vị giảng viên càng cần phải có ý thức chủ động trong nghiên cứu khoa học. Trước hết cần truyền cảm hứng cho sinh viên, giúp các em thấy được ý nghĩa thực tiễn và giá trị tri thức từ nghiên cứu. Những bài tập lớn, seminar hay đồ án có thể trở thành khởi đầu cho các đề tài khoa học. Bên cạnh đó, giảng viên phải đồng hành chặt chẽ cùng sinh viên: Định hướng đề tài, hướng dẫn phương pháp, tổ chức nhóm nghiên cứu và seminar khoa học nhỏ để rèn luyện tư duy phản biện, kỹ năng thuyết trình và làm việc nhóm. Một yếu tố quan trọng khác là kết nối nguồn lực, liên kết với doanh nghiệp, cơ quan quản lý, phòng thí nghiệm, cũng như tìm kiếm kinh phí để tạo cơ hội cho sinh viên tiếp cận nghiên cứu gắn liền với thực tiễn.

Bên cạnh đó, bản thân giảng viên phải không ngừng nâng cao năng lực nghiên cứu thông qua công bố khoa học, tham dự hội thảo và chia sẻ kinh nghiệm với đồng nghiệp. Đồng thời, cần chủ động đề xuất các chính sách khuyến khích từ phía nhà trường như học bổng, khen thưởng, cộng điểm rèn luyện để tạo động lực bền vững cho cả thầy và trò.

“Để làm tốt nghiên cứu khoa học, trước hết cần có nền tảng kiến thức vững chắc và tư duy phản biện để đặt câu hỏi và tìm lời giải. Bên cạnh đó, kỹ năng về phương pháp nghiên cứu, phân tích dữ liệu, viết và trình bày khoa học cũng rất quan trọng. Môi trường học thuật tốt, sự hợp tác trong nhóm và nguồn lực về trang thiết bị, tài liệu sẽ tạo điều kiện thuận lợi. Tuy nhiên, yếu tố then chốt nhất vẫn là niềm đam mê và sự kiên trì. Chính đam mê giúp nhà nghiên cứu vượt qua khó khăn, còn kiên trì giúp họ theo đuổi mục tiêu đến cùng, từ đó tạo ra kết quả có giá trị và đóng góp cho tri thức chung”, Thượng tá Hoàng Minh Thiện khẳng định.

Dẫn lại một kỷ niệm sâu sắc trong quá trình nghiên cứu khoa học chứng minh cho niềm đam mê và kiên trì sẽ mang lại trái ngọt, Thượng tá Hoàng Minh Thiện bày tỏ: “Khi còn làm nghiên cứu sinh ở Nhật Bản, khi hướng nghiên cứu đang đi vào bế tắc, đã nhiều ngày tôi làm việc tới khuya và ngủ lại phòng thí nghiệm. Trong một đêm, khi đã cảm thấy mệt mỏi, tôi đi nằm ở góc phòng thí nghiệm, không ngủ được, đầu óc suy nghĩ miên man. Chợt lóe lên một ý tưởng, tôi lập tức ngồi dậy, cầm cây bút trên tay, tôi ngồi vạch ra các bước thực hiện theo ý tưởng vừa đến. Từ đó nghiên cứu của tôi có kết quả rất tốt. Đôi khi, ý tưởng sẽ đến khi ta không ngờ tới, chỉ cần có đủ đam mê và kiên trì”.

“Trong khoa học - kỹ thuật, không có gì là dễ dàng cả, khi bắt tay vào thực hiện mới thấy hết được những khó khăn mà trước đây mình không lường được. Tuy nhiên, khi có sự kiên trì và quyết tâm thì mọi khó khăn cũng đều có cách giải quyết. Để thực hiện được những đề tài, công trình lớn, nhất định phải có một đội ngũ mạnh, có tính chuyên môn hóa cao”, Thượng tá Hoàng Minh Thiện nhấn mạnh.

BÙI QUÝ THẮNG

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Giáo dục Khoa học xem các tin, bài liên quan.