Chú trọng hướng dẫn tự học các môn khoa học xã hội và nhân văn

Thực trạng việc tự học của học viên Lào

Trong nhiều năm trở lại đây, Học viện Chính trị luôn được đánh giá hoàn thành tốt nhiệm vụ đào tạo học viên Quân đội nhân dân Lào, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị có bản lĩnh, trình độ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội và bảo vệ Tổ quốc của nước bạn trong giai đoạn mới. Học viên Lào được đào tạo tại Học viện gồm nhiều loại hình: Đào tạo văn bằng hai, đào tạo sau đại học; tập huấn ngắn hạn cán bộ chiến dịch, chiến lược...

Thiếu tướng Đàm Minh Diện, Phó giám đốc Học viện Chính trị và chỉ huy Hệ Đào tạo học viên quốc tế kiểm tra giờ tự học của học viên Lào. Ảnh: TRUNG THÀNH

Đối với các chương trình đào tạo dài hạn, chất lượng tự học các môn khoa học xã hội và nhân văn của học viên Lào có vai trò đặc biệt quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả học tập, năng lực tư duy và khả năng vận dụng lý luận vào thực tiễn của học viên. Bởi đây là nhóm môn học cung cấp nền tảng lý luận, thế giới quan và phương pháp luận khoa học, giúp học viên hình thành tư duy biện chứng, tư duy phản biện và bản lĩnh chính trị vững vàng.

Thông qua tự học, học viên không chỉ củng cố kiến thức được truyền thụ trên giảng đường mà còn chủ động đào sâu, liên hệ, so sánh và khái quát vấn đề trong bối cảnh lịch sử, văn hóa, chính trị - xã hội của mỗi quốc gia. Quan trọng hơn, tự học hiệu quả giúp học viên Lào từng bước vận dụng sáng tạo lý luận vào thực tiễn công tác, gắn tri thức khoa học xã hội và nhân văn với yêu cầu nhiệm vụ xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Lào trong tình hình mới, đồng thời tăng cường sự hiểu biết, gắn bó và thống nhất về nhận thức, tư tưởng giữa Quân đội và nhân dân hai nước Việt Nam - Lào.

Đại tá Nguyễn Văn Cường, Hệ trưởng Hệ Đào tạo học viên quốc tế, Học viện Chính trị ân cần hướng dẫn các học viên Lào học tập. Ảnh: TRUNG THÀNH

Nhận thức rõ điều đó, phần lớn học viên Quân đội nhân dân Lào xác định đúng mục tiêu, xây dựng kế hoạch học tập phù hợp, chủ động khắc phục khó khăn, tích cực nghiên cứu, từng bước nâng cao chất lượng tiếp thu kiến thức. Tinh thần cầu thị, ý thức tổ chức kỷ luật, thái độ nghiêm túc trong học tập của đa số học viên đã góp phần tạo nên môi trường đào tạo đoàn kết, trách nhiệm, giàu tính quốc tế.

Tuy nhiên, nhìn thẳng vào thực tế, trước đây, vẫn còn những hạn chế, rào cản nhất định, cần quan tâm tháo gỡ. Trước hết là khó khăn về ngôn ngữ, yếu tố tác động trực tiếp đến việc tiếp thu kiến thức đại học, sau đại học, nhất là đối với các môn khoa học xã hội và nhân văn đòi hỏi khả năng tư duy trừu tượng, phân tích, khái quát và diễn đạt chính xác. Một số học viên, việc nắm bắt bản chất vấn đề, khả năng tổng hợp, liên hệ lý luận với thực tiễn và với nhiệm vụ nghề nghiệp sau này chưa cao.

Bên cạnh đó, vẫn còn học viên chưa thực sự phát huy tinh thần tích cực, chủ động trong học tập. Việc sử dụng thời gian tự học chưa hiệu quả, thiếu kế hoạch khoa học, chưa hình thành thói quen nghiên cứu sâu tài liệu. Đặc thù của các môn khoa học xã hội và nhân văn đòi hỏi người học phải đọc nhiều, suy ngẫm nhiều, nhưng ở một bộ phận học viên vẫn tồn tại tâm lý học đối phó, ít đào sâu suy nghĩ, ảnh hưởng đến chất lượng tiếp thu và vận dụng kiến thức.

Phương pháp tự học cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Không ít học viên vẫn duy trì lối học truyền thống, chủ yếu dựa vào vở ghi và đề cương, thiên về ghi nhớ máy móc, thiếu sáng tạo. Phương pháp này tuy dễ thực hiện nhưng dễ dẫn đến học xuôi chiều, không nắm chắc bản chất vấn đề, khó đạt kết quả cao trong kiểm tra, thi cử. Việc khai thác các nguồn tài liệu phong phú tại thư viện Học viện còn hạn chế, nhiều học viên chưa chủ động mở rộng nghiên cứu ngoài giáo trình cơ bản.

Ở góc độ tổ chức, đội ngũ cán bộ quản lý đơn vị đã chú trọng duy trì kỷ luật, nền nếp trong thời gian tự học, song việc bồi dưỡng kỹ năng tự học, xây dựng môi trường văn hóa tự học tích cực cho học viên Lào chưa thật đồng đều, thường xuyên. Trong khi đó, yêu cầu đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy theo hướng chuyên sâu, hiện đại đặt ra những thách thức mới trong việc khơi dậy niềm say mê, hứng thú học tập, giúp học viên vượt qua rào cản ngôn ngữ, tâm lý mặc cảm, tự ti.

Giải pháp lãnh đạo nâng cao chất lượng tự học

Từ thực trạng nêu trên, việc nâng cao chất lượng tự học các môn khoa học xã hội và nhân văn của học viên Quân đội nhân dân Lào tại Học viện Chính trị được Đảng ủy, Ban giám đốc Học viện; lãnh đạo, chỉ huy Hệ Đào tạo học viên quốc tế tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai bằng nhiều giải pháp đồng bộ, thiết thực, sát điều kiện thực tiễn.

Thượng tá, Thạc sĩ Lê Văn Lương, Hệ Đào tạo học viên quốc tế hướng dẫn phương pháp tự học đối với các học viên Lào. Ảnh: TUẤN VIỆT

Trước hết, lãnh đạo, chỉ huy Hệ Đào tạo học viên quốc tế chú trọng lãnh đạo, chỉ đạo việc xây dựng động cơ, thái độ học tập đúng đắn cho học viên. Khi học viên nhận thức đầy đủ trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi của mình đối với sự nghiệp xây dựng quân đội và đất nước Lào, họ sẽ có ý thức tự giác, bền bỉ trong học tập, nghiên cứu. Công tác Đảng, công tác chính trị được tiến hành sâu sát, kịp thời nắm bắt tư tưởng, nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của học viên, tạo điều kiện để mỗi đồng chí yên tâm học tập, công tác trong môi trường xa gia đình, xa Tổ quốc. Một bầu không khí tâm lý tích cực, lành mạnh, đoàn kết, thi đua trong học tập là nền tảng quan trọng để thúc đẩy tinh thần tự học.

Cùng với đó, việc rèn luyện kỹ năng tự học, tự nghiên cứu cho học viên được lãnh đạo, chỉ huy Hệ hết sức coi trọng. Theo đó, học viên thường xuyên được hướng dẫn xây dựng kế hoạch tự học khoa học, khả thi, xác định rõ mục tiêu, nội dung, thời gian và phương thức thực hiện. Kỹ năng tìm đọc, khai thác tài liệu khoa học, lựa chọn nguồn thông tin phù hợp với nội dung nghiên cứu được bồi dưỡng thường xuyên. Đặc biệt, việc hệ thống hóa, khái quát hóa tài liệu thông qua dàn ý, đề cương, sơ đồ tư duy giúp học viên nắm vững bản chất vấn đề, nâng cao năng lực tư duy lý luận.

Vai trò của đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong quá trình này. Giảng viên không chỉ truyền thụ kiến thức mà còn tích cực định hướng, hướng dẫn phương pháp tự học, khơi dậy tinh thần chủ động, sáng tạo của học viên. Việc đổi mới tư duy sư phạm, đa dạng hóa phương pháp giảng dạy, tăng cường định hướng tự học, tự nghiên cứu, từng bước ứng dụng công nghệ và trí tuệ nhân tạo phù hợp với nội dung môn học góp phần nâng cao hiệu quả đào tạo.

Giờ tự học của các bạn học viên Lào luôn được cán bộ Hệ Đào tạo học viên quốc tế quan tâm, hướng dẫn. Ảnh: TRUNG THÀNH

Đối với cán bộ quản lý, tăng cường kết hợp chặt chẽ giữa duy trì kỷ luật, nền nếp với hỗ trợ, định hướng phương pháp học tập cho học viên. Thông qua giao ban, sinh hoạt định kỳ, việc nhận xét, đánh giá kết quả tự học cần được thực hiện khách quan, kịp thời, gắn với động viên, khen thưởng những tập thể, cá nhân tích cực, qua đó tạo động lực lan tỏa trong toàn đơn vị.

Sự quan tâm trong lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao chất lượng tự học các môn khoa học xã hội và nhân văn đối với học viên Quân đội nhân dân Lào tại Học viện Chính trị thời gian qua là một quá trình tổng hợp, gắn chặt giữa nhận thức, tổ chức, quản lý và môi trường giáo dục, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ chính trị cho nước bạn Lào, qua đó tiếp tục làm sâu sắc hơn mối quan hệ hữu nghị, đoàn kết đặc biệt và hợp tác toàn diện Việt Nam - Lào trong tình hình mới.