Ý kiến này được đưa ra tại Hội thảo khoa học quốc gia “Đổi mới việc học tập lý luận chính trị trong hệ thống giáo dục quốc dân đáp ứng yêu cầu phát triển trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc” do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Ban Tổ chức Trung ương, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Quốc phòng, Bộ Công an tổ chức vừa qua.

Đổi mới cách dạy lý luận chính trị

Thực tế cho thấy, bồi dưỡng LLCT chính là xây dựng mục tiêu, lý tưởng và hoài bão cho tuổi trẻ để cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Thế nhưng, trong hệ thống các trường quốc dân, tình trạng ngại học môn LLCT vẫn chưa được giải quyết thỏa đáng. Thiếu tướng, PGS, TS Cao Anh Dũng, Giám đốc Học viện quốc tế (Bộ Công an) cho rằng cần cải thiện cơ sở vật chất để thúc đẩy, tạo điều kiện cho học sinh, sinh viên học tốt LLCT. TS Nguyễn Văn Đạo, Trường Đại học Văn Lang cho biết: “Từ kết quả khảo sát 3.715 sinh viên ở hơn 40 trường đại học, thuộc nhiều ngành học khác nhau, chúng tôi thu được 11 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng ngại học LLCT trong sinh viên. Hai nguyên nhân lớn nhất là: Tài liệu môn học nhiều chữ, thiếu hình ảnh, ví dụ thực tế (64%); nội dung môn học dài dòng, khô khan và khó tiếp thu (63%). Vì thế, tôi cho rằng thời đại số nên các nội dung không thể dài lê thê. Chúng ta cần đổi mới giáo trình theo hướng giảm chữ, tăng hình ảnh, gắn với ví dụ thực tế. Đã có những cuốn sách LLCT viết theo lối này và thực tế cho thấy, sinh viên chủ động tìm đọc nhiều hơn”.

 Tuổi trẻ Quân đội học tập chính trị qua hoạt động thực tiễn tại Khu di tích Nhà tù Hỏa Lò, Hà Nội. 

Với kinh nghiệm hơn 30 năm giảng dạy, Đại tá, PGS, TS Vi Thái Lang, Trưởng Khoa Xã hội nhân văn và tâm lý, Học viện Chính trị Công an nhân dân cho rằng nhận thức mới là yếu tố quan trọng quyết định tới kết quả học tập LLCT. Đại tá Vi Thái Lang lập luận: “Giai đoạn đầu cách mạng, Việt Nam có tới 95% dân số mù chữ nhưng truyền bá Chủ nghĩa Mác-Lênin rất thành công. Giờ đây, 98,55% dân số nước ta đã hoàn thành chương trình xóa mù chữ giai đoạn 1, vậy tại sao, công tác giáo dục LLCT của chúng ta vẫn chưa như ý? Khi tôi hỏi học viên của mình rằng họ hiểu học LLCT là gì, học làm gì thì cơ bản không trả lời được. Điều đó cho thấy, trong xây dựng chương trình bài giảng, chúng ta chưa làm nổi bật giá trị thực sự của môn học. Một điểm nữa là chúng ta cần một trung tâm định hướng thường xuyên để những đảng viên như chúng tôi có thể kịp thời nắm được thông tin chuẩn xác. Khi thông tin trên mạng rất nhiều, rất nhanh nếu chúng ta không kịp thời biết để định hướng cho giới trẻ thì dẫn đến những suy nghĩ chênh vênh, dẫu chưa chệch hướng nhưng cũng ít nhiều ảnh hưởng tới tư tưởng của các em”.

Giảng viên-người thắp lửa

Quan tâm đào tạo, bồi dưỡng, xây dựng, rèn luyện đội ngũ cán bộ, giảng viên LLCT là giải pháp cốt tử giải quyết tình trạng ngại học LLCT cho sinh viên. PGS, TS Đặng Hoài Bắc, Giám đốc Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông nhìn nhận: “Các bộ môn chính trị của trường có khoảng 10 giảng viên. Thầy cô dạy khoảng 10 tiết/ngày. Điều này khó tránh khỏi ảnh hưởng tới chất lượng giảng dạy”. Là giáo viên trực tiếp đứng lớp, TS Trần Văn Lực, Trường Đại học Sư phạm (Đại học Huế) đồng tình: “Một tuần dạy 14 lớp cùng một nội dung. Nếu dùng một phương pháp thì tôi cũng không hứng thú đứng trên bục giảng được nữa. Người dạy cần làm mới chính mình trước để tạo động lực yêu nghề. Bên cạnh đó, trong kỷ nguyên mới, người học có thể tiếp nhận đa chiều, sâu sắc và thậm chí cả trước giảng viên. Trong khi đó, các thế lực thù địch ngày càng có những thủ đoạn tinh vi hơn, thầy cô càng phải vững vàng để không bị tự chuyển hóa”.

Khi trao đổi về thành quả kinh tế-xã hội của Việt Nam với một lớp sinh viên nước ngoài, Đại tá, PGS, TS Vi Thái Lang gặp câu hỏi: “Các ngài có gì hơn chúng tôi? Chúng tôi đa đảng và chúng tôi giải quyết được đa lợi ích”. Nếu không vững về lý luận sẽ không biết trả lời ra sao. Nhưng câu trả lời của ông khiến phía bạn tâm phục, khẩu phục rằng: “Chúng tôi một đảng, một đường lối nhưng đường lối ấy có đủ lợi ích của toàn dân. Đường lối ấy mọi người dân đều có thể tham gia góp ý thay đổi nên quyền lợi của người dân vẫn luôn được bảo đảm. Nhưng ở nước bạn, nếu thay đổi đảng, thay đổi đường lối thì chính trị lập tức có vấn đề. Vì thế, Việt Nam mới luôn yên ổn”. Từ câu chuyện này, Đại tá, PGS, TS Vi Thái Lang cho rằng: “Trong bối cảnh giáo dục đa chiều, Việt Nam lại quan hệ với các nước đa chính trị. Chúng ta cần những giáo viên đủ tâm, tầm, tài, luôn giữ vững được lập trường quan điểm. Thế nhưng những năm gần đây, điểm tuyển sinh đại học các ngành LLCT chỉ khoảng 15 đến 17 điểm. Vì thế, cần tăng cường chính sách đãi ngộ, bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ sư phạm hiện đại cho đội ngũ giảng viên”.

Nhiều khó khăn nhưng thực tế cho thấy, các trường, các giảng viên có thể ứng dụng công nghệ thông tin để đổi mới cách giảng dạy. Điều này đã được thực hiện khá thành công tại Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, một trường có đa phần sinh viên thuộc ngành kỹ thuật. Từ khóa tuyển sinh năm 2023, hệ đào tạo chính quy của trường đã triển khai học LLCT theo phương án 70% thời lượng học tập trực tiếp, 30% trực tuyến với hệ thống bài giảng điện tử, chuyên đề bổ trợ do các giáo viên giỏi hướng dẫn. PGS, TS Đặng Hoài Bắc chia sẻ: “Qua thời gian ngắn, kết quả học tập của sinh viên được nâng cao rõ rệt, sinh viên thích học, chủ động học sau khi triển khai áp dụng phương thức đào tạo kết hợp”.

Bài và ảnh: HỒNG HẠNH

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Giáo dục Khoa học xem các tin, bài liên quan.