Ngành game Việt Nam dần mất đi sức cạnh tranh ngay trên sân nhà

Ngành game luôn nằm trong nhóm tiên phong về đổi mới sáng tạo

Tại hội thảo, Phó tổng thư ký kiêm Trưởng Ban Pháp chế (VCCI) Đậu Anh Tuấn cho biết, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt năm 2008 đã qua 4 lần sửa đổi, bổ sung vào năm 2014, 2016 và năm 2022 để phù hợp với thực tế và yêu cầu quản lý thuế trong từng giai đoạn. Thực tiễn hiện nay cho thấy cần sửa đổi, bổ sung Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt để giải quyết những bất cập phát sinh, khuyến khích chuyển đổi nhập khẩu, sản xuất, sử dụng sản phẩm thân thiện môi trường, bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

Đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đang được Bộ Tài chính chủ trì soạn thảo với nhiều sửa đổi quan trọng, sẽ có tác động lớn đến các doanh nghiệp trong chuỗi sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ mặt hàng, dịch vụ thuộc đối tượng điều chỉnh của luật và cả người tiêu dùng.

Quang cảnh hội thảo.

Để góp ý hoàn thiện đề nghị này, tạo thuận lợi cho hoạt động của doanh nghiệp cũng như bảo đảm hiệu quả quản lý nhà nước, VCCI tổ chức Hội thảo với mục đích lấy ý kiến, đề xuất của các doanh nghiệp, hiệp hội, tổ chức đối tượng chịu tác động trực tiếp khi sửa đổi Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi).

Theo ông Nguyễn Trọng Nghĩa, ngành game luôn nằm trong nhóm tiên phong về đổi mới sáng tạo trong ngành công nghiệp số. Các công ty trong ngành luôn là tiên phong trong việc áp dụng các công nghệ, các phương thức làm việc tiến bộ để phục vụ người dùng. Một ví dụ điển hình là game, cùng với thương mại điện tử đã tác động mạnh mẽ đến việc thanh toán không sử dụng tiền mặt ở nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam.

Theo phân tích của ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Việt Nam cùng với Đông Nam Á được xem là thị trường mới nổi, với lượng người dùng Internet lớn và đang tăng nhanh. Mức tăng trưởng doanh thu ngành game ở Đông Nam Á từ 2020-2025 trung bình ước tính là 8,2% mỗi năm. Chỉ số này ở Việt Nam là gần 9%.

Doanh thu dự kiến từ ngành game ở thị trường Việt Nam năm 2022 là 0,8 tỷ USD. Nhưng Việt Nam vẫn xếp sau các nước trong khu vực như Indonesia (1,8 tỷ USD), Thái Lan (1 tỷ USD), Malaysia (0,9 tỷ USD) và Philippines (0,85 tỷ USD). Tuy nhiên, với tỉ lệ tăng trưởng trung bình 9%/năm, cao hơn trung bình của khu vực, cùng với lượng người dùng lớn, Việt Nam vẫn là một thị trường rất tiềm năng trong mắt các doanh nghiệp nước ngoài.

Theo ông Nguyễn Trọng Nghĩa, ngành game có nhiều tiềm năng, được rất nhiều quốc gia trên thế giới coi là một trong những trụ cột của kinh tế số, bởi những lợi ích mà nó mang lại không chỉ là về doanh thu, lợi nhuận, mà còn trực tiếp tác động đến doanh thu của các ngành khác.

Việt Nam dù có nhiều tiềm năng để phát triển ngành game, tuy nhiên, hiện nay ngành vẫn phải đối mặt với nhiều định kiến, chưa thực sự được khuyến khích phát triển. Mặt khác, trong suốt nhiều năm, doanh nghiệp phát triển game nội địa phải chịu sự cạnh tranh cực kỳ gay gắt từ các tập đoàn game và công nghệ toàn cầu và dần mất đi sức cạnh tranh ngay trên chính sân nhà.

Trò chơi điện tử trực tuyến là một ngành kinh doanh có điều kiện

Theo các đại biểu tại hội thảo, các doanh nghiệp Việt Nam đang thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ với nhà nước, phải cạnh tranh với những doanh nghiệp nước ngoài không phải thực hiện bất cứ nghĩa vụ nào. Đây là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc chỉ còn khoảng 15% số doanh nghiệp game Việt Nam đã đăng ký còn hoạt động. 85% đã ngừng hoặc chuyển hoạt động ra nước ngoài để được hưởng các cơ chế ưu đãi toàn diện từ thủ tục, hạ tầng cho đến thuế suất.

Ông Lã Xuân Thắng, Giám đốc phát hành trò chơi trực tuyến VNG Games cho biết, tại Việt Nam, kinh doanh trò chơi điện tử trực tuyến là một ngành kinh doanh có điều kiện. Tất cả các game muốn kinh doanh đều phải được thẩm định nội dung bởi cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành, cụ thể ở đây là Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử, Bộ Thông tin và Truyền thông. Bên cạnh việc phải bảo đảm các yêu cầu về yếu tố nội dung, trò chơi trực tuyến khi đưa ra thị trường luôn có sự phân loại độ tuổi rất rõ ràng và khuyến cáo người dùng trước khi sử dụng.

Ông Lã Xuân Thắng, Giám đốc phát hành trò chơi trực tuyến VNG Games phát biểu tại hội thảo.

Theo ông Lã Xuân Thắng, hầu hết những nội dung không lành mạnh, lệch chuẩn đều đến từ các game được phát hành trái phép trên lãnh thổ Việt Nam. Những game này không bị quản lý bởi các cơ quan quản lý chuyên ngành, đồng thời cũng không đóng bất cứ khoản thuế nào cho nhà nước Việt Nam, bởi khác với hàng hóa thông thường, các sản phẩm trên môi trường internet rất khó quản lý theo phạm vi biên giới, lãnh thổ. Một người dùng Việt Nam rất dễ dàng trả tiền cho 1 dịch vụ trò chơi của nước ngoài chỉ bằng vài thao tác đơn giản.

“Đơn cử như với VNG, doanh thu năm 2022 của VNG giảm 12% so với năm 2021, tổng số thuế mảng game năm 2022 nộp cho ngân sách nhà nước của VNG là khoảng 758 tỷ đồng, giảm 14% so với năm 2021 (khoảng 883 tỷ đồng). Số lượng nhân viên mảng sản xuất và kinh doanh game năm 2022 của doanh nghiệp này giảm 11% xuống còn 1.132 người và năm 2023 tiếp tục giảm xuống còn khoảng 980 người (giảm 13%)”, ông Lã Xuân Thắng chia sẻ.

Do đó, trong bối cảnh khó khăn này, nếu chồng thêm thuế tiêu thụ đặc biệt, đại diện VNG cho rằng các doanh nghiệp Việt Nam sẽ mất hoàn toàn khả năng cạnh tranh trên chính sân nhà. Thị phần sẽ thuộc về các sản phẩm lậu, không phép và dẫn đến công tác quản lý về nội dung, văn hóa, tài chính sẽ trở nên rất nặng nề cho các cơ quan quản lý nhà nước.

“Trong bối cảnh nhà nước chưa thể tạo ra một môi trường cạnh tranh công bằng giữa doanh nghiệp Việt Nam và doanh nghiệp trái phép, nếu chưa có những đánh giá đầy đủ, xác đáng, khách quan, đa chiều về tác động của chính sách với ngành thì ít nhất chúng ta cần có thêm những nghiên cứu sâu hơn trước khi đưa ra quyết định”, ông Thắng đưa ra quan điểm.

HỒNG QUANG