Thời gian gần đây, chị Lỳ Thị Kia, người đồng bào dân tộc Mông, bản Huồi Mới, xã Tri Lễ rời nương rẫy trở về nhà sớm hơn thường lệ. Sau bữa cơm tối cùng gia đình, chị Kia mang theo sách vở, rọi đèn pin đi học chữ. Lớp xóa mù chữ cho 25 phụ nữ bản Huồi Mới do Đồn Biên phòng Tri Lễ, Bộ đội Biên phòng (BĐBP) tỉnh Nghệ An và Trường Tiểu học Tri Lễ 4 phối hợp tổ chức, khai giảng được hơn 3 tháng nay. Lớp học “đặc biệt” bắt đầu từ 19 giờ và kết thúc vào lúc 21 giờ các ngày từ thứ 2 đến thứ 5 hằng tuần, Trung úy QNCN Lỳ Bá Chùa, nhân viên Đội Vũ trang, Đồn Biên phòng Tri Lễ trực tiếp đứng trên bục giảng dạy.

Trung úy QNCN Lỳ Bá Chùa cầm tay đưa từng nét chữ cho phụ nữ tham gia lớp học.

Ảnh: XUÂN CƯƠNG 

Bản biên giới Huồi Mới nằm trên những ngọn núi cao, cách xa trung tâm xã Tri Lễ khoảng 10km, có 136 hộ/828 nhân khẩu đồng bào dân tộc Mông sinh sống. Nơi đây, chưa có đường giao thông ô tô, chưa có điện lưới quốc gia, cuộc sống người dân còn nhiều khó khăn. Trong đó cái khó khăn chung, phụ nữ nơi đây chịu thiệt thòi nhất, nhiều người không biết đọc, biết viết ngôn ngữ phổ thông. Cũng vì lý do này, số đông phụ nữ ở Huồi Mới chẳng mấy khi ra khỏi bản, kể cả việc xuống chợ ở trung tâm xã để mua sắm những thứ thiết yếu trong gia đình. Họ khao khát có thể đọc thông, viết thạo, biết tính tiền khi trao đổi hàng hóa. Thượng tá Hồ Quốc Hải, Chính trị viên Đồn Biên phòng Tri Lễ cho biết: “Từ đầu, chúng tôi quyết định mở lớp học vào buổi tối vì hằng ngày chị, em phải lên nương rẫy lao động sản xuất. Đơn vị cũng đã lựa chọn, bố trí thầy giáo là quân nhân của đồn biên phòng, đồng thời là người đồng bào dân tộc Mông vốn am hiểu ngôn ngữ, văn hóa của người dân để trực tiếp đứng lớp. Theo kế hoạch chúng tôi đưa ra, sau 4 tháng học tập, nhân dân có thể đọc thông, viết thạo ngôn ngữ phổ thông”.   

Khi được BĐBP mở lớp xóa mù chữ, chị em trong bản Huồi Mới vui mừng, tự nguyện theo học. Cũng từ đó đến nay, sau một ngày trên nương rẫy trở về, thu xếp công việc gia đình, những phụ nữ đồng bào dân tộc Mông lại soi đèn pin đến lớp học chữ. Cơ sở của điểm trường tiểu học bản Huồi Mới, Trường Tiểu học Tri Lễ 4 được chọn là nơi để tổ chức lớp học đặc biệt. Thầy giáo quân hàm xanh Lỳ Bá Chùa mỗi đêm đều đặn lên lớp dạy chữ cho đồng bào mình. Nhớ những ngày đầu tiên, anh Lỳ Bá Chùa thừa nhận đã gặp phải không ít khó khăn: “Trong lớp học có những người đã lớn tuổi, lên chức bà, mẹ, họ chưa bao giờ biết cầm bút, biết đọc, những buổi đầu đến lớp gặp nhiều trở ngại. Tôi phải chỉ cho họ động tác cầm bút, rồi nắm tay từng người đưa những nét đầu tiên trên bảng, trên giấy. Tôi vừa dạy học, vừa tổ chức văn nghệ, vừa kể chuyện lịch sử... để chị em khỏi buồn ngủ”.

Nói thêm về nhiệm vụ đứng trên bục giảng dạy học, anh Lỳ Bá Chùa cũng nhận thấy, bản thân cũng gặp trở ngại vì không được đào tạo cơ bản, không có nghiệp vụ sư phạm. Nhưng với quyết tâm hướng dẫn để nhân dân biết đọc, biết viết, biết làm những phép toán cơ bản, Trung úy QNCN Lỳ Bá Chùa đã tham khảo, nhờ các giáo viên ở Trường Tiểu học Tri Lễ 4 hỗ trợ thêm về biện pháp lên lớp, soạn giáo án cho phù hợp. Sự tận tâm, chịu khó, chân thành của thầy giáo biên phòng đã giúp phụ nữ bản Huồi Mới vượt qua bỡ ngỡ ban đầu, chăm chỉ đến lớp mỗi đêm để học chữ. Dưới ánh đèn điện yếu ớt phát ra từ điện sử dụng tua pin nước của người dân, cả “thầy” và “trò” đều say mê dạy và học. Đến nay, sau 3 tháng khai giảng, phần lớn học sinh trong lớp học đặc biệt ở biên giới đều có thể đọc thông, viết thạo. Nói về điều này, chị Lỳ Thị Chia vui mừng cho biết: “Những ngày đầu đi học, chị em chúng tôi tập cầm bút đau ngón tay lắm, hai mắt cay xè, buồn ngủ. Nhưng được thầy giáo biên phòng động viên, chỉ dạy, mọi người đã cố gắng vượt qua. Giờ đây, ai cũng có thể đọc được, viết được nên vui lắm”!

Trong mỗi buổi lên lớp, cùng với việc dạy chữ, Trung úy QNCN Lỳ Bá Chùa còn khéo léo tuyên truyền chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà nước, chính quyền địa phương đến người dân. Đặc biệt, trong thời gian dịch Covid -19 đang diễn biến phức tạp, anh vận động nhân dân không tham gia, tiếp tay cho hành vi qua lại biên giới trái phép. Đồng thời tuyên truyền để người người dân hiểu hơn các biện pháp phòng dịch lây lan vào bản làng. Khi được hỏi về lớp học, ông Lỳ Bá Thái, Trưởng bản Huồi Mới khẳng định: “Trước đây cũng vì nghèo khổ, phụ nữ đồng bào dân tộc Mông ta chịu thiệt thòi, không được học chữ, chẳng ai muốn đi đâu ra khỏi bản. Giờ được BĐBP chỉ cho biết đọc, biết viết nên đã tự tin hơn, một số chị em đã có thể tự đưa nông sản về chợ trung tâm xã để bán.”

VIẾT LAM