Tại Tọa đàm “ChatGPT, Trí tuệ nhân tạo-Lợi ích và thách thức đối với giáo dục” do Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) tổ chức mới đây, các chuyên gia cho rằng, hãy coi ChatGPT là một trợ lý, trợ thủ đắc lực của người thầy. Ứng dụng này cũng giúp cá nhân hóa việc học nếu có chính sách sử dụng hợp lý.
ChatGPT không đe dọa mà đi đúng bản chất của giáo dục
Trước làn sóng công nghệ tác động đến giáo dục, TS Nguyễn Thành Nam, người sáng lập FUNiX cho rằng: “ChatGPT không đe dọa mà nó đi đúng bản chất của giáo dục. Đây là sự chứng nhận về mục tiêu cuối cùng của đào tạo là người học phải tự học, trong đó điều quan trọng nhất là tự đưa ra những câu hỏi. Lâu nay, chúng ta thiết kế hệ thống giáo dục phân bổ thời gian không còn chỗ để học sinh đặt câu hỏi. Người học cũng thường sợ hỏi, không dám hỏi. ChatGPT cho phép người học đặt câu hỏi một cách thoải mái mà không phải e ngại”.
Chia sẻ cụ thể về ChatGPT, ông Phùng Việt Thắng, Phó tổng giám đốc Microsoft Việt Nam cho hay, ChatGPT khác các sản phẩm trước đây ở tính phổ cập, tiếp cận và học hỏi mang màu sắc ngôn ngữ. Đây là điều vô cùng thuận lợi cho công nghệ được xã hội hóa, phát triển ở trình độ cao hơn. Tuy nhiên, người dùng cần làm chủ công nghệ mới một cách có trách nhiệm, có kiểm soát, đặc biệt là làm chủ những tác động mà nó đem lại trong quá trình dạy và học.
    |
 |
| Học sinh Trường Phổ thông liên cấp Phenikaa (Hà Nội) trong giờ Tin học. |
Bình tĩnh trước “cơn sốt” ChatGPT, PGS, TS Tạ Hải Tùng, Hiệu trưởng Trường Công nghệ thông tin và truyền thông, Đại học Bách Khoa Hà Nội bày tỏ quan điểm: “Chúng tôi coi nó như một thành tựu bởi lần đầu tiên đại chúng được trải nghiệm và thấy được năng lực của trí tuệ nhân tạo không quá xa xôi. Nhưng không nên quá kỳ vọng nó tạo ra thứ thay thế con người trong một sớm một chiều. Đây sẽ là công cụ giúp ngành giáo dục tốt hơn mỗi ngày chứ không đe dọa như mọi người vẫn nghĩ. Thời gian tới, chắc chắn thế giới sẽ còn nhiều bất ngờ về trí tuệ nhân tạo”.
Dẫn chứng về việc này, PGS, TS Tạ Hải Tùng nêu, hiện nay, nhiều sinh viên không chỉ ở Việt Nam mà trên thế giới kỹ năng viết bài luận rất kém do đã quen với ngôn ngữ ngắn gọn khi chat trên mạng xã hội. Nhiều em dù có kiến thức nhưng lại khó đạt điểm 5 bài luận vì không biết cách diễn đạt. Nếu có thể sử dụng nguồn dữ liệu từ ChatGPT, các em có thể học hỏi và cải thiện chất lượng bài viết. Như vậy, công nghệ sẽ giúp nâng cao chất lượng giáo dục và không đe dọa bất cứ ai. Chúng ta cần thích ứng để từ đó nâng chuẩn giáo dục.
Nhìn nhận ChatGPT như một cơ hội cho giáo dục, nhưng ông Nguyễn Bảo Quốc, Phó giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TP Hồ Chí Minh cũng bày tỏ lo ngại trong quá trình học tập, học sinh sử dụng, lệ thuộc vào công nghệ thì việc giao tiếp và các kỹ năng khác sẽ bị ảnh hưởng.
Cần những chính sách định hướng
Sử dụng ChatGPT và ứng dụng công nghệ nhân tạo vào đổi mới giáo dục như thế nào cần có lộ trình nhất định. Sự nhất quán trong quản lý cũng rất quan trọng. Đây được xem là cơ hội để tiếp tục đổi mới nhận thức trong đội ngũ giảng viên về yêu cầu dẫn dắt, khả năng truyền thụ.
Lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn xưa nay tính ứng dụng về khoa học-công nghệ vốn chưa cao, nhưng trước những cơ hội và thách thức cũng phải xem xét điều chỉnh cho phù hợp. GS, TS Hoàng Anh Tuấn, Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội cho hay: “Đây là thời điểm mang lại sức ép buộc giảng viên phải thay đổi, ứng dụng công nghệ nhiều hơn, vận dụng vào giảng dạy một cách tích cực để thay đổi ngay từ cách trao đổi, đặt vấn đề đến giảng dạy, kiểm tra, đánh giá. Chúng ta không thể cấm sinh viên sử dụng ChatGPT một cách máy móc mà phải có những hướng dẫn, đặt điều kiện với sinh viên cho phép sử dụng ở mức độ nào, chính sách của nhà trường tới đâu, đánh giá những việc đó thế nào... Tất cả cấp bậc phải nghiên cứu kỹ để có chính sách phù hợp. Chính sách ấy không phải riêng của từng bậc mà cần chung cho khối giáo dục. Thời điểm này không thể chậm trễ hơn được nữa”.
Nhận định ChatGPT tác động rất mạnh mẽ đến các ngành nghề và giáo dục là lĩnh vực chịu tác động mạnh mẽ nhất, Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Hoàng Minh Sơn cho rằng: “Cùng với những thay đổi tích cực, ChatGPT cũng có những tác động tiêu cực nếu chúng ta không hiểu rõ và có chính sách để hạn chế những tác động đó. Trên cơ sở làm rõ những ảnh hưởng của trí tuệ nhân tạo (AI) nói chung và ChatGPT nói riêng đối với toàn bộ lĩnh vực trong ngành giáo dục, Bộ GD-ĐT sẽ có những định hướng, nghiên cứu, rà soát và những điều chỉnh chính sách kịp thời”.
Theo Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn, học liệu trước nay đã có rất nhiều trên không gian mạng nhưng đây là lần đầu tiên chúng ta chứng kiến những tài liệu đó không phải dưới dạng thô mà là những thông tin, kiến thức đã được chắt lọc, tổng hợp. “Trong lịch sử đã nhiều lần xuất hiện công nghệ mới, người thầy luôn thay đổi để tiếp cận và tận dụng tốt những công cụ này. Khi có công cụ tốt, thay vì mất nhiều thời gian để thực hiện những nhiệm vụ thường ngày, người thầy sẽ tập trung vào các nhiệm vụ quan trọng hơn để nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác dạy và học.
Đặc biệt, AI và ChatGPT đã mang lại sự thông minh hóa hay cá thể hóa quá trình học tập. Công cụ này có thể không đi sâu được như người thầy nhưng cung cấp cho người học nhiều kiến thức toàn diện ở những lĩnh vực khác nhau, giống như một gia sư riêng cho từng học sinh”, Thứ trưởng Hoàng Minh Sơn chia sẻ.
Thứ trưởng Bộ GD-ĐT cũng cho rằng: “Công nghệ thông tin có hai mặt. Nếu thực hiện tốt, chúng ta sẽ giúp học sinh vùng sâu, vùng xa có cơ hội tiếp cận công nghệ thông tin, bình đẳng trong giáo dục. Nhưng nếu không làm tốt chính sách, điều này sẽ tạo ra khoảng cách giáo dục giữa các vùng, miền”.
Bài và ảnh: THU HÀ