Tọa lạc tại vị trí đắc địa trên phố Đinh Tiên Hoàng, quận Hồng Bàng, Nhà hát TP Hải Phòng được xây dựng và hoàn thành vào những năm đầu của thế kỷ 20. Công trình này được thiết kế theo nguyên mẫu Nhà hát Pa-ri (Pháp), mô phỏng theo kiến trúc Trung cổ của châu Âu. Nhà hát cao 2 tầng, có 100 cửa (cửa ra vào và cửa sổ), có hành lang, tiền sảnh, căng tin… và sân khấu với khán trường 400 ghế. Điều tạo nên sự độc đáo của Nhà hát TP Hải Phòng là mọi đường nét, hoa văn đều được thiết kế tinh xảo, sang trọng. Được biết, các vật liệu để xây dựng nhà hát đều được lựa chọn kỹ lưỡng và được gia công bởi đội ngũ kiến trúc sư nổi tiếng của Pháp thời bấy giờ.

 Nhà hát TP Hải Phòng trở thành nơi tổ chức nhiều sự kiện quan trọng của thành phố. 

Cách sắp xếp không gian bên trong nhà hát mang đậm phong cách Trung cổ châu Âu. Phía trên sân khấu có đặt tượng thần âm nhạc-vị thần bảo hộ cho các nghệ sĩ. Ngoài cửa sổ kính, chớp đều có cửa đệm bọc da để cách âm. Trần nhà hình vòm nhằm tạo tiếng vang, được trang trí lộng lẫy với những lẵng hoa và ghi tên các nhạc sĩ, kịch sĩ lừng danh như Mô-da, Bét-thô-ven… Sau khi đưa vào sử dụng, Nhà hát TP Hải Phòng là nơi sinh hoạt văn hóa của tầng lớp quý tộc và những người bản địa giàu có. Thời bấy giờ, chỉ những gánh hát nổi tiếng trong và ngoài nước mới được biểu diễn tại đây, không dễ để người dân nghèo có điều kiện tiếp cận. 

Trải qua nhiều lần trùng tu, sửa chữa, đến nay, Nhà hát TP Hải Phòng cơ bản vẫn giữ được thiết kế ban đầu, là một công trình kiến trúc nghệ thuật đặc sắc, ấn tượng, thu hút nhiều khách trong nước và quốc tế tham quan. Du khách Đinh Anh Dũng đến từ TP Hồ Chí Minh, cho biết: “Tôi đã tham quan nhiều nhà hát, nhưng Nhà hát TP Hải Phòng thật sự là một công trình nghệ thuật độc đáo, quyến rũ. Mỗi lần đến Hải Phòng, việc đầu tiên tôi làm là tới đây để chụp những bức ảnh lưu niệm, hay đơn giản ngồi nhấm nháp ly cà phê để ngắm nhìn toàn cảnh nhà hát”. 

Ngày nay, Nhà hát TP Hải Phòng là nơi sinh hoạt chính trị, văn hóa của người dân thành phố Cảng. Ngoài ra, khu vực quảng trường nhà hát còn là nơi diễn ra các sự kiện quan trọng hằng năm như: Lễ hội Hoa phượng đỏ, chương trình chào đón năm mới của thành phố... góp phần làm phong phú thêm đời sống văn hóa, tinh thần cho người dân địa phương. Chị Nguyễn Hoài Thu ở quận Lê Chân, TP Hải Phòng, cho biết: “Nhà hát TP Hải Phòng giờ đây là công trình phục vụ cho toàn bộ người dân thành phố Cảng. Mọi tác động như sửa chữa, trùng tu, trang trí trong những ngày lễ lớn của nhà hát đều được chính quyền TP Hải Phòng hỏi ý kiến của người dân trước khi thực hiện”. Ông Nguyễn Văn Thịnh, một người dân sinh sống ở cạnh Nhà hát TP Hải Phòng, tâm sự: “60 năm sinh sống ở đây, tôi chứng kiến biết bao sự đổi thay của xã hội, song Nhà hát Thành phố vẫn sừng sững đứng đó với một diện mạo không mấy thay đổi. Với tôi, nhà hát là "trái tim" của thành phố Cảng”.

Bài và ảnh: HỮU TRƯỞNG