1. Chưa khi nào ngành du lịch Việt Nam lại được Chính phủ quan tâm như hiện nay. Bằng chứng là, sau khi Chính phủ nhiệm kỳ 2016-2021 vừa đi vào hoạt động, Chính phủ đã tổ chức hai sự kiện quan trọng bàn về các giải pháp thúc đẩy du lịch phát triển. Đó là hội nghị “Định hướng phát triển ngành du lịch Việt Nam trở thành ngành kinh tế mũi nhọn” diễn ra tại Văn phòng Chính phủ ngày 15-7, do hai Phó thủ tướng: Vương Đình Huệ và Vũ Đức Đam chủ trì. Chưa đầy một tháng sau, ngày 9-8, tại TP Hội An (tỉnh Quảng Nam), Chính phủ tiếp tục tổ chức Hội nghị toàn quốc về phát triển du lịch, do Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và hai Phó thủ tướng: Vương Đình Huệ, Vũ Đức Đam cùng chủ trì. Điều đó cho thấy, Chính phủ đang dấy lên ý chí mạnh mẽ và quyết tâm cao độ để “vực dậy” ngành công nghiệp không khói của Việt Nam đang có nguy cơ ở “vùng trũng” trên bản đồ du lịch khu vực.

Du khách nước ngoài tham quan chùa Thiên Mụ (TP Huế, tỉnh Thừa Thiên-Huế). 

Tại sao trong thời gian ngắn, lãnh đạo Chính phủ lại quan tâm ráo riết đến ngành du lịch Việt Nam như vậy? Bởi thực tế cho thấy, du lịch là một trong những ngành mang lại hiệu quả kinh tế cao cho đất nước. Phó thủ tướng Vũ Đức Đam từng trăn trở rằng, nhìn sang các nước như Thái Lan, Ma-lai-xi-a, họ đón 27-30 triệu khách nước ngoài mỗi năm. Xin-ga-po có số dân hơn 5 triệu người, nhưng họ đón từ 15-16 triệu khách quốc tế và thu nhập từ 50-60 tỷ USD mỗi năm. Trong khi đó, mỗi năm Việt Nam chỉ đón được hơn 8 triệu khách du lịch với thu nhập khoảng 10 tỷ USD.

2. Dù đã có rất nhiều cố gắng, nhưng tại sao du lịch Việt Nam nhiều năm qua vẫn chưa có sự bứt phá, mặc dù tiềm năng, tài nguyên du lịch nội địa được đánh giá là giàu có và phong phú? Vậy, đâu là “lực cản” của ngành du lịch Việt Nam.

Theo Phó thủ tướng Vương Đình Huệ, du lịch Việt Nam nhiều tiềm năng nhưng thiếu khả năng, thiếu dịch vụ, thiếu sản phẩm du lịch đặc trưng là 3 điểm yếu cốt tử của du lịch Việt Nam hiện nay. Phó thủ tướng cũng thẳng thắn chỉ ra, có đến 70% khách quốc tế đến Việt Nam không quay trở lại vì 7 nỗi sợ: Sợ cướp giật, sợ trộm cắp, sợ kẹt xe, sợ tai nạn giao thông, sợ thái độ phục vụ và sự trân trọng du khách, sợ nhà vệ sinh mất vệ sinh và sợ ô nhiễm môi trường. 

Cách đây hơn một năm (tháng 6-2015), Phó thủ tướng Vũ Đức Đam, Trưởng ban chỉ đạo Nhà nước về phát triển du lịch, cũng đã từng lên tiếng về 6 nỗi sợ của người nước ngoài khi đến tham quan, du lịch ở Việt Nam, đó là: Sợ “chặt chém” giá dịch vụ, sợ mất an toàn giao thông, sợ ăn xin, ăn cắp vặt, sợ mất vệ sinh an toàn thực phẩm, sợ mất vệ sinh môi trường, sợ sự thiếu tôn trọng với du khách.

Việc hai Phó thủ tướng Chính phủ “điểm mặt, chỉ tên” những nỗi sợ của du khách nước ngoài mang hàm ý gì? Đó không chỉ là lời cảnh báo nghiêm khắc về những hạn chế, yếu kém của du lịch Việt Nam, mà còn nhắc nhở các cấp, các ngành, các địa phương và toàn xã hội phải chung sức đồng lòng để kiên quyết “dẹp bỏ” những bất cập nêu trên, nếu muốn du lịch thực sự phát triển và để lại ấn tượng tốt đẹp trong lòng du khách quốc tế.

3. Vậy làm sao để du khách nước ngoài ngày càng bớt đi nỗi sợ về những điều ám ảnh trên? Để giải đáp thỏa đáng câu hỏi này, một mình ngành du lịch không thể giải quyết nổi. Vì du lịch là ngành kinh tế tổng hợp, liên quan đến nhiều ngành khác nên việc giải quyết, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, cũng đòi hỏi phải có sự vào cuộc ráo riết của các ngành chức năng.

Ví như, để du khách nước ngoài không còn nỗi lo nơm nớp khi ra đường gặp phải tình trạng đeo bám, chèo kéo, ăn xin, ăn cắp vặt, thì cần phải có sự tham gia của lực lượng công an, dân phòng, bảo vệ ở cơ sở. Muốn du khách giải tỏa nỗi lo âu về mất vệ sinh an toàn thực phẩm, ngành y tế phải tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra chất lượng thực phẩm tại các cơ sở lưu trú du lịch (khách sạn, nhà hàng…). Để du khách bớt đi nỗi lo về tình trạng ô nhiễm môi trường, ngành môi trường phải tích cực thu gom rác thải, làm sạch vệ sinh môi trường và ra tay xử lý vấn nạn vứt rác bừa bãi ở các khu, điểm du lịch. Nhằm ngăn ngừa vấn nạn “chặt chém” giá cả dịch vụ, lực lượng thanh tra chuyên ngành du lịch phối hợp với lực lượng quản lý thị trường kiên quyết xử phạt hành chính, thậm chí thu hồi giấy phép hoạt động đối với các nhà hàng, khách sạn cố tình “đội giá” vô tội vạ đối với du khách.  

Tuy vậy, nhìn nhận thấu đáo hơn, chính ngành du lịch phải tự làm mới hình ảnh của mình thông qua việc đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện và nâng cao chất lượng toàn diện cho những người trực tiếp làm du lịch. Vì đây là lực lượng quyết định đến việc góp phần làm “Vui lòng khách đến, vừa lòng khách đi”. Mỗi người làm du lịch (nhất là nhân viên phục vụ lễ tân, buồng, nhà ăn… ở các khách sạn, nhà hàng, khu du lịch) thể hiện nụ cười đúng lúc, đúng chỗ; luôn nói năng, giao tiếp ứng xử nhã nhặn, lịch sự, văn minh; có tinh thần phục vụ niềm nở, tận tình, chu đáo; không bao giờ có thái độ, cử chỉ, hành vi làm phiền lòng du khách… chính là việc làm thiết thực nhất để vừa nâng cao tính chuyên nghiệp trong hoạt động du lịch, vừa góp phần quảng bá hình ảnh, tính cách thân thiện của con người Việt Nam. Đó cũng là một cách để giúp du khách nước ngoài bớt đi nỗi sợ… về thái độ phục vụ không đến nơi đến chốn của những cán bộ, nhân viên làm du lịch.

Bài và ảnh: HÀNG PHƯƠNG