Chuyện bên quán bánh lọc Mệ Xuân

Công phu bánh lọc

Nhắc đến ẩm thực Quảng Bình, nhiều người nhớ ngay đến bánh bột lọc – món ăn dân dã và phổ biến ở đây. Vừa qua, Sở Công thương Quảng Bình đã cấp Giấy chứng nhận thương hiệu cho “Bánh lọc Mệ Xuân Hải Thành” là thương hiệu đầu tiên và duy nhất của làng nghề sản xuất bánh lọc ở Quảng Bình, tính đến thời điểm hiện nay. Điều gì khiến bánh lọc Mệ Xuân trở thành thương hiệu ẩm thực nổi tiếng của vùng đất gió Lào cát trắng? Câu hỏi đã dẫn bước chúng tôi tìm về quán Bánh lọc Mệ Xuân.

Vừa ngồi gói bánh, bà Hà Thị Xuân, chủ quán Bánh lọc Mệ Xuân vừa trải lòng về những ngày tháng khó khăn. Bà kể, sau khi từ chiến trường trở về, hai vợ chồng bà phải chật vật, làm đủ mọi nghề để kiếm sống. “Năm đứa con đến tuổi ăn tuổi lớn, trong khi đó thu nhập ít ỏi từ nghề đi biển của chồng cũng chẳng thấm vào đâu. Thế là nhớ lại “bí quyết” làm bánh lọc, bánh nậm mẹ chồng truyền lại, tôi nảy sinh ý định làm bánh đi bán. Một thời gian dài gánh bánh đi bán, thấy quá cực khổ, vợ chồng tôi mạnh dạn mở quán bánh lọc, bánh nậm bán cho khách trực tiếp đến ăn”.

Bà chia sẻ về bí quyết để làm ra món bánh ngon: “Quan trọng là công đoạn chọn tôm tươi, thịt tươi. Tôm dùng cho bánh là loại nhỏ ở cửa sông, vừa đậm vị phù sa của đồng, vừa mặn mòi vị biển. Tiếp đó là cách rim tôm. Tôm phải được rim cho tới độ khô, độ thẩm thấu gia vị rồi sau đó mới cho mộc nhĩ và thịt đã ướp gia vị vào xào. Như vậy khi ăn bánh sẽ thấy vị ngọt và ngậy của nhân, mà không còn mùi tanh của tôm”.

Bánh bột lọc của cơ sở có hai loại, bột lọc trần và bột lọc lá. Bột lọc trần có nhân làm từ tôm, thịt băm, măng chua,  hành; còn bột lọc lá có nhân làm từ tôm, hành, thịt băm, và mộc nhĩ. Tuy nhiên, chỉ có bánh bột lọc lá mới có thể đem đi xa. Theo chia sẻ của mệ Xuân, bánh bột lọc lá dùng để đem đi xa sẽ hấp chín tới khoảng 80 phần trăm so với loại bánh được ăn trong ngày. Sau khi để nguội, bánh này có thể đem đi xa, bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh. Trước khi ăn thì đem hấp chín thì bánh vẫn giữ được vị thơm ngon như bánh mới.

Từ một gánh hàng rong nhỏ, đến nay mệ Xuân đã có một cơ sở sản xuất bánh bột lọc mang thương hiệu lớn, mỗi ngày tiêu thụ 15.000 – 20.000 cái. Hàng được chuyển vào TP Hồ Chí Minh, ra Hà Nội, hay đi muôn nẻo. Không chỉ được du khách trong nước ưa chuộng mà bánh lọc mệ Xuân còn trở thành quà “xuất ngoại”. Mệ kể, có lần một Việt kiều đặt tới 5.000 chiếc bánh lọc để mang sang Séc làm quà cho bạn bè.

Đồng cảm, sẻ chia

Không chỉ được biết đến là chủ nhân của thương hiệu bánh bột lọc Mệ Xuân nức tiếng Quảng Bình, bà Hà Thị Xuân còn được biết đến là người tích cực tham gia các hoạt động vì cộng đồng. Vốn là trẻ mồ côi nên bà Xuân có tuổi thơ cực nhọc và luôn hiểu rõ giá trị của sự sẻ chia. Bà không chỉ tạo công ăn việc làm ổn định cho gần ba chục lao động (đa số họ là con em của cựu thanh niên xung phong tại địa phương) mà còn tích cực tham gia các hoạt động xã hội. Từ năm 2009 đến nay, mỗi năm bà trích 50-70 triệu đồng từ hoạt động kinh doanh để giúp đỡ các gia đình ở địa phương gặp khó khăn và tặng quà, tổ chức tết cho người nghèo. Với những gia đình gặp khó khăn về vốn làm ăn, bà Xuân sẵn sàng cho vay không lấy lãi, không hạn định thời gian trả. Nhờ sự giúp đỡ của bà Xuân, nhiều hộ nghèo ở phường Hải Thành đã có điều kiện phát triển kinh tế gia đình và vươn lên thoát nghèo.

Là một trong những người được bà Xuân tạo công ăn việc làm, chị Nguyễn Thị Loan chia sẻ: “Không chỉ tạo công ăn việc làm có thu nhập ổn định cho tôi, mẹ Xuân còn tặng sách vở và hỗ trợ các con tôi đi học”.

Tìm hiểu thêm chúng tôi được biết, bà Xuân còn nhận chu cấp tiền nuôi dưỡng hai cụ già không nơi nương tựa là Nguyễn Thị Tam và Nguyễn Thị Lo từ đầu năm 2015. Nhiều ngôi nhà tình nghĩa cho cựu thanh niên xung phong, cựu chiến binh, phụ nữ nghèo ở Đồng Hới được xây dựng từ tiền đóng góp của bà Xuân.

Với những đóng góp tích cực nói trên, năm 2012, bà Xuân được Hội cựu Thanh niên xung phong Việt Nam tặng Bằng chứng nhận vì đã có những đóng góp vì nghĩa tình đồng đội. Năm 2014, bà được UBND thành phố Đồng Hới tôn vinh là một trong 10 công dân tiêu biểu của thành phố.

Bài, ảnh: THÙY DƯƠNG