Xây dựng lòng tin để hợp tác, hợp tác để củng cố lòng tin

Xây dựng và củng cố lòng tin là kết quả nổi bật trong công tác ĐNQP giai đoạn 2010-2015

Phóng viên (PV): Thưa Cục trưởng, xây dựng lòng tin với các đối tác là một trong những nhiệm vụ và đóng vai trò quan trọng của ĐNQP. Trên thực tế, chúng ta thực hiện điều đó như thế nào?

Trong công tác ĐNQP, việc tích cực chủ động tham gia các diễn đàn đa phương, các cơ chế, cấu trúc an ninh quốc phòng khu vực và quốc tế, đưa ra những đề xuất, sáng kiến cụ thể tại những diễn đàn này, ngoài việc thể hiện thiện chí và trách nhiệm đối với các vấn đề quốc tế của Việt Nam mà còn thông qua đó để xây dựng lòng tin với cộng đồng quốc tế. Sự đồng thuận và đoàn kết tại các diễn đàn đa phương này thể hiện sự tin tưởng của các nước đối với Việt Nam, cũng như sự tin tưởng của Việt Nam đối với các nước. Và cũng chính điều đó tạo ra mối quan hệ song phương chặt chẽ hơn.

Có một mối quan hệ rất rõ ràng trong việc xây dựng lòng tin và hợp tác cụ thể. Xây dựng lòng tin là tiền đề quan trọng mở ra các lĩnh vực hợp tác cụ thể và hợp tác càng hiệu quả sẽ càng giúp củng cố xây dựng lòng tin.

Trung tướng Vũ Chiến Thắng. 

Trung tướng Vũ Chiến Thắng: Một trong những điểm dễ nhận thấy nhất trong công tác ĐNQP song phương giai đoạn 2010-2015 là việc trao đổi đoàn quốc phòng các cấp giữa ta và các nước đối tác đã tăng lên rất nhiều, trong đó có những đoàn ở cấp cao nhất của Bộ Quốc phòng. Song song với đó, ta đã xây dựng và ký kết được nhiều văn bản, thỏa thuận hợp tác quốc phòng với các nước và tổ chức quốc tế, tạo cơ sở quan trọng để triển khai những mặt hợp tác lâu dài với các đối tác. Trong đó tập trung vào một số lĩnh vực trọng tâm như: Trao đổi đoàn, đào tạo, khắc phục hậu quả chiến tranh, hỗ trợ nhân đạo, cứu trợ thảm họa, huấn luyện lực lượng tham gia các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc...

Đối ngoại biên giới là một trong những điểm sáng của ĐNQP trong những năm vừa qua. Với Trung Quốc, Lào, Cam-pu-chia, chúng ta duy trì được đường biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, bền vững lâu dài và tạo được vành đai an ninh vững chắc. Các lực lượng bảo vệ biên giới của ta và bạn cũng tăng cường các hoạt động tuần tra chung trên bộ, trên biển; giao lưu kết nghĩa đồn-trạm, cụm bản, trao đổi kinh nghiệm… Một trong những điểm nổi bật góp phần vào điểm sáng của ĐNQP là “Giao lưu quốc phòng hữu nghị biên giới Việt-Trung” thường niên với sự tham dự của hai Bộ trưởng Bộ Quốc phòng cùng đông đảo lực lượng quân đội của hai nước và “Giao lưu biên cương thắm tình hữu nghị” giữa lực lượng bảo vệ biên giới 4 nước Việt Nam, Trung Quốc, Lào, Cam-pu-chia…

Về đa phương, cao điểm của sự tin cậy mà cộng đồng quốc tế dành cho Việt Nam là trong năm đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN, trong lĩnh vực quân sự quốc phòng, Việt Nam đã đưa ra sáng kiến và tổ chức thành công Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng các nước ASEAN mở rộng lần thứ nhất (ADMM+), thiết lập nên một cấu trúc an ninh khu vực quan trọng, một diễn đàn hợp tác quốc phòng mới, hiệu quả và thực chất, làm sâu sắc thêm quan hệ hợp tác quốc phòng-an ninh ASEAN với các đối tác quan trọng hàng đầu thế giới như Trung Quốc, Nga, Hoa Kỳ, Ấn Độ, Nhật Bản... Các sáng kiến Việt Nam đưa ra tại ADMM+ được các nước hưởng ứng mạnh mẽ, triển khai tích cực. Việc cùng nhau tham gia các sáng kiến càng củng cố sự tin cậy của các nước với Việt Nam, qua đó, khẳng định vị thế của nước ta ở khu vực và trên trường quốc tế, tạo đà quan trọng để thúc đẩy công tác đối ngoại đa phương đi vào chiều sâu hơn nữa.

Từ các sáng kiến đề xuất, chúng ta cũng tích cực chủ động tham gia triển khai trên thực địa với tinh thần trách nhiệm cao. Có thể kể đến như: Năm 2013, ta đưa lực lượng quân đội tham gia diễn tập trên thực địa về hỗ trợ nhân đạo, cứu trợ thảm họa và quân y tại Bru-nây. Cũng trong năm đó, ta chủ trì và tổ chức thành công ở Việt Nam cuộc Diễn tập thực binh ASEAN về ứng phó thảm họa và cứu trợ nhân đạo (ARDEX 13). Năm 2014, ta tham gia Giải bắn súng quân dụng, Hội nghị Tư lệnh lục quân, Hội nghị Hạ sĩ quan các nước ASEAN và cử tàu bệnh viện hải quân tham gia diễn tập KOMODO về cứu trợ thảm họa ở In-đô-nê-xi-a…

Có thể nói, xây dựng và củng cố lòng tin là một kết quả nổi bật trong giai đoạn 2010-2015. Từ đó, chúng ta đã góp phần quan trọng cùng với đất nước xây dựng lòng tin với các quốc gia, góp phần cùng với mặt trận đối ngoại chung của cả nước bảo vệ độc lập, chủ quyền lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc, bảo vệ Đảng, chế độ XHCN và nhân dân, góp phần nâng cao vai trò, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế, tăng cường tiềm lực quốc phòng.

Uyển chuyển và hài hòa trong cách tiếp cận để bảo đảm tối đa lợi ích dân tộc

PV: Những năm gần đây, tình hình thế giới có nhiều thay đổi, những mối quan hệ quốc tế đan xen và phụ thuộc lẫn nhau về lợi ích đã khiến cho công tác đối ngoại, đặc biệt là ĐNQP cần phải khéo léo và uyển chuyển hơn. Những thay đổi như thế tác động thế nào đến công tác ĐNQP thời gian qua, thưa đồng chí Cục trưởng Cục Đối ngoại? Chúng ta làm thế nào để có thể dung hòa và tận dụng được lợi ích từ những thay đổi như thế?

Trung tướng Vũ Chiến Thắng: Tôi hoàn toàn đồng ý với nhận định rằng những năm tới đây, tình hình thế giới sẽ còn nhiều diễn biến phức tạp, nhất là trong bối cảnh toàn cầu hóa khi lợi ích giữa các quốc gia ngày càng đan xen lẫn nhau, cùng với đó là việc một số nước lớn tiến hành những bước điều chỉnh chiến lược đối với khu vực. Trong một bối cảnh hứa hẹn sẽ có nhiều thách thức như vậy thì ngoại giao nói chung và ĐNQP nói riêng sẽ phải khéo léo và uyển chuyển hơn trong phương pháp thể hiện và cách tiếp cận để bảo đảm lợi ích tối đa của dân tộc.

Trên thực tế, trong quá trình triển khai hợp tác giữa ta và các nước đối tác, ngoài những điểm tương đồng còn có những khác biệt về hình thái chính trị, thể chế cùng với những xung đột về lợi ích. Ngoài ra, sự cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn ở khu vực cũng làm gia tăng sự phức tạp trong quan hệ của ta với các nước đó. Những lúc thế này phải cần đến sự uyển chuyển để vừa đạt được lợi ích của ta, vừa thực hiện đúng đường lối đối ngoại độc lập tự chủ của Đảng và Nhà nước.

Với phương châm “Việt Nam muốn là bạn của tất cả các nước trong cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hòa bình, độc lập và phát triển”, chúng ta chủ trương thúc đẩy hợp tác quốc phòng với các nước trên nguyên tắc bình đẳng, tôn trọng quyền và lợi ích chính đáng của nhau, cùng có lợi trong hợp tác nhưng kiên quyết đấu tranh với những biểu hiện xâm hại lợi ích quốc gia, dân tộc. Chúng ta cũng kiên trì với nguyên tắc không đi với nước này để chống lại nước kia; không để quan hệ với nước này ảnh hưởng tới quan hệ với nước kia, đồng thời cũng luôn cảnh giác để không bị lợi dụng, bị thỏa hiệp, làm phương hại đến lợi ích, hòa bình, ổn định và độc lập, chủ quyền của ta.

Việc triển khai quan hệ hợp tác quốc phòng với các nước lớn phải dựa trên cơ sở đôi bên đều có lợi, tôn trọng lẫn nhau và không làm phương hại đến lợi ích của các quốc gia khác. Điều này đã góp phần tạo sự cân bằng và xây dựng thế trận bảo vệ đất nước từ xa, bằng biện pháp hòa bình, bảo vệ độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Việt Nam. Bên cạnh đó, trên cơ sở nội lực, kết hợp với hợp tác quốc tế với các nước có nền công nghiệp và kỹ thuật hiện đại cũng tạo điều kiện cho ta hiện đại hóa quân đội, tăng cường tiềm lực quốc phòng.

PV: Trong tình hình mới như thế, khi hoạt động trong môi trường nhạy cảm và nhiều khó khăn thách thức thì một cán bộ đối ngoại, nhất là ĐNQP cần phải có thêm những phẩm chất gì, theo Cục trưởng?

Trung tướng Vũ Chiến Thắng: Trong tình hình như trên, quan hệ lợi ích đan xen phức tạp sẽ tạo ra môi trường khó khăn, nhạy cảm và đầy thách thức. Để giải quyết bài toán đó thì phải có phương thức, biện pháp hợp lý và yếu tố quan trọng ở đây là con người.

Với xu thế hội nhập quốc tế sâu rộng như hiện nay của đất nước cùng với những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới, khu vực, yêu cầu về bản lĩnh chính trị và phẩm chất đạo đức của một cán bộ đối ngoại cũng đòi hỏi ngày càng cao hơn. Cán bộ đối ngoại phải có khả năng đánh giá và cảnh giác trước những mặt trái của hội nhập quốc tế. Bên cạnh đó, cần nâng cao năng lực chuyên môn và khả năng tham mưu, nhất là tham mưu chiến lược, là một trong những yêu cầu đầu tiên hiện nay đối với cán bộ đối ngoại. Muốn vậy, họ cần phải có kiến thức nền cơ bản, nhãn quan chính trị, khả năng nắm bắt thông tin phân tích, nghiên cứu, tổng hợp về tình hình thế giới, khu vực, nắm chắc địa bàn phụ trách, động thái của các nước để chủ động kịp thời tham mưu, đề xuất giải quyết tình huống. Cán bộ đối ngoại cũng phải là người có trình độ ngoại ngữ giỏi, có khả năng diễn thuyết tốt, biết cách xử lý linh hoạt, tinh tế các tình huống, có kiến thức đối ngoại và hội nhập quốc tế sâu rộng, thuần thục các kỹ năng lễ tân... Một trong những yếu tố không thể thiếu của cán bộ đối ngoại là trong bất kỳ tình huống nào cũng phải thể hiện được bản sắc Việt Nam. Trước những yêu cầu đòi hỏi như vậy, công tác tuyển chọn, đào tạo và bồi dưỡng cán bộ là một trong những nhiệm vụ được lãnh đạo, Thủ trưởng Bộ Quốc phòng rất quan tâm hiện nay.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Cục trưởng!

NGỌC HÀ - LÂM TOÀN (thực hiện)