Ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trên đất nghèo Hà Tĩnh - Bài 2: Nhận diện khó khăn, vượt qua thách thức

Hạ tầng, nhân lực công nghệ còn hạn chế

Qua khảo sát của phóng viên, nhiều địa bàn miền núi, vùng xa vẫn thiếu thiết bị và kết nối mạng ổn định, trong khi cấp xã lại là nơi trực tiếp giải quyết thủ tục và phục vụ người dân hằng ngày. Hệ thống máy chủ và máy tính phục vụ tiếp nhận hồ sơ còn thiếu, đường truyền không ổn định, dẫn đến gián đoạn trong xử lý công việc. Có thời điểm người dân đến đăng ký dịch vụ công trực tuyến nhưng hệ thống mạng chậm hoặc gián đoạn, cán bộ buộc phải quay sang xử lý hồ sơ giấy, vừa mất thời gian, vừa chưa đúng tinh thần chuyển đổi số.

Năng lực số của cán bộ và người dân cũng là "điểm nghẽn" lớn. Dù nhiều người đã có tài khoản định danh điện tử, nhưng kỹ năng sử dụng còn hạn chế, cùng tâm lý “ngại ứng dụng số” hay “nhờ làm hộ” vẫn tồn tại, đặc biệt tại các trung tâm phục vụ hành chính công. Đồng chí Nguyễn Phùng Lưu, Chủ tịch UBND xã Việt Xuyên (Hà Tĩnh) cho biết: “Tỷ lệ người dân nộp hồ sơ trực tuyến vẫn còn hạn chế, thói quen làm thủ tục trực tiếp vẫn phổ biến”.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, ông Phan Văn Huân, Trưởng phòng Trồng trọt, Chi cục Trồng trọt và Chăn nuôi tỉnh Hà Tĩnh nhận định: “Chuyển đổi số trong lĩnh vực nông nghiệp vẫn còn nhiều khó khăn, hạ tầng số chưa phủ đều. Hiện nay, một số xã thuộc vùng miền núi ở Can Lộc, Hương Khê, Vũ Quang (cũ) chất lượng viễn thông còn kém, chưa đáp ứng nhu cầu sử dụng của người dân. Năng lực tiếp cận công nghệ thông tin của nông dân, hợp tác xã còn yếu, trình độ số hóa, hiểu biết về dữ liệu và niềm tin vào công nghệ chưa phổ biến. Kinh phí và mô hình tài trợ thiếu bền vững, nhiều mô hình dừng ở dự án có kinh phí tài trợ, thiếu cơ chế để nhân rộng bằng nguồn vốn địa phương, doanh nghiệp. Nhân lực chuyên môn như kỹ sư dữ liệu, chuyên gia chuyển đổi số nông nghiệp thiếu ở các cấp, đặc biệt là cấp xã”.

Đoàn viên, thanh niên xã Việt Xuyên (Hà Tĩnh) hướng dẫn người dân sử dụng các ứng dụng số.

Nguồn nhân lực chất lượng cao tại Hà Tĩnh cũng là hạn chế lớn. Toàn tỉnh hiện có 27 tổ chức khoa học-công nghệ, chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực dịch vụ và đào tạo, nhưng chưa hình thành các viện nghiên cứu hoặc trung tâm đổi mới sáng tạo quy mô lớn. Số doanh nghiệp công nghệ còn ít, chỉ 8 đơn vị, đa phần quy mô nhỏ, khả năng đầu tư đổi mới công nghệ hạn chế. Trong khi đó, cơ chế thu hút chuyên gia, nhà khoa học giỏi chưa đủ hấp dẫn, dẫn đến nguồn nhân lực công nghệ cao thiếu hụt. Hiện nay, Sở Nội vụ tỉnh Hà Tĩnh đang lấy ý kiến về dự thảo nghị quyết thay thế Nghị quyết về một số chính sách phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao tỉnh Hà Tĩnh giai đoạn 2022-2025. Đặc biệt, tập trung khuyến khích phát triển nguồn nhân lực khoa học-công nghệ như tăng mức hỗ trợ sau tuyển dụng và bổ sung các nhóm đối tượng; tăng mức thưởng đối với người có thành tích nghiên cứu khoa học, đề tài sáng kiến, kinh nghiệm về khoa học-công nghệ; bổ sung đối tượng và hỗ trợ kinh phí đào tạo 100 triệu đồng đối với thạc sĩ chuyên ngành công nghệ thông tin.

Ở lĩnh vực công nghiệp vật liệu xây dựng, Công ty TNHH Sản xuất cấu kiện công nghệ cao Viết Hải (phường Sông Trí, tỉnh Hà Tĩnh) cho thấy cách khoa học-công nghệ trở thành động lực nâng tầm sản xuất. Công ty đã đầu tư toàn bộ dây chuyền hiện đại, tự động hóa cao, nhập khẩu từ Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc... giúp nhà máy trở thành một trong những cơ sở sản xuất cọc bê tông ly tâm dự ứng lực hiện đại nhất khu vực miền Trung. Nhờ ứng dụng công nghệ tiên tiến, sản phẩm của Viết Hải đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe, từ đó có mặt trong nhiều dự án lớn trên toàn quốc và được các nhà thầu đánh giá cao. Việc sử dụng hệ thống tự động hóa đã làm giảm sức lao động của con người, đem lại tính chính xác về quy trình, giảm công tác kiểm soát, giảm sự phụ thuộc vào tính cách, thái độ của người lao động; nâng cao năng suất, tạo ra sản phẩm có tính đồng đều hơn về chất lượng cũng như ngoại quan.

Ông Lã Thái Hải, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất cấu kiện công nghệ cao Viết Hải, cho biết: “Khu vực Kỳ Anh (cũ) tập trung nhiều doanh nghiệp, dẫn đến cạnh tranh cao về lao động có tay nghề. Điều này đặt ra thách thức lớn đối với các doanh nghiệp tầm trung, khi mức ưu đãi chưa đủ hấp dẫn để thu hút nhân lực. Về công nghệ, nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu hiện đại đang thiếu hụt nghiêm trọng, đặc biệt là đội ngũ chuyên môn vận hành”.

Mới chỉ dừng ở hình thức

Công ty TNHH Dịch vụ Công nghệ Minh Đức (phường Thành Sen, tỉnh Hà Tĩnh) là doanh nghiệp trẻ thành lập năm 2023 nhưng đã nhanh chóng khẳng định vai trò tiên phong trong lĩnh vực chuyển đổi số. Phần mềm MDWorking.com do Công ty thiết kế, lập trình đoạt giải nhì Cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tỉnh Hà Tĩnh năm 2024, thể hiện cho nỗ lực phát triển sản phẩm “made in Hà Tĩnh”. Công ty được công nhận là doanh nghiệp khoa học-công nghệ của tỉnh, tạo nền tảng để tiếp tục mở rộng vai trò trong hệ sinh thái chuyển đổi số địa phương.

Công ty TNHH Sản xuất cấu kiện công nghệ cao Viết Hải ứng dụng nhiều công nghệ cao, tự động hóa sản xuất.

Ở Hà Tĩnh, phần lớn doanh nghiệp là nhỏ và siêu nhỏ, vì vậy, Công ty TNHH Dịch vụ Công nghệ Minh Đức tập trung nghiên cứu, phát triển các giải pháp phù hợp với tình hình chuyển đổi số tại địa phương, dễ sử dụng và có chi phí hợp lý thì mới thực sự đi vào đời sống và được doanh nghiệp đón nhận. Chẳng hạn như phần mềm quản lý doanh nghiệp MDWorking.com là hệ thống quản lý doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ với các tính năng và giao diện dễ sử dụng, chi phí thấp, dễ dàng tiếp cận. Hay phần mềm quản lý bán hàng sổ kế toán là hệ thống quản lý bán hàng, tồn kho, doanh thu... tập trung vào việc dễ dàng sử dụng, giao diện đơn giản, không chạy theo tính năng, giúp những người kỹ năng công nghệ thấp vẫn sử dụng được. Ngoài ra, Công ty cũng phát triển các sản phẩm hỗ trợ truyền thông doanh nghiệp như SEO, thiết kế web, livestream giới thiệu sản phẩm...

Các chuyên gia cho rằng mức độ sẵn sàng chuyển đổi số ở Hà Tĩnh vẫn chưa đồng đều. Nhiều doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh vẫn duy trì phương thức hoạt động truyền thống, nguồn lực đầu tư còn hạn hẹp, công nghệ và quy trình chưa chuẩn hóa. Việc chuyển đổi số ở một số nơi mới dừng lại ở hình thức, chưa thực sự đi sâu vào thay đổi bản chất trong cách quản trị và vận hành. Anh Trần Thế Anh, Giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ Công nghệ Minh Đức nhận định: “Người dân và một số doanh nghiệp hoặc cơ quan tại Hà Tĩnh vẫn chưa hiểu sâu về chuyển đổi số. Họ thường nghĩ chỉ là làm website hay quảng cáo, chưa nhận thức đây là việc thay đổi quy trình, dữ liệu và mô hình kinh doanh. Quá trình chuyển đổi số hiện nay tại Hà Tĩnh vẫn nặng về ứng dụng công nghệ thông tin hơn là chuyển đổi số đúng nghĩa”.

Tỷ lệ người dân Hà Tĩnh nộp hồ sơ trực tuyến còn hạn chế, chủ yếu là giải quyết trực tiếp.

Tỉnh Hà Tĩnh tổ chức trao giải Cuộc thi Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo năm 2024.

Việc tinh giản bộ máy, vận hành chính quyền địa phương hai cấp bước đầu gặp khó khăn nên ảnh hưởng đến phân cấp, phân công nhân sự. Anh Phạm Văn Huy, Giám đốc Công ty TNHH Trí Đức Hà Tĩnh (xã Thạch Khê, tỉnh Hà Tĩnh) cho biết: “Hiện công ty chúng tôi đang có kế hoạch mở rộng sản xuất cây giống và rau củ hữu cơ, chính quyền địa phương hai cấp vừa đi vào hoạt động, các thủ tục đất đai còn nhiều vướng mắc nên chưa thực hiện được”.

Bên cạnh đó, một số thành phần cơ bản trong khung kiến trúc chính quyền số của tỉnh vẫn chưa hoàn thiện. Công tác bảo đảm an toàn thông tin mạng cũng đang đối mặt với nhiều thách thức, việc đầu tư trang thiết bị theo cấp độ chưa đáp ứng yêu cầu.

Để Nghị quyết số 57-NQ/TW đi vào cuộc sống, trước hết, Hà Tĩnh cần nhận diện rõ ràng các khó khăn, thách thức, từ đó tập trung khắc phục với quyết tâm cao.

(còn nữa)

*Mời bạn đọc vào chuyên mục Cuộc thi vững bước dưới cờ Đảng xem các tin, bài liên quan.