Tình trạng trên có nhiều nguyên nhân, nhưng phần lớn liên quan đến việc thỏa thuận đền bù, giải phóng mặt bằng (GPMB). Điều này làm cho một số nhà đầu tư nản lòng, kéo giảm tăng trưởng kinh tế của địa phương, gây thất thoát tiền của Nhà nước.

Dự án cải tạo, xây dựng kênh A41 (phường 4, quận Tân Bình, TP Hồ Chí Minh) là một dự án nhỏ, nhưng 7 năm nay vẫn chưa xong công tác bồi thường để GPMB. Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là người dân có nhiều đơn thư khiếu nại, tố cáo chính quyền quận và ban quản lý không công khai, minh bạch dự án, cũng như việc giải tỏa, đền bù của từng hộ dân không công bằng (người vi phạm được đền bù nhiều, người chấp hành tốt thì không được đền bù, hỗ trợ...).

leftcenterrightdel
TP Hà Nội đẩy nhanh việc giải phóng mặt bằng chuẩn bị cho Dự án đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô trong năm 2023. Ảnh: qdnd.vn

Theo số liệu tại hội nghị sơ kết về công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư các dự án có thu hồi đất từ năm 2018 đến nay và thúc đẩy công tác giải ngân vốn đầu tư công năm 2023 của TP Hồ Chí Minh diễn ra ngày 28-4 vừa qua, tỷ lệ giải ngân để GPMB cho các dự án của thành phố chỉ đạt 50%. Những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc GPMB chậm là chưa chăm lo và bảo đảm cuộc sống cho người dân bị thu hồi đất bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ; chưa thực sự đặt quyền lợi của người dân lên cao nhất; việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của người dân chưa thấu đáo...

Hiện nay, hạ tầng giao thông, giáo dục, y tế... ở các địa phương, nhất là Hà Nội và TP Hồ Chí Minh luôn quá tải là nút thắt lớn đối với sự phát triển. Nếu đầu tư công triển khai chậm thì tỷ lệ giải ngân sẽ thấp, tăng trưởng kinh tế sẽ giảm theo. Chính do việc GPMB quá chậm nên các địa phương là đầu tàu kinh tế hay nằm trong vùng trọng điểm kinh tế của đất nước hiện tăng trưởng kinh tế khá thấp.

 Nguyên tắc quan trọng nhất trong GPMB là quyền lợi của người dân phải được đặt lên trên hết. Ứng xử của chính quyền, của doanh nghiệp với người dân phải thật trân trọng, cầu thị và dũng cảm nếu có sai sót; bố trí cuộc sống mới cho người dân phải có hạ tầng đầy đủ, thuận tiện; giá đền bù, hỗ trợ phải phù hợp, công bằng, sát với thị trường; giải quyết khiếu nại, tố cáo thật trách nhiệm, chu đáo, có lý có tình...

Một vấn đề quan trọng nữa để GPMB nhanh chóng là công tác phối hợp giữa các sở, ngành liên quan cần hợp lý, uyển chuyển, tôn trọng nhau, không đùn đẩy trách nhiệm. Cán bộ các cấp làm việc phải có trình độ chuyên môn cao, không e dè, ngại trách nhiệm, cầu an hay lợi ích nhóm. Có như vậy việc tuyên truyền, vận động người dân đồng thuận trong GPMB mới hiệu quả.

GPMB luôn gắn liền với đầu tư công và phát triển kinh tế-xã hội. Vì vậy, coi trọng đẩy nhanh tiến độ GPMB cho các dự án, các công trình xây dựng chính là giải pháp quan trọng để giảm chi phí cho ngân sách nhà nước, phát triển nhanh các công trình hạ tầng cơ sở, tạo sự hấp dẫn để thu hút đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

PHƯỢNG HẰNG