CƠ HỘI ĐỂ BỨT PHÁ

CM 4.0 mở ra nhiều cơ hội, đồng thời cũng đặt ra nhiều thách thức đối với mỗi quốc gia, tổ chức và cá nhân. Với Việt Nam, chúng ta đã từng bước phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, nghiên cứu nắm bắt, nâng cao năng lực tiếp cận và chủ động tham gia CM 4.0. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành chỉ thị về nâng cao năng lực tiếp cận CM 4.0 và mới đây đã phê duyệt Đề án thúc đẩy mô hình kinh tế chia sẻ.  Kinh tế số được hình thành, phát triển khá nhanh, ngày càng trở thành bộ phận quan trọng của nền kinh tế; công nghệ số được áp dụng trong các ngành công nghiệp, nông nghiệp và dịch vụ; xuất hiện ngày càng nhiều hình thức kinh doanh, dịch vụ mới, xuyên quốc gia, dựa trên nền tảng công nghệ số và Internet đang tạo nhiều cơ hội việc làm, thu nhập, tiện ích, nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân…  

Xưởng thực hành Tự động hóa tại Trung tâm Đào tạo Khu công nghệ cao Thành phố Hồ Chí Minh. Ảnh: TTXVN.

Tuy nhiên, theo đánh giá của một số tổ chức quốc tế thì mức độ chủ động tham gia CM 4.0 của nước ta còn thấp. Thể chế, chính sách còn nhiều hạn chế và bất cập. Cơ cấu và chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng được yêu cầu. Kinh tế số quy mô còn nhỏ. Việc đấu tranh với tội phạm, bảo đảm an ninh mạng còn nhiều thách thức… Chính vì vậy, Nghị quyết số 52-NQ/TW của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư vừa ban hành được kỳ vọng sẽ tạo ra sự đột phá mới để tận dụng có hiệu quả các cơ hội do CM 4.0 đem lại, thúc đẩy quá trình đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế gắn với thực hiện các đột phá chiến lược và hiện đại hóa đất nước.

Nghị quyết số 52-NQ/TW đã đưa ra 8 nhóm giải pháp cơ bản để Việt Nam chủ động tham gia và tận dụng cơ hội CM 4.0. 8 nhóm giải pháp này đều gắn với các cơ chế chính sách cụ thể, trên cơ sở kinh nghiệm của nhiều quốc gia và thực tiễn tại Việt Nam. Điều quan trọng lúc này là phải đưa các nhóm giải pháp đó vào cuộc sống. Trong đó vấn đề mấu chốt là phải nâng cao nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền về sự cấp thiết phải chủ động tham gia tích cực và có hiệu quả CM 4.0, coi đó là  nhiệm vụ trọng tâm. Gắn các mục tiêu, nhiệm vụ tham gia CM 4.0 với các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, bảo vệ môi trường, bảo đảm quốc phòng- an ninh của các cấp, các ngành. Nội dung cốt lõi của chính sách chủ động tham gia CM 4.0 của nước ta đã được Nghị quyết 52-NQ/TW xác định là thúc đẩy phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trên tất cả các ngành, lĩnh vực; phát triển kinh tế số, xây dựng đô thị thông minh, chính quyền điện tử, vì thế rất cần các chính sách ưu tiên chuyển giao và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ mới trong các ngành, lĩnh vực trọng tâm, trọng điểm. Cũng cần ưu tiên hoàn thiện hệ thống pháp luật, trước hết là pháp luật về doanh nghiệp, khởi nghiệp sáng tạo, sở hữu trí tuệ, thương mại, đầu tư, kinh doanh để tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chuyển đổi số quốc gia và phát triển các sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh tế mới dựa trên nền tảng công nghệ số, Internet và không gian mạng; đồng thời ngăn chặn kịp thời các tác động tiêu cực cả về kinh tế và xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội trên không gian mạng.  

CM 4.0 yêu cầu phải đổi mới tư duy về quản lý kinh tế, quản lý xã hội, xây dựng, hoàn thiện thể chế cho phù hợp. Cần có cách tiếp cận mở, sáng tạo, cho thí điểm đối với những vấn đề thực tiễn mới đặt ra, tạo mọi thuận lợi cho đổi mới sáng tạo. Tránh mọi biểu hiện thiếu tự tin, thụ động, nhưng không chủ quan, nóng vội, duy ý chí./.

ĐỖ PHÚ THỌ