"Xóa mù” về tri thức công nghệ để quản lý không gian mạng

Việc quản lý nhà nước đối với mạng xã hội; giải pháp xây dựng Chính phủ điện tử; quy định phản cảm trong thông tư ban hành quy chế công tác học sinh, sinh viên của Bộ Giáo dục và Đào tạo… là những vấn đề "nóng" được các đại biểu Quốc hội đưa ra chất vấn các trưởng ngành, thành viên Chính phủ tại phiên họp ngày 31-10.

Cần sự vào cuộc của toàn xã hội để “xóa mù” về tri thức công nghệ

Đề cập đến vấn đề quản lý nhà nước trên môi trường mạng, đại biểu Đinh Duy Vượt (Gia Lai) chất vấn tân Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông: Hiện nay, các thông tin sai sự thật, xuyên tạc, tin độc, tin bẩn, hình ảnh phản cảm, lợi dụng mạng để đánh bạc nghìn tỉ, rửa tiền, lừa đảo qua mạng... đang diễn ra ngày càng phức tạp, gây hậu quả lớn về kinh tế - xã hội, đạo đức, an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội. Dù Chính phủ quyết liệt chỉ đạo, Bộ Thông tin và Truyền thông tập trung xử lý giải quyết nhưng đây vẫn là vấn đề nóng, gây bất an cho gia đình, xã hội. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng đưa ra giải pháp đột phá khắc phục tình trạng này.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nêu rõ: Bộ trưởng Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng mới được Quốc hội phê chuẩn nên vấn đề này do Phó thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam trả lời.

Phó thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam trả lời chất vấn. Ảnh: Quốc hội.

Trả lời đại biểu, Phó thủ tướng Vũ Đức Đam cho rằng, không gian mạng cơ bản giống như cuộc sống thật. Cuộc sống thật có gian lận, lừa đảo thì trên mạng có lừa đảo; cuộc sống thật có đánh bạc thì trên đó có đánh bạc; cuộc sống thật có tống tiền thì trên đó có tống tiền... Vì thế, chúng ta phải hoàn thiện các quy định của pháp luật; tất cả các quy định pháp luật về quản lý xã hội đều phải lưu ý đến các hình thái phát sinh trên không gian mạng và ngược lại.

Phó thủ tướng cho rằng, quan trọng nhất là vai trò của các bộ, đặc biệt là Bộ Thông tin và Truyền thông. Theo Phó thủ tướng Vũ Đức Đam, những vấn đề tệ nạn trên cuộc sống thực thì hệ thống pháp luật, hệ thống quản lý cũng như toàn xã hội sẽ nhận biết được và đấu tranh dễ dàng. Trong khi đó, các vi phạm trên không gian mạng khó phát hiện, khó đấu tranh hơn; các hành vi vi phạm, phạm tội trên mạng thường bị xoá dấu vết, khó truy tìm, cần phải thông qua các giải pháp kỹ thuật, giám định. Đây chính là trách nhiệm của Bộ Thông tin và Truyền thông cũng như các bộ, ngành có liên quan.

Phó thủ tướng Vũ Đức Đam nhấn mạnh, việc đấu tranh đối với các vi phạm trên không gian mạng cần có sự vào cuộc của toàn xã hội, đặc biệt là giáo dục, thông tin, tuyên truyền để tất cả mọi người được “xóa mù” về tri thức công nghệ, đặc biệt là những tri thức cơ bản về công nghệ thông tin.

Sửa ngay những quy định gây phản cảm

Đại biểu  Phạm Thị Minh Hiền (Phú Yên) chất vấn Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo: Dự thảo thông tư ban hành quy chế công tác học sinh, sinh viên mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đang cho lấy ý kiến rộng rãi, trong đó có quy định xử lý học sinh, sinh viên bán dâm. Dù là dự thảo nhưng có nội dung gây phản cảm, thiếu cơ sở và đi ngược lại mục tiêu giáo dục, nhiều cử tri đã bày tỏ sự lo lắng, nghi ngờ về năng lực, tâm lực, uy lực của bộ máy quản lý giáo dục hiện nay. Xin Bộ trưởng cho biết trách nhiệm quản lý của mình về vấn đề này, vai trò nêu gương của người đứng đầu ngành khi Bộ trưởng thường xuyên đưa ra quan điểm sửa sai, xử lý nghiêm, kiên quyết xử lý nghiêm, rút kinh nghiệm rồi lại tiếp tục sai. Giải pháp nào để giữ vững sự tôn nghiêm của quản lý giáo dục hiện nay.

Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ cho biết, quy định trong các văn bản thông tư của ngành giáo dục rất nhiều. Bộ đang rà soát các văn bản, trong đó có thông tư ban hành trong nhiều năm gần đây.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ thừa nhận: Quy định bán dâm đối với học sinh, sinh viên được nêu trong nội quy từ năm 2007, đến đầu năm 2016 lại có thông tư. Như vậy, thực tế quy định này đã có. Khi rà soát, Bộ quy định tất cả những nội dung không phù hợp thì phải bỏ hoặc sửa, trong đó có nội dung này. Tuy nhiên, khi sửa thì ban soạn thảo, đặc biệt là những cá nhân trực tiếp làm công việc này năng lực hạn chế, ý thức trách nhiệm kém, đã đưa lên website dẫn đến phản ứng của xã hội. "Khi có thông tin, tôi chỉ đạo xử lý ngay. Quan điểm của tôi với tư cách Bộ trưởng Giáo dục là nội dung này không cần đưa vào thông tư vì đây là phạm vi xã hội", Bộ trưởng cho hay.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ trả lời chất vấn. Ảnh: Thảo Nguyễn.

Hoan nghênh Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo đã tiếp thu ý kiến dư luận, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đề nghị những quy định gây phản cảm, bức xúc phải sửa ngay. “Một thông tư của Bộ lại đưa lấy ý kiến rộng rãi gây bức xúc trong học sinh, sinh viên, các bậc phụ huynh và dư luận xã hội. Đề nghị Bộ trưởng chú ý chỉ đạo khắc phục ngay”, Chủ tịch Quốc hội yêu cầu.

Tuy nhiên, đại biểu Phạm Thị Minh Hiền tiếp tục tranh luận với Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Với tư cách phụ huynh, đại biểu bày tỏ sự lo lắng đối với ngành giáo dục thời gian qua và đề nghị Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ nhìn thẳng sự thật. “Chỉ khi nào Bộ trưởng nhận trách nhiệm người đứng đầu và thấy năng lực của bộ máy hạn chế thì mới có giải pháp lấy lại sự tôn nghiêm của quản lý giáo dục. Tôi mong Bộ trưởng nhìn thẳng không tránh né để có giải pháp” đại biểu Hiền nói.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cần rút kinh nghiệm, khi Bộ trưởng trả lời đổ cho cán bộ thiếu năng lực của ngành chứ chưa thấy trách nhiệm của người đứng đầu. 

Xây dựng Chính phủ điện tử luôn được coi trọng

Đại biểu Bùi Thanh Tùng (Hải Phòng) nêu câu hỏi chất vấn đối với Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng: Thời gian qua, Chính phủ đã chỉ đạo rất quyết liệt việc xây dựng Chính phủ điện tử, đặc biệt là đẩy mạnh dịch vụ công trực tuyến cấp độ 3, 4 gắn với cải cách thủ tục hành chính. Tuy nhiên, thực tế việc triển khai số hóa và xây dựng các cơ sở dữ liệu số chuyên ngành cũng như các cơ sở dữ liệu dùng chung tiến độ còn khá chậm, chưa đồng bộ, mức độ chia sẻ thông tin chưa đáp ứng yêu cầu, ảnh hưởng nhiều đến hiệu quả của Chính phủ điện tử. “Đề nghị Bộ trưởng cho biết nguyên nhân của thực trạng trên và những giải pháp gì để giải quyết những tồn tại đó?”, đại biểu đặt câu hỏi.

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng khẳng định, xây dựng Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số, nền kinh tế số là một xu hướng tất yếu của các quốc gia và nền kinh tế. Trong những năm qua, Đảng, Nhà nước, Chính phủ luôn quan tâm, coi trọng ứng dụng công nghệ thông tin và xây dựng Chính phủ điện tử trong các cơ quan hành chính nhà nước cũng như trong các dịch vụ cho người dân và doanh nghiệp.

Theo Bộ trưởng Mai Tiến Dũng, công tác này đã đạt được một số kết quả quan trọng. Cụ thể, đã ban hành được một số văn bản và các giải pháp để xây dựng, phát triển Chính phủ điện tử; xây dựng được hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về quản lý doanh nghiệp, về bảo hiểm xã hội đồng thời cung cấp được một số dịch vụ công trực tuyến cấp độ 3, cấp độ 4 như đăng ký doanh nghiệp, kê khai thuế, hải quan, bảo hiểm xã hội… Tuy nhiên, vấn đề này chưa đạt được như kỳ vọng. Hiện nay, rất cần hoàn thiện thể chế pháp lý, cần có quy định về kết nối và chia sẻ dữ liệu, quy định về bảo mật thông tin cá nhân, định danh cá nhân, lưu giữ hồ sơ điện tử... Bên cạnh đó, cần có cơ chế tài chính, đầu tư, nguồn lực cho những dự án đặc thù về công nghệ thông tin.

Về giải pháp, Bộ trưởng Mai Tiến Dũng cho biết, vừa qua Thủ tướng đã có quyết định thành lập Ủy ban Quốc gia về Chính phủ điện tử. Thủ tướng cũng giao cho một số bộ, ngành liên quan chủ trì để xây dựng cơ sở pháp lý, xây dựng khung tổng thể kiến trúc về Chính phủ điện tử, đặc biệt vấn đề liên quan đến hạ tầng công nghệ thông tin phải bảo đảm an toàn tuyệt đối. "Có thể nói cần phải tiến hành đồng bộ tất cả các bộ, ngành địa phương để thành công trong việc xây dựng Chính phủ điện tử, nhưng trước mắt chúng ta phải thực hiện tốt các dịch vụ công", Bộ trưởng Mai Tiến Dũng nhấn mạnh.

HƯƠNG THẢO