Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chủ trì, Phó chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành nội dung thảo luận.

Theo tờ trình của Chính phủ do Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung trình bày, quy định áp dụng bảo hiểm xã hội (BHXH) hiện nay đang làm phát sinh nghĩa vụ đóng BHXH song trùng. Cụ thể, người lao động Việt Nam khi làm việc tại Hàn Quốc sẽ vừa phải đóng BHXH ở Việt Nam theo quy định của Luật BHXH Việt Nam, vừa phải đóng BHXH theo Luật Hưu trí quốc gia của Hàn Quốc và người lao động Hàn Quốc tại Việt Nam cũng phát sinh nghĩa vụ đóng BHXH song trùng tương tự.

leftcenterrightdel
 Phó chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn điều hành nội dung thảo luận.

Để bảo đảm tuân thủ pháp luật của nước người lao động, tránh đóng song trùng BHXH, đồng thời tối ưu hóa quyền lợi của người lao động là công dân hai nước, từ năm 2015 đến nay, Chính phủ hai nước đã trao đổi, đàm phán và về cơ bản đã thống nhất nội dung dự thảo Hiệp định về BHXH giữa hai nước.

Việc tiến tới ký kết Hiệp định là ghi nhận kết quả quá trình đàm phán giữa Chính phủ hai nước và cũng là tiền đề để Việt Nam tiếp tục mở rộng hoạt động đàm phán Hiệp định về BHXH trong thời gian tới.

Theo báo cáo thẩm tra của Ủy ban Đối ngoại do Chủ nhiệm Vũ Hải Hà trình bày, đây là hiệp định toàn diện về BHXH song phương đầu tiên của Việt Nam. Ủy ban Đối ngoại nhất trí về sự cần thiết ký hiệp định nhằm tránh tình trạng đóng BHXH hai lần, tối ưu hóa quyền lợi về BHXH cho người lao động mỗi nước, góp phần bảo đảm tốt hơn quyền an sinh xã hội đã được ghi nhận trong Công ước quốc tế về các quyền kinh tế, văn hóa và xã hội năm 1966 của Liên hợp quốc.

Việc ký các hiệp định BHXH song phương cũng phù hợp với Nghị quyết số 28-NQ/TW ngày 23-5-2018 của Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách BHXH theo hướng phát triển hệ thống chính sách BHXH linh hoạt, đa dạng, đa tầng, hiện đại và hội nhập quốc tế; rà soát, sửa đổi các quy định về người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài, người nước ngoài làm việc tại Việt Nam tham gia BHXH bắt buộc, gắn với việc đẩy mạnh đàm phán, ký kết hiệp định song phương về BHXH.

Bên cạnh đó, việc ký kết Hiệp định góp phần thúc đẩy quan hệ đối tác hợp tác toàn diện giữa hai nước, nhất là trong bối cảnh số lượng người lao động Việt Nam đi làm việc tại Hàn Quốc và số lao động Hàn Quốc đến Việt Nam ngày càng tăng và tạo tiền đề thuận lợi cho việc ký các hiệp định song phương về BHXH với các quốc gia có quan hệ hợp tác về lao động với Việt Nam.

Trong nội dung của dự thảo hiệp định có 2 nội dung chưa được quy định trong Luật Bảo hiểm xã hội. Đó là chưa quy định về thời gian đóng BHXH ở nước ngoài vào tổng thời gian đóng BHXH làm căn cứ để hưởng chế độ hưu trí. Luật cũng chưa quy định về việc xác định mức lương hưu hằng tháng đối với lao động nữ có dưới 15 năm đóng BHXH và lao động nam có dưới 20 năm đóng BHXH trong trường hợp cộng gộp thời gian đóng BHXH theo quy định của hiệp định.

Trên cơ sở tờ trình của Chính phủ và các văn bản có liên quan, Ủy ban Đối ngoại kiến nghị UBTVQH đồng ý việc Chính phủ ký Hiệp định BHXH giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ Đại Hàn Dân Quốc. Đồng thời đề nghị Chính phủ sớm đề xuất sửa đổi, bổ sung Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 trình Quốc hội theo quy định nhằm kịp thời thể chế hóa chủ trương của Đảng về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội và để Hiệp định này sớm được thực thi đầy đủ trên thực tế.

Cho ý kiến tại phiên họp, các đại biểu về cơ bản nhất trí với sự cần thiết của việc ký hiệp định. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, BHXH là một trụ cột cơ bản của an sinh xã hội, quyền được bảo hiểm an sinh xã hội là một trong những quyền cơ bản của công dân do đó đề nghị cần giải trình, làm rõ các nội dung của Hiệp định, nhất là các nội dung chưa được quy định trong luật có “làm thay đổi” quyền cơ bản của công dân như quy định tại điểm c khoản 1 Điều 29 của Luật Điều ước quốc tế năm 2016 không để xác định thẩm quyền UBTVQH cho ý kiến hay Quốc hội phê chuẩn đối với Hiệp định này.

Cũng có ý kiến cho rằng việc lấy ý kiến của cơ quan, tổ chức có liên quan còn thực hiện trong diện hẹp, chưa có ý kiến của đối tượng chịu sự tác động trực tiếp, trong khi tác động không phải là nhỏ. Đề nghị Chính phủ giải trình kỹ hơn về một số vấn đề liên quan như việc thực hiện hiệp định có cần dự liệu điều chỉnh các quy định của pháp luật khác có liên quan hay không.

Phát biểu tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, thời gian đóng BHXH để được hưởng lương hưu tại Việt Nam vẫn phải theo quy định của Luật BHXH Việt Nam. Cùng với đó cần đánh giá tác động tới Quỹ BHXH của nước ta.

Giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhất trí với ý kiến của Chủ tịch Quốc hội và các đại biểu, khẳng định sẽ đánh giá tác động kỹ lưỡng.

Tại phiên họp, các UBTVQH biểu quyết thông qua việc ký Hiệp định về nguyên tắc.

Tin, ảnh: CHIẾN THẮNG