Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng nêu rõ: Các chính sách về hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) quy định tại Nghị định 56 của Chính phủ về trợ giúp phát triển DNNVV và các văn bản pháp luật liên quan thời gian qua đã đạt được một số kết quả đáng ghi nhận. Tuy nhiên, chính sách và tổ chức thực hiện hỗ trợ DNNVV còn một số hạn chế, bất cập. Đó là, một số chính sách hỗ trợ đã được quy định tại Nghị định 56 nhưng lại chịu sự điều chỉnh của các luật trong các ngành, lĩnh vực khác (như Luật Đất đai, Luật Đầu tư, Luật Các tổ chức tín dụng, Luật Đấu thầu, các Luật Về thuế…). Do đó, hiệu lực thực thi của Nghị định 56 chưa cao, dẫn đến việc thực hiện hỗ trợ DNNVV trong thực tiễn chưa hiệu quả. Bên cạnh đó, các chính sách quy định tại Nghị định 56 mang tính khuyến khích chung, chưa cụ thể, dẫn đến kết quả hỗ trợ còn hạn chế, chính sách hỗ trợ chưa đi vào cuộc sống. Điển hình là các chính sách hỗ trợ tài chính, mặt bằng sản xuất, hỗ trợ mua sắm công, ươm tạo doanh nghiệp... Ngoài ra, nội dung nhiều chương trình trợ giúp DNNVV còn dàn trải, chưa tập trung hoặc chưa gắn kết với nhau làm cho các DNNVV chưa tiếp cận hay nhận được sự hỗ trợ một cách thuận lợi.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng khẳng định: Để giải quyết những hạn chế, bất cập nêu trên và thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước, đồng thời học tập kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới và khu vực trong hỗ trợ DNNVV, việc xây dựng và ban hành Luật Hỗ trợ DNNVV của Việt Nam là cần thiết, phù hợp với xu hướng chung của thế giới.
Bộ trưởng Bộ kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng trình bày Tờ trình dự án Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ. Ảnh: TTXVN.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, về đối tượng áp dụng, dự thảo Luật quy định đối tượng là các doanh nghiệp được thành lập theo Luật Doanh nghiệp, đáp ứng các tiêu chí xác định DNNVV tại Điều 4 dự thảo Luật, trong đó ưu tiên hỗ trợ các đối tượng là doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, doanh nghiệp chuyển từ hộ kinh doanh, DNNVV trong lĩnh vực sản xuất chế biến, DNNVV tham gia chuỗi giá trị, cụm liên kết ngành…
Các nội dung hỗ trợ tại dự thảo Luật chủ yếu là các hỗ trợ bằng cơ chế chính sách. Một số nội dung hỗ trợ của các chương trình quy định tại Chương III có liên quan đến hỗ trợ tài chính trực tiếp nhưng đối tượng của các chương trình này đã được sàng lọc kỹ và hỗ trợ tài chính trực tiếp chỉ được thực hiện theo nguyên tắc hỗ trợ sau đầu tư.
Sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ. Ủy ban Kinh tế đồng tình với quan điểm chuyển phương thức hỗ trợ từ hỗ trợ trực tiếp cho các DNNVV sang chủ yếu hỗ trợ gián tiếp thông qua các tổ chức, cá nhân cung cấp dịch vụ hỗ trợ để không làm méo mó thị trường và tránh vi phạm cam kết quốc tế. Tuy nhiên, Ủy ban Kinh tế đề nghị dự thảo Luật cần quy định rõ nội dung thiết yếu thuộc phạm vi, trách nhiệm Nhà nước phải hỗ trợ trực tiếp để đối tượng DNNVV được thụ hưởng các chính sách của Nhà nước.
Về các nội dung hỗ trợ cơ bản DNNVV, có hai loại ý kiến trong Ủy ban Kinh tế. Loại ý kiến thứ nhất tán thành với quy định tại dự thảo Luật, theo đó quy định các nội dung hỗ trợ cho DNNVV gồm: Gia nhập và rút khỏi thị trường, tín dụng, tài chính, công nghệ, thuê mặt bằng sản xuất, xúc tiến và mở rộng thị trường, thông tin và tư vấn, phát triển nguồn nhân lực, ươm tạo và cung cấp dịch vụ hỗ trợ. Loại ý kiến thứ hai cho rằng, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp gia nhập và rút khỏi thị trường là trách nhiệm phải làm của Nhà nước chứ không phải là một nội dung hỗ trợ; dự thảo Luật đưa ra 9 nhóm chính sách hỗ trợ cơ bản sẽ dẫn đến dàn trải, tính thực thi không cao.
Ủy ban Kinh tế đề nghị nên tập trung, đánh giá để quy định chi tiết một số hỗ trợ chính mà DNNVV thực sự cần như hỗ trợ tiếp cận tín dụng, tài chính, thông tin và tư vấn (gồm cả tư vấn pháp lý), ươm tạo và cung cấp dịch vụ hỗ trợ. Với mỗi nội dung hỗ trợ cần đi kèm cân đối nguồn lực, tuân thủ Luật Đầu tư công để bảo đảm tính khả thi của chính sách, tránh dàn trải, chung chung.
Nhấn mạnh nhu cầu cần được hỗ trợ của DNNVV thì rất lớn, nguồn lực nhà nước có hạn, nên Ủy ban Kinh tế tán thành với loại ý kiến thứ nhất về việc lựa chọn hỗ trợ có trọng điểm đối với một số DNVVV theo hướng chú trọng hỗ trợ các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực chế biến chế tạo, doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao... có khả năng tạo ra giá trị gia tăng cao. Đồng thời để bảo đảm tính khả thi thì dự thảo Luật cần bổ sung quy định rõ hơn về định hướng ưu tiên phát triển của Nhà nước đối với những lĩnh vực nào, về cân đối nguồn lực của Nhà nước bố trí phù hợp cho từng chương trình (hiện dự thảo quy định chung giao Chính phủ quy định chi tiết nội dung từng chương trình, phù hợp với định hướng ưu tiên phát triển của Nhà nước và điều kiện ngân sách nhà nước trong từng thời kỳ); quy định rõ hơn về điều kiện được thụ hưởng chính sách hỗ trợ, cơ quan chịu trách nhiệm hỗ trợ, cơ chế thực hiện hỗ trợ để hạn chế thủ tục hành chính và việc xin cho.
Ủy ban Kinh tế cho rằng, việc ban hành Luật hỗ trợ DNNVV là cần thiết và quan trọng nhưng chưa đủ để tạo thuận lợi thực sự hỗ trợ DNNVV phát triển. Ủy ban Kinh tế đề nghị bên cạnh Luật hỗ trợ DNNVV, Chính phủ cần tiếp tục chỉ đạo cải cách mạnh mẽ thủ tục hành chính một cách thực chất, rà soát loại bỏ rào cản, điều kiện đầu tư kinh doanh bất hợp lý, tạo điều kiện tốt nhất và bảo vệ quyền lợi hợp pháp của nhà đầu tư, quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp và công dân.
Báo cáo đánh giá tác động dự án Luật cho rằng, cùng với những đột phá của Luật Doanh nghiệp và những cải cách của Luật Đầu tư, các nỗ lực về cải cách điều kiện kinh doanh, giấy phép con đang được Chính phủ tích cực thực hiện và các biện pháp hỗ trợ phát triển doanh nghiệp Việt Nam đến năm 2020 theo tinh thần Nghị quyết 35/NQ-CP ngày 16-5-2016 và cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia theo tinh thần Nghị quyết 19 (năm 2014, 2015 và 2016), Luật Hỗ trợ DNNVV sẽ có tác động tích cực tới mục tiêu đạt được 1 triệu doanh nghiệp đang thực sự hoạt động vào năm 2020.
NGUYỄN THẢO