QĐND - Giáo dục-đào tạo (GD-ĐT) luôn giữ vị trí quan trọng nhằm phát triển nguồn nhân lực có chất lượng cao đáp ứng yêu cầu sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa (XHCN). Đội ngũ cán bộ cấp chiến dịch-chiến lược (CD-CL) Quân đội nhân dân Việt Nam có vai trò là bộ phận trọng yếu của quân đội, trực tiếp quyết định hiệu quả thực hiện nguyên tắc và cơ chế Đảng lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt đối với quân đội; bảo đảm cho quân đội thực sự là lực lượng chính trị, lực lượng chiến đấu trung thành, tin cậy của Đảng, Nhà nước và nhân dân, luôn sẵn sàng nhận, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao trong mọi tình huống. Sự vững mạnh về phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ CD-CL không chỉ tác động trực tiếp, có ý nghĩa quyết định đến sức mạnh chiến đấu của quân đội, của LLVT, mà còn ảnh hưởng không nhỏ đến sự an nguy của đất nước; sự sống còn của chế độ XHCN. Thực tiễn đã chứng tỏ vai trò cốt yếu của đội ngũ cán bộ cấp CD-CL dưới sự lãnh đạo của Đảng trong các cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc trước đây và trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN hiện nay. Do đó, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cấp CD-CL của quân đội luôn là vấn đề mang ý nghĩa chiến lược.

Là trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học nghệ thuật quân sự hàng đầu của quân đội và quốc gia, một trong những nhiệm vụ của Học viện Quốc phòng (HVQP) là đào tạo cán bộ chỉ huy tham mưu cao cấp CD-CL. Trong những năm qua, Đảng ủy, Ban giám đốc HVQP luôn coi trọng nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ CD-CL cho quân đội; thường xuyên cập nhật tình hình, đổi mới chương trình, nội dung, phương pháp đào tạo theo hướng “cơ bản, hệ thống, thống nhất, chuyên sâu”. Mục tiêu đào tạo cán bộ CD-CL cũng có sự phát triển: Từ đào tạo cán bộ chỉ huy-tham mưu cao cấp lên đào tạo cán bộ quốc phòng quân sự có trình độ, kiến thức toàn diện, tức là đào tạo những chính khách quân sự, có khả năng tham gia hoặc trực tiếp hoạch định và tổ chức thực hiện đường lối quốc phòng, quân sự cấp CD-CL.

Tiếp tục quán triệt và cụ thể hóa các nghị quyết của Trung ương, Quân ủy Trung ương về GD-ĐT và xây dựng đội ngũ cán bộ trong tình hình mới, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ HVQP lần thứ X, nhiệm kỳ 2015-2020, xác định rõ phương hướng, mục tiêu, nội dung, giải pháp tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, toàn diện, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác huấn luyện-đào tạo, nghiên cứu khoa học; nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ CD-CL đáp ứng yêu cầu sự nghiệp cách mạng, sự nghiệp xây dựng quân đội thời kỳ mới. Theo đó, để nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ cấp CD-CL đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong thời kỳ mới, HVQP tiếp tục tập trung vào một số vấn đề chủ yếu sau:

Một là, nhận thức đúng mục tiêu đào tạo đội ngũ cán bộ cấp CD-CL, mà trước hết xác định rõ những tiêu chí về phẩm chất cần có của cán bộ CD-CL để định ra khung chương trình và các đơn vị kiến thức cơ bản nhằm trang bị cho học viên. Trên cơ sở xác định cụ thể hệ thống tiêu chí về phẩm chất của đội ngũ cán bộ cấp CD-CL, HVQP đã chủ động tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng làm tốt việc tuyển chọn nguồn đào tạo bảo đảm chất lượng cao. Theo đó, HVQP đã chủ động phối hợp với các cơ quan, đơn vị trong toàn quân lựa chọn những cán bộ thực sự có đức, có tài, có tố chất lãnh đạo, chỉ huy từ các cơ quan, đơn vị, nhà trường trong toàn quân để tạo nguồn đầu vào đào tạo chính khách quân sự cho quân đội ở HVQP. Đây là giải pháp hàng đầu và hết sức quan trọng để nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ cấp CD-CL của HVQP thời gian qua.

Hai là, đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp dạy, học theo hướng bám sát mục tiêu đào tạo, sự phát triển của thực tiễn và yêu cầu xây dựng quân đội trong tình hình mới; luôn cập nhật những phát triển của khoa học quân sự cũng như những kiến thức kinh tế, xã hội khác. Do vậy, HVQP đã chủ động nghiên cứu phân chia các đơn vị kiến thức hợp lý giữa kiến thức quốc phòng, nghệ thuật quân sự với kiến thức khoa học xã hội và nhân văn quân sự, kiến thức quản lý kinh tế, xã hội... trong quá trình GD-ĐT. Nội dung học tập của học viên đã đạt được tính lý luận sâu sắc, tính thực tiễn phong phú, tính dự báo khoa học và tính phê phán; cân đối giữa thời gian nghiên cứu lý luận với tập bài xử trí các tình huống quốc phòng-an ninh và những vấn đề thực tiễn đặt ra. Nghiên cứu toàn diện cả chính trị, quân sự, kinh tế, ngoại giao, cả các mối đe dọa an ninh truyền thống và an ninh phi truyền thống. Chú trọng nghiên cứu xây dựng cả lực lượng và thế trận quốc phòng toàn dân gắn với thế trận an ninh nhân dân trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Như vậy, quá trình dạy, học ở HVQP đối với đào tạo cán bộ CD-CL có sự phát triển mạnh mẽ về phương pháp tư duy: Từ tư duy một chiều (người dạy-người học) sang tư duy hệ thống; từ tư duy kinh nghiệm (tư duy truyền thống) sang tư duy lý luận; từ tư duy chiến thuật-chiến dịch lên tư duy CD-CL; từ nghiên cứu thuần túy về quân sự sang tư duy quốc phòng, quân sự, an ninh, đối ngoại.

Trong huấn luyện-đào tạo, HVQP luôn coi trọng bồi dưỡng, nâng cao bản lĩnh chính trị, năng lực tư duy lý luận và trình độ tổ chức thực tiễn, nhất là xử trí tình huống chính trị, quân sự, quốc phòng tầm CD-CL bằng phương pháp dạy học tích cực, lấy người học làm trung tâm, phát huy tính tích cực, chủ động của người học là chính, thường xuyên đổi mới các hình thức giảng bài, thảo luận, tập bài, nghiên cứu thực tế, diễn tập và tự học; điều chỉnh hợp lý thời gian lên lớp, nghiên cứu thực tế và tự nghiên cứu; đổi mới căn bản khâu đánh giá kết quả huấn luyện bảo đảm khách quan, đúng thực chất. Kết hợp chặt chẽ các phương tiện dạy học hiện đại và truyền thống. Tích cực đổi mới công tác quản lý, kiểm tra, thanh tra huấn luyện, khảo thí và bảo đảm chất lượng huấn luyện-đào tạo chặt chẽ, chính quy, khoa học, đúng quy chế.

Ba là, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục, nhất là đội ngũ giảng viên có số lượng đủ theo biên chế và có dự trữ, cơ cấu hợp lý, chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ GD-ĐT của học viện. Trong những năm qua, HVQP đã tập trung khắc phục tình trạng hẫng hụt về số lượng và chất lượng cũng như kinh nghiệm thực tiễn của đội ngũ giảng viên. Theo đó, Đảng ủy, Ban giám đốc HVQP đã có những chủ trương, giải pháp chủ động, tích cực mang tính đột phá trong xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục. Đến nay, đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục ở HVQP thực sự tiêu biểu về bản lĩnh chính trị, năng lực trí tuệ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ huấn luyện-đào tạo thời kỳ mới. Từng giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục của HVQP luôn tích cực, chủ động, tự giác học tập nâng cao trình độ, năng lực sư phạm, thường xuyên cập nhật tình hình và những tri thức quân sự mới làm cơ sở để nâng cao chất lượng bài giảng; phấn đấu thực sự là giảng viên vừa có “tâm” vừa có “tầm”, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Từ thực tiễn và kinh nghiệm đạt được, Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ HVQP lần thứ X, nhiệm kỳ 2015-2020 xác định: “Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu, lấy bồi dưỡng, tự bồi dưỡng tại học viện là chính, tích cực phát hiện, tuyển chọn cán bộ, giảng viên có đủ tiêu chuẩn từ các nhà trường, cơ quan, đơn vị trong toàn quân đề nghị trên điều về học viện…”. Tập trung bồi dưỡng, xây dựng đội ngũ cán bộ khoa học đầu ngành, từng bước vươn lên tầm khu vực và quốc tế, nâng cao uy tín và vị thế của HVQP trong thời kỳ mới.

Cùng với đó, HVQP cũng đã tích cực, chủ động tham mưu với Đảng, Nhà nước, quân đội có những chính sách khuyến khích, hỗ trợ bảo đảm đời sống vật chất, tinh thần của đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục trong các nhà trường quân đội nói chung, HVQP nói riêng. Việc thực hiện những chính sách trên thực tế thời gian qua đã có tác dụng thiết thực góp phần tạo động lực thúc đẩy tính tích cực, khuyến khích cán bộ quân đội nói chung, đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục nói riêng ở HVQP nỗ lực phấn đấu, cống hiến hết mình vì sự nghiệp chung.

Bốn là, tăng cường khả năng tư duy của học viên đào tạo cấp CD-CL trong quá trình học tập, nghiên cứu thông qua khả năng tự học tập, biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo. Để thực hiện tốt mục tiêu trên, những năm qua, HVQP đặc biệt coi trọng đổi mới phương pháp học tập của người học theo hướng tích cực, chủ động. Trong GD-ĐT, HVQP đặc biệt chú trọng xây dựng động cơ học tập đúng đắn. Động cơ ấy được xuất phát từ nhu cầu bên trong, nhu cầu thiết thân của mỗi cán bộ. Nhu cầu học tập của đội ngũ cán bộ gắn chặt với mục đích, nhiệm vụ cách mạng. Từ chủ trương trên, HVQP đã có những biện pháp kích thích mạnh mẽ, kiểm tra sát sao, sát hạch từng thời kỳ việc tự học để nâng cao trình độ, chống bệnh lười học tập, ngại nghiên cứu sâu của người học. Quá trình GD-ĐT, HVQP đã xây dựng được môi trường dân chủ trong nghiên cứu, trao đổi nhằm “giải phóng” tư duy, dám nghĩ, dám thể hiện chính kiến cá nhân trong nghiên cứu, thảo luận, tập bài… Tự học của cán bộ cấp CD-CL đã kết hợp chặt chẽ giữa tự nghiên cứu lý luận với tự học trong hoạt động thực tiễn thực hiện nhiệm vụ CD-CL của quân đội.

Năm là, nâng cao chất lượng phương tiện dạy học. Xác định rõ vị trí, vai trò của cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy, học trong việc nâng cao chất lượng GD-ĐT, những năm qua, HVQP đã chú trọng đầu tư, trang bị đồng bộ cơ sở vật chất phục vụ huấn luyện, giáo dục. Đến nay, công tác bảo đảm huấn luyện bao gồm hệ thống giáo trình, tài liệu, cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện giảng dạy và nghiên cứu khoa học… của học viện đã được đầu tư tương đối đồng bộ, hiện đại. Đặc biệt, học viện đã quản lý, khai thác hiệu quả hệ thống trang thiết bị dạy, học; hệ thống giảng đường chuyên dùng; sở chỉ huy diễn tập tác chiến chiến lược; khai thác, sử dụng hiệu quả Trung tâm mô phỏng tác chiến CD-CL vừa được Bộ Quốc phòng đầu tư trong diễn tập tác chiến CD-CL đạt hiệu quả cao.

Xây dựng thư viện của học viện hiện đại theo hướng thư viện điện tử, bổ sung nhiều loại sách tham khảo, nhất là các lĩnh vực quốc phòng, quân sự và bảo vệ Tổ quốc (cả sách tiếng Việt và ngoại văn); xây dựng các cổng điện tử kết nối với các học viện, nhà trường, các cơ sở nghiên cứu khoa học của Bộ Quốc phòng, tạo điều kiện để cán bộ, giảng viên tìm kiếm, khai thác thông tin phục vụ GD-ĐT và nghiên cứu khoa học. Mặt khác, HVQP cũng chú trọng thiết lập các cổng khai thác thông tin trên internet để cán bộ, giảng viên cập nhật và làm giàu tri thức về các lĩnh vực, nhất là các vấn đề thời sự trong nước, quốc tế, những vấn đề liên quan đến quốc phòng, an ninh…

Đào tạo đội ngũ cán bộ CD-CL là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của HVQP nhằm đào tạo những chính khách quân sự, những cán bộ lãnh đạo, chỉ huy cấp CD-CL của quân đội. Vì vậy, nâng cao chất lượng đào tạo đội ngũ cán bộ CD-CL là tất yếu khách quan, góp phần quan trọng xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, đáp ứng yêu cầu sự nghiệp cách mạng, sự nghiệp xây dựng quân đội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN thời kỳ mới.

Trung tướng BÙI VĂN TÂM

Bí thư Đảng ủy, Chính ủy Học viện Quốc phòng