Mở đầu phiên chất vấn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, có 66 đại biểu đăng ký chất vấn Bộ trưởng Trần Hồng Hà. Chủ tịch Quốc hội đề nghị các đại biểu hỏi nhanh, Bộ trưởng đáp gọn, mỗi đại biểu chỉ tranh luận không quá 2 lần để nhiều đại biểu được đặt câu hỏi chất vấn.

Khoảng 95% nước thải sinh hoạt chưa xử lý xả thẳng ra môi trường

Nêu câu hỏi chất vấn đầu tiên, đại biểu Hoàng Văn Hùng (Thái Nguyên) đánh giá Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có nhiều giải pháp xử lý ô nhiễm nhưng nhấn mạnh hiện tượng này vẫn xảy ra, đặc biệt tại khu vực sông Đáy, sông Nhuệ, sông Cầu, sông Châu Giang, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống và sinh hoạt của người dân. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết giải pháp khắc phục trong thời gian tới.

Trả lời, Bộ trưởng Trần Hồng Hà thừa nhận thực tế, ô nhiễm môi trường nói chung, ô nhiễm các lưu vực sông nói riêng là một tình trạng cần khắc phục. Thời gian qua, Bộ đã cơ bản kiểm soát chặt chẽ các nguồn thải, yêu cầu xử lý đạt tiêu chuẩn, giám sát, kiểm soát trước khi thải ra môi trường. Tuy nhiên, do hệ thống hạ tầng ở các đô thị yếu kém nên thực tế hiện nay chúng ta chưa thu gom được nước thải, nước thải lẫn với nước mưa, khoảng 95% nước thải sinh hoạt chưa qua xử lý xả thẳng ra môi trường, nhất là nước thải ở các làng nghề, các cụm công nghiệp cũ lạc hậu....

Về giải pháp và trách nhiệm, Bộ trưởng cho rằng, trước hết các địa phương phải chịu trách nhiệm và có cơ chế xử lý nguồn thải tại địa phương mình; đồng thời phải có sự đầu tư, huy động các nguồn lực xã hội; từng bước để người dân tham gia vào đóng góp chi phí để xử lý rác thải...

 
Bộ trưởng Trần Hồng Hà trả lời chất vấn trước Quốc hội. Ảnh: quochoi.vn.

Việt Nam phải có nhà máy phát điện bằng cách sử dụng công nghệ xử lý rác

Đại biểu Lê Công Nhường (Bình Định) nêu thực trạng, đất và nước đang bị ô nhiễm trầm trọng, phần lớn do rác thải và phế liệu. Tuy nhiên, việc xử lý rác đã trở nên bất cập. Đại biểu nêu câu hỏi đề nghị Bộ trưởng cho biết việc phối hợp giữa Bộ TN&MT và Bộ Khoa học-Công nghệ trong xử lý rác thải ra sao.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Trần Hồng Hà thừa nhận rằng, cho đến hiện nay, tình hình ô nhiễm đất và nước chưa kiểm soát được. “Vấn đề rác thải là vấn đề hết sức bức xúc hiện nay; trên cương vị Bộ trưởng Bộ TN&MT, tôi chịu hoàn toàn trách nhiệm song vấn đề này có liên quan đến nhiều bộ ngành; Bộ Xây dựng chịu trách nhiệm về vấn đề quy hoạch, Bộ Khoa học và Công nghệ giải quyết về vấn đề công nghệ", Bộ trưởng Trần Hồng Hà phân tích và cho biết: Các Bộ thống nhất đề xuất trình Thủ tướng Chính phủ ban hành chiến lược quản lý tổng hợp về xử lý chất thải trên quan điểm, nguyên tắc và mục tiêu, đặc biệt chú trọng đến công nghệ xử lý rác có tính toán phù hợp của các điều kiện kinh tế của các đô thị.

Bộ trưởng cho biết: Theo tính toán của Bộ TN&MT, đến năm 2030, Việt Nam phải có các nhà máy phát điện bằng cách sử dụng các công nghệ xử lý rác. Các công nghệ này hiện nay đang được kiểm chứng và đánh giá đầy đủ, tuy nhiên việc lựa chọn các mô hình của thế giới sẽ phù hợp với tình hình thực tế của Việt Nam; sau khi được thẩm định qua Bộ KH&CN sẽ được công bố để các địa phương trong cả nước biết và thực hiện.

Quốc hội cần ban hành nghị quyết về quản lý đất đai tại các đặc khu

Đại biểu Phạm Tất Thắng (Vĩnh Long) thì chất vấn giải pháp xử lý tình trạng xả thải trực tiếp ra môi trường từ các khu công nghiệp; nguy cơ ô nhiễm môi trường từ bên ngoài biên giới khi Trung Quốc có nhà máy điện hạt nhân ở gần nước ta, có nguy cơ xảy ra ô nhiễm phóng xạ. 

Trả lời, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết, vấn đề liên quan đến các nhà máy điện hạt nhân của Trung Quốc đã được Bộ nắm rõ. Chính phủ đã giao Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng các trạm quan sát hoạt động, theo dõi thường xuyên; làm việc với cơ quan hạt nhân quốc tế để có các đoàn thanh tra quốc tế  kiểm soát an toàn tại khu vực này. Bên cạnh đó, không riêng Bộ TN&MT, TP Hà Nội vừa qua cũng đưa vấn đề này vào dự báo để lên kịch bản cần thiết. “Với công nghệ hiện đại cũng như việc phối hợp quốc tế chặt chẽ trong kiểm tra, giám sát thì chúng ta hoàn toàn có thể yên tâm về vấn đề này”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí nêu thực trạng buôn bán đất đai rất sôi động, diễn biến phức tạp tại một số khu vực dự kiến hình thành đơn vị hành chính-kinh tế đặc biệt như Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Phú Quốc và đề nghị Bộ trưởng có giải pháp cho vấn đề này.

Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho rằng, vấn đề này liên quan đến tầm nhìn. Bởi theo quy luật đầu tư thì khi người dân thấy tiềm năng tại các đặc khu tương lai thì đổ dồn vào đầu tư đất đai, song chúng ta lại chưa có giải pháp để ngăn chặn tình trạng này. Bộ trưởng cho biết, vừa qua cũng đã có một số giải pháp mang tính chỉ thị hành chính để ngăn chặn, nhưng thực tế người dân đã có nhiều giao dịch “ngầm”.

Theo Bộ trưởng, từ 10 năm trước, đất đai ở khu vực làm sân bay Long Thành cũng xảy ra tình trạng tương tự, dù chính quyền có dừng chứng nhận các giao dịch thì việc mua bán “ngầm” vẫn diễn ra. Vấn đề "sốt" đất là đương nhiên nhưng nghiêm trọng hơn là việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất, từ đất rừng, đất đặc dụng thành đất xây dựng thì hệ quả khó lường. Nếu các giao dịch trái pháp luật thì khi đền bù, thu hồi đất cần phải áp dụng sao cho công bằng.

Do đó, về việc tạm dừng giao dịch như cách một số địa phương vừa làm, Bộ trưởng cho rằng không phù hợp với pháp luật hiện nay và kiến nghị Quốc hội cần ban hành Nghị quyết đặc thù để quản lý đất đai tại các đặc khu thì hiệu quả hơn. Cũng theo Bộ trưởng Trần Hồng Hà, các địa phương cần xem xét lại hồ sơ quản lý hiện trạng đất đai để có chính sách công bằng, kiên quyết xử lý để những người đầu cơ không được hưởng lợi từ những giao dịch đất đai vào thời điểm như vừa qua.

Chưa kiểm soát được các doanh nghiệp vi phạm xả thải

Trả lời câu hỏi của đại biểu Phan Viết Lượng (Bình Phước) về tình trạng vi phạm pháp luật về môi trường của một số doanh nghiệp thời gian qua, Bộ trưởng Trần Hồng Hà thừa nhận thực tế là chưa kiểm soát hết được các doanh nghiệp vi phạm xả thải; trước đây chủ yếu dựa trên phát hiện của người dân.

“Trong thời gian tới, chúng ta cần tiến hành phân loại từng lĩnh vực đầu tư, để khoanh vùng lại những lĩnh vực tiềm ẩn nguy cơ gây ô nhiễm cao, xem đâu là doanh nghiệp cần tập trung xử lý", Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bộ trưởng cũng cho rằng, hoạt động thanh tra, kiểm tra hiện nay cũng không hiệu quả, “có trường hợp có thông báo đến thì doanh nghiệp chạy hết công suất công nghệ xử lý nhưng đến đêm lại...tắt đi”. Vì vậy, Bộ trưởng cho biết, trong thời gian tới, không phải chỉ thanh tra thường xuyên mà sẽ có kế hoạch thanh tra đột xuất. Bên cạnh đó, nếu phát hiện vi phạm xả thải đi xả lại một vài lần và công nghệ về sản xuất không thể khắc phục được yêu cầu xử lý xả thải thì yêu cầu đình chỉ hoạt động.

THẢO NGUYÊN