Rà soát các dự án BOT để khắc phục tồn tại và xử lý nghiêm sai phạm

Đầu tư cho đường sắt chỉ chiếm 2-3% trong tổng vốn của ngành GTVT

Đại biểu Bùi Văn Xuyền nêu câu hỏi: Cử tri phản ánh hằng năm phải đóng phí giao thông đường bộ để duy tu, bảo dưỡng những con đường xuống cấp, trong khi những con đường đó lại được đầu tư  theo BOT, để rồi họ phải trả phí. Bộ trưởng lý giải thế nào?

Trả lời vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nêu rõ: Trách nhiệm của Nhà nước là cung cấp hệ thống hạ tầng; người dân khi sử dụng thì nộp khoản phí để duy tu, sửa chữa đường bộ. Tuy nhiên, hiện nay, ngân sách eo hẹp, không đủ phát triển, mở rộng nâng cấp, do đó, Nhà nước kêu gọi các thành phần kinh tế tham gia theo hình thức xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT). Nhà nước ký hợp đồng, doanh nghiệp hưởng chính sách theo quy định, do đó việc thu phí BOT là phù hợp chủ trương.

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể trả lời chất vấn.

Về băn khoăn của đại biểu rằng liệu có việc “phí chồng phí” hay không, Bộ trưởng nêu rõ, người dân nộp phí Quỹ bảo trì đường bộ và quỹ này có trách nhiệm bảo đảm giao thông cho toàn bộ hệ thống đường quốc gia và địa phương; còn các nhà đầu tư thì có trách nhiệm sửa chữa các tuyến đường BOT, nếu không bảo đảm chất lượng thì Bộ Giao thông vận tải sẽ yêu cầu dừng, không cho thu phí.

Còn đại biểu Phùng Văn Hùng (Cao Bằng) nêu chất vấn, vì sao chi phí dành cho phát triển đường sắt quá thấp? Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể khẳng định không có phân biệt đối xử trong phát triển đường sắt với các loại hình giao thông khác. “Đường sắt hay đường bộ đều quan tâm như nhau, nhưng dự án đường sắt có kinh phí cao, để hình thành một đoạn tuyến cần kinh phí lớn. Chúng tôi sẽ chọn những đoạn tuyến tốt để đầu tư và đưa ra giải pháp cùng địa phương quản lý hành lang giao thông”, Bộ trưởng cho biết.

Phần trả lời này không nhận được sự đồng tình của đại biểu. Đại biểu Phùng Văn Hùng tranh luận: Tôi không đồng tình việc Bộ trưởng nói rằng đầu tư cho đường sắt rất lớn nên khó làm. Nghị quyết của Đảng là phát triển đồng bộ, nhưng suốt thời gian qua, đầu tư cho đường sắt chỉ chiếm 2-3% trong tổng vốn của ngành. Vậy Bộ trưởng giải thích nguyên nhân, trách nhiệm khi vốn cho đường sắt thấp và ảnh hưởng an toàn giao thông.

Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể thừa nhận, thực tế hiện nay, đầu tư cho đường sắt chỉ chiếm 2-3%, có năm 5-7%, chiếm tỷ lệ thấp. Bộ trưởng cho biết, nhiều năm qua, lãnh đạo ngành giao thông luôn trăn trở, cố gắng duy trì đường sắt hiện nay và phát triển, xây dựng dự án mới. Tuy nhiên, theo người đứng đầu Bộ giao thông vận tải, nếu không thông qua dự án đường sắt tốc độ cao thì cũng khó giải quyết căn cơ bài toán của đường sắt Việt Nam.

Xử lý nghiêm việc thông thầu, tăng khống khối lượng

Giải trình thêm các vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm chất vấn, về vấn đề có hay không ở địa phương, chỉ có 1 số doanh nghiệp thắng thầu các công trình giao thông, Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng khẳng định: Quan điểm của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ là thanh tra, kiểm tra công trình đầu tư xây dựng, xem chỉ định thầu có đúng pháp luật hay không, việc đầu tư xây dựng có đúng quy trình mà luật quy định hay không và có việc thông đồng giữa nhà thầu, tư vấn, thẩm định, thiết kế và cán bộ Nhà nước để tăng khống khối lượng, gây thất thoát...; nếu có việc thông thầu, tăng khống khối lượng... sẽ bị xem xét xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.

Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng giải trình, làm rõ những vấn đề liên quan.

Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng khẳng định, việc đầu tư các công trình BOT là chủ trương đúng đắn nhằm huy động nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển hạ tầng giao thông. Những năm qua, việc thu hút BOT đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, góp phần thay đổi diện mạo giao thông đất nước, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Tuy nhiên bên cạnh đó còn rất nhiều bất cập về vị trí đặt trạm, mức thu phí, thời gian thu phí, gây bức xúc mạnh mẽ cho người dân.

Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng nhấn mạnh: Để giải quyết những bất cập nêu trên, Chính phủ đã chỉ đạo cơ quan chức năng rà soát, có giải pháp khắc phục các bất cập nêu trên để bảo đảm hài hòa lợi ích của nhân dân, nhà nước, nhà đầu tư. Cụ thể là, tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan nói chung, nhưng nhất là đối tác công tư, để huy động nguồn lực, bảo đảm công khai minh bạch, khắc phục kẽ hở làm thất thoát vốn, tài sản nhà nước; tiếp tục rà soát dự án BOT và khắc phục tồn tại như cử tri đã nêu; xử lý nghiêm sai phạm; tăng cường quản lý nhà nước với dự án BOT từ quy hoạch, kế hoạch, lập thẩm định phê duyệt dự án đầu tư, thiết kế kỹ thuật, đến thi công, nghiệm thu, bàn giao, vận hành...., bảo đảm giảm giá phí, thời gian thu phí, chống tiêu cực thất thoát...

THẢO NGUYỄN