Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế đến 2025: Đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số được đặt ở vị trí nào?

Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016-2020: Đạt nhiều kết quả song còn hạn chế

Tại phiên họp, báo cáo trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng đã nhấn mạnh kết quả thực hiện Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016-2020 khi đã thúc đẩy đổi mới mô hình tăng trưởng, cải thiện chất lượng tăng trưởng, tăng năng suất, nâng dần tỷ lệ đóng góp của năng suất các yếu tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô và tạo thêm dư địa để thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ an sinh xã hội.

Qua đánh giá cho thấy có 17/22 mục tiêu của Kế hoạch đã được hoàn thành, 5 nhóm nhiệm vụ đã được tập trung triển khai. Kết quả thực hiện Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016-2020 đã góp phần quan trọng trong đổi mới mô hình tăng trưởng, cải thiện chất lượng tăng trưởng, tăng năng suất, củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô. Tốc độ tăng năng suất lao động bình quân giai đoạn 2016-2020 đạt 5,79% cao hơn mức 4,27% giai đoạn 2011-2015; đóng góp của năng suất các yếu tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng đạt bình quân 45,42% cao hơn nhiều so với mục tiêu đặt ra là 30-35%. Hiệu quả sử dụng nguồn lực và sức cạnh tranh của nền kinh tế được cải thiện. Lạm phát được kiểm soát, ổn định vĩ mô được bảo đảm tốt; tỷ lệ nợ công và áp lực trả nợ hằng năm giảm; nền tảng tài chính quốc gia được củng cố rõ rệt; hệ số tín nhiệm quốc gia tăng...

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên làm việc. Ảnh: VPQH

Tuy vậy, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cũng thừa nhận, mặc dù đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận, việc triển khai Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2016-2020 vẫn còn một số hạn chế, yếu kém. Theo đó, mô hình tăng trưởng có thay đổi nhưng còn chậm; các nhiệm vụ cơ cấu lại nền kinh tế còn hạn chế. Đó là, cơ cấu lại 3 lĩnh vực trọng tâm chưa hoàn thành theo mục tiêu kế hoạch đề ra. Hiệu quả đầu tư công chưa cao; giải ngân vốn đầu tư công vẫn còn chậm, nhất là vốn ODA. Tiến độ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp còn chậm; mới chỉ tập trung vào việc sắp xếp, thu gọn số lượng.

Cùng với đó, thu ngân sách nhà nước chưa thực sự bền vững, nhất là trong bối cảnh dịch Covid-19. Còn tình trạng chuyển giá, trốn thuế gây thất thu ngân sách nhà nước; nợ đọng thuế còn cao; việc quản lý, sử dụng đất đai, tài sản công còn bất cập, gây lãng phí, thất thoát.  

Mặt khác, khu vực kinh tế tư nhân chủ yếu là doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ; trình độ quản trị và công nghệ lạc hậu; khả năng cạnh tranh và hiệu quả hoạt động thấp; mức độ sẵn sàng liên kết với khu vực đầu tư nước ngoài hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu của chuỗi giá trị sản xuất khu vực và toàn cầu do đó chưa khai thác hiệu quả các lợi ích do hội nhập quốc tế mang lại. Mục tiêu thu hút công nghệ cao, công nghệ nguồn và chuyển giao công nghệ thông qua thu hút FDI chưa đạt kết quả mong muốn... 

Đẩy nhanh quá trình phục hồi của nền kinh tế, tạo đà bứt phá cho giai đoạn tới

Nhận định trong thời gian tới, trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 diễn biến nhanh, phức tạp và còn có thể kéo dài, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết, Chính phủ xác định Kế hoạch cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn tới cần được thực hiện quyết liệt hơn nhằm đẩy nhanh quá trình phục hồi của nền kinh tế, tận dụng cơ hội và tạo đà bứt phá cho giai đoạn tới.

Theo đó, Kế hoạch tái cơ cấu lại nền kinh tế giai đoạn 2021-2025 đưa ra 6 nhóm mục tiêu, chỉ tiêu cụ thể. Đáng chú ý, trong đó, ngoài một số chỉ tiêu cập nhật của kỳ kế hoạch trước, Kế hoạch bổ sung các chỉ tiêu về phát triển các loại hình thị trường, cơ cấu lại không gian kinh tế, phát triển kinh tế số và đổi mới sáng tạo.

Theo Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng, Kế hoạch đề xuất 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp nhằm cơ cấu lại không gian kinh tế và các ngành, phát triển lực lượng doanh nghiệp trên cơ sở giữ vững ổn định và củng cố nền tảng kinh tế vĩ mô, hoàn thiện đồng bộ thể chế và thúc đẩy ứng dụng tiến bộ công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

"Các nhiệm vụ, giải pháp tập trung tận dụng cơ hội, xử lý những vấn đề chiến lược, dài hạn và những yêu cầu mới như nâng cao khả năng chống chịu của nền kinh tế, nâng cao nội lực, nâng cao hiệu quả và thúc đẩy đổi mới sáng tạo đồng thời giải quyết những tồn tại, hạn chế, tiếp tục thực hiện các nhiệm vụ chưa hoàn thành", Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng thông tin. 

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng phát biểu tại phiên họp. Ảnh: VPQH

Cụ thể, những nhiệm vụ, giải pháp sẽ tập trung thực hiện thời gian tới, theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, là: Hoàn thành cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng, đầu tư công, ngân sách nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập theo mục tiêu đề ra. Phát triển các loại hình thị trường, nâng cao hiệu quả phân bổ và sử dụng nguồn lực. Phát triển lực lượng doanh nghiệp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh, năng lực nội tại và tính tự chủ, tự cường của nền kinh tế. Tăng cường kết nối khu vực tư nhân với khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp nhà nước.  

Cùng với đó là cơ cấu lại không gian kinh tế, phát triển kinh tế đô thị, tăng cường liên kết vùng, liên kết đô thị- nông thôn và phát huy vai trò của các vùng kinh tế trọng điểm, các đô thị lớn trong thúc đẩy đổi mới mô hình tăng trưởng.

Đặc biệt, nâng cấp chuỗi giá trị các ngành dựa vào ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, phát triển kinh tế xanh, tăng cường thích ứng với biến đổi khí hậu. Phát huy yếu tố con người, giá trị văn hóa, truyền thống, lịch sử, ý chí tự lực, tự cường, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc.

PHƯƠNG HẰNG