Xây dựng khu thương mại tự do tại TP Hải Phòng theo hướng nào?

Chiều 11-10, tiếp tục chương trình phiên họp, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về các dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển các tỉnh, thành phố: Hải Phòng, Nghệ An, Thừa Thiên Huế.

Đối với TP Hải Phòng, tại phiên họp, các thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành việc ban hành Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hải Phòng để thể chế hóa các Nghị quyết của Bộ Chính trị nhằm tạo cơ chế huy động nguồn lực, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội cho các địa phương này.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành nội dung làm việc. Ảnh: VPQH

Về những vấn đề cụ thể, các ý kiến cho rằng, để bảo đảm bao quát đầy đủ các giải pháp đã được Bộ Chính trị cho phép, đề nghị Chính phủ cần tiếp tục nghiên cứu, xây dựng một số cơ chế, chính sách đặc thù về tổ chức bộ máy, biên chế, ưu đãi đầu tư, thủ tục hành chính và các chính sách khác phù hợp với đặc điểm, tình hình thực tế để thu hút đầu tư, phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn thành phố. Cũng có ý kiến cho rằng, dự thảo Nghị quyết quy định một số cơ chế đặc thù đã và đang được áp dụng, không mang tính chất thí điểm.

Đặc biệt, trong dự thảo nghị quyết, Chính phủ đề xuất tổ chức nghiên cứu và triển khai xây dựng Khu thương mại tự do tại TP Hải Phòng trên cơ sở đánh giá, phân tích mô hình quản lý, các cơ chế, chính sách đang được áp dụng tại các khu thương mại tự do thành công trên thế giới và phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn tới.

Về nội dung này, đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường đánh giá đề xuất này của Chính phủ thể hiện sự quyết tâm, tinh thần đổi mới, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm của Chính phủ và TP Hải Phòng. Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội cho rằng, về một số khía cạnh cần được nghiên cứu thận trọng hơn. Theo đó, căn cứ vào quy định của hệ thống pháp luật hiện hành cho thấy, đây là mô hình hoàn toàn mới ở Việt Nam, chưa có văn bản quy định về mô hình Khu thương mại tự do. Hiện mới chỉ có mô hình Khu công nghiệp, Khu kinh tế mở, Khu chế xuất…. Trong khi đó, việc quy định hình thành Khu thương mại tự do là vấn đề quan trọng, không chỉ dưới giác độ kinh tế mà còn liên quan đến yếu tố quốc phòng, an ninh, hội nhập, ổn định chính trị và trật tự, an toàn xã hội. Việc thành lập Khu thương mại tự do không chỉ dừng ở phạm vi của cơ chế, chính sách đặc thù riêng lẻ mà gắn với việc xây dựng các thể chế, thiết chế pháp luật có tác động lớn, phạm vi ảnh hưởng rộng. Vì vậy, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường cho rằng, Chính phủ cần báo cáo Bộ Chính trị xem xét, chấp thuận về chủ trương trước khi trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường phát biểu tại phiên họp. Ảnh: VPQH

Mặt khác, để bảo đảm tính khả thi, thuyết phục, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường nhấn mạnh, một trong những yếu tố quan trọng để bảo đảm sự thành công của mô hình là nguồn lực thực hiện, trong đó có nguồn lực rất lớn phải đầu tư cho kết cấu hạ tầng, song Tờ trình chưa đánh giá và đề xuất phương án tài chính. Đồng thời, đối chiếu với mô hình đơn vị hành chính, kinh tế đặc biệt Chính phủ đã trình Quốc hội năm 2018 cho thấy có nhiều điểm tương đồng về dự kiến đề xuất chính sách (đất đai, mô hình tổ chức, cơ chế tài chính) và tại thời điểm đó nhiều đại biểu Quốc hội, dư luận cử tri đã đề nghị tạm dừng việc thông qua dự án Luật. Do đó, đề nghị cần nghiên cứu thận trọng, kỹ lưỡng để bảo đảm tính thuyết phục, tạo sự đồng thuận cao. 

Ngoài ra, cũng có ý kiến cho rằng, việc thành lập Khu thương mại tự do là bước đột phá về chính sách để TP Hải Phòng phát triển nhanh, bền vững. Việc quy định như dự thảo Nghị quyết là bảo đảm thống nhất về chủ trương. Tuy nhiên, để bảo đảm đúng thẩm quyền và kịp thời thực hiện các mục tiêu theo yêu cầu của Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Nguyễn Phú Cường đề nghị quy định trong dự thảo Nghị quyết theo hướng giao Chính phủ lập Đề án, xác định rõ phạm vi địa lý, mô hình quản lý, cơ chế, chính sách đặc thù để trình Quốc hội xem xét, quyết định. 

PHƯƠNG HẰNG