Quy định về lực lượng nòng cốt và lực lượng rộng rãi trong tình trạng khẩn cấp

Theo Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội, dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp sau khi tiếp thu, chỉnh lý có 6 chương với 36 điều, giảm 6 điều so với dự thảo Luật được Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ chín (Quốc hội khóa XV).

Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội nhấn mạnh, việc xây dựng khái niệm về tình trạng khẩn cấp là vấn đề quan trọng của Luật, qua nghiên cứu kinh nghiệm các nước có Luật về tình trạng khẩn cấp và rà soát các quy định trong các luật chuyên ngành cho thấy, khái niệm về tình trạng khẩn cấp cần được khái quát cao, bao hàm được những yếu tố, đặc điểm quan trọng nhất liên quan đến: Là tình huống cấp bách, bất thường được cấp có thẩm quyền ban bố, công bố mới được coi là tình trạng khẩn cấp; thuộc các lĩnh vực đặc biệt như: Quốc phòng; an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội; thiên tai, y tế, môi trường, bức xạ, hạt nhân... và phải áp dụng các biện pháp đặc thù, đặc biệt, cấp bách để ứng phó, khắc phục có hiệu quả. 

Dự thảo luật quy định tình trạng khẩn cấp thành 3 loại: Tình trạng khẩn cấp về thảm họa (thiên tai, dịch bệnh, sự cố về môi trường, hóa chất, bức xạ, hạt nhân, năng lượng hoặc các sự cố khác); tình trạng khẩn cấp về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội; tình trạng khẩn cấp về quốc phòng.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì, Phó chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan điều hành nội dung thảo luận tại hội nghị.

Theo Thường trực Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội, việc xây dựng cơ chế chỉ đạo, chỉ huy, tổ chức lực lượng thi hành là nội dung quan trọng trong thực hiện hiệu quả, hiệu lực các biện pháp ứng phó trong tình trạng khẩn cấp. Dự thảo luật đã được chỉnh lý để làm rõ trách nhiệm của các Ban chỉ đạo, chỉ huy quy định trong pháp luật chuyên ngành. Theo đó, khi ban bố tình trạng khẩn cấp về thảm họa thì Ban chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia là Ban chỉ đạo quốc gia về tình trạng khẩn cấp. Khi ban bố tình trạng khẩn cấp về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội và tình trạng khẩn cấp về quốc phòng thì Thủ tướng Chính phủ quyết định thành lập Ban chỉ đạo quốc gia về tình trạng khẩn cấp. 

Trường hợp xảy ra những loại hình, tình huống của những loại tình trạng khẩn cấp hoặc có sự chuyển hóa tình trạng khẩn cấp thì sẽ áp dụng cơ chế linh hoạt, triển khai các biện pháp và cơ chế chỉ huy, điều hành của Ban chỉ đạo Phòng thủ dân sự quốc gia. 

Quang cảnh hội nghị. 

Về lực lượng trong tình trạng khẩn cấp, dự thảo luật quy định về lực lượng trong tình trạng khẩn cấp gồm lực lượng nòng cốt và lực lượng rộng rãi. Theo đó, lực lượng nòng cốt trên cơ sở lực lượng hiện có của Quân đội nhân dân, Công an nhân dân, Dân quân tự vệ, Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; bổ sung lực lượng của các bộ, ngành, địa phương và giao Chính phủ quy định chi tiết.

Đội ứng phó khẩn cấp, Đội công tác tuyên truyền đặc biệt, Đội tuần tra đặc biệt chỉ được thành lập trong tình trạng khẩn cấp từ lực lượng nòng cốt nên không làm phát sinh tổ chức, biên chế. Đồng thời, dự thảo luật đã bổ sung quy định về trang thiết bị bảo đảm cho huấn luyện, diễn tập, ứng phó, khắc phục hậu quả trong tình trạng khẩn cấp. 

Dự thảo Luật tiếp thu, chỉnh lý quy định về “cứu trợ, hỗ trợ khẩn cấp”, bổ sung quy định “doanh nghiệp được hỗ trợ để thực hiện chuyển đổi sản xuất hàng hóa cần thiết ứng phó với thảm họa” để bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp thực hiện các biện pháp ứng phó trong tình trạng khẩn cấp.

Trách nhiệm quản lý nhà nước về tình trạng khẩn cấp

Dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp tiếp thu, chỉnh lý quy định về trách nhiệm quản lý nhà nước về tình trạng khẩn cấp. Trong đó, quy định Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về tình trạng khẩn cấp trong phạm vi cả nước. Bộ Quốc phòng là đầu mối giúp Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về tình trạng khẩn cấp; chủ trì chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về tình trạng khẩn cấp về quốc phòng; Bộ Công an chịu trách nhiệm trước Chính phủ thực hiện quản lý nhà nước về tình trạng khẩn cấp về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội; các Bộ chịu trách nhiệm trước Chính phủ trong phạm vi quản lý về ngành, lĩnh vực, phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an thực hiện quản lý nhà nước về tình trạng khẩn cấp về thảm họa. UBND các cấp trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, thực hiện quản lý nhà nước về tình trạng khẩn cấp tại địa phương.

Dự thảo luật cũng giao Bộ Quốc phòng chủ trì tổ chức lực lượng của Việt Nam tham gia ứng phó, khắc phục hậu quả của tình trạng khẩn cấp ở các quốc gia, vùng lãnh thổ, điều phối lực lượng cứu trợ từ nước ngoài vào Việt Nam trong trường hợp xảy ra tình trạng khẩn cấp. 

Các đại biểu tham dự hội nghị. 

Phát biểu thảo luận tại hội nghị, đại biểu Nguyễn Minh Tâm (đoàn Quảng Trị) bày tỏ cơ bản nhất trí với dự thảo Luật Tình trạng khẩn cấp. Đại biểu Nguyễn Minh Tâm cũng đánh giá và ghi nhận rất cao Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo cơ quan thẩm tra phối hợp với cơ quan soạn thảo tiếp thu, hoàn chỉnh dự án luật sau Kỳ họp thứ chín (Quốc hội khóa XV).

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm đề nghị, bổ sung thêm các hành vi bị nghiêm cấm trong tình trạng khẩn cấp được quy định tại dự thảo luật với các hành vi như: Chiếm đoạt, phá hoại trang thiết bị, phương tiện, cơ sở vật chất phục vụ công tác cứu hộ, cứu nạn, phòng, chống tình trạng khẩn cấp. Việc nghiêm cấm hành vi này không chỉ nhằm bảo vệ tài sản công mà còn nhằm đảm bảo khả năng ứng phó nhanh chóng, hiệu quả trong mọi tình huống khẩn cấp.

Về nội dung huy động, quyên góp và phân bổ nguồn lực cứu trợ, hỗ trợ được quy định tại dự thảo luật, đại biểu Nguyễn Minh Tâm đề nghị cần có các cơ chế kiểm tra, giám sát chặt chẽ. Cần nghiên cứu bổ sung quy định cụ thể về vai trò kiểm tra, rà soát của các cơ quan kiểm toán độc lập, các tổ chức xã hội và công khai thông tin về danh sách nhà tài trợ, người nhận cứu trợ để đảm bảo minh bạch, tránh thất thoát.

MẠNH HƯNG

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Chính trị xem các tin, bài liên quan.