Chưa xây dựng được đặc thù

QĐND Online – Sáng 6-11, Quốc hội thảo luận ở tổ về Dự thảo Luật Thủ đô. Tại các tổ phóng viên báo QĐND Online có mặt đều ghi nhận nhất trí cơ bản với sự cần thiết và nội dung của Dự thảo. Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng, Dự thảo luật chưa làm nổi bật được tính đặc thù của một luật quy định về thủ đô…

Dàn trải

Các đại biểu đều thể hiện nhất trí cao về việc cần thiết phải có Luật Thủ đô nhằm tạo điều kiện xây dựng và phát triển Thủ đô Hà Nội. Có luật sẽ tạo ra hành lang pháp lý, những quy định cụ thể làm cho việc xây dựng, phát triển của Thủ đô luôn đúng hướng, xứng đáng là trái tim của cả nước.

Thảo luận ở tổ về Dự thảo Luật Thủ đô

Đại biểu Nguyễn Hữu Đồng (Đoàn Nam Định) nhấn mạnh, đã là Luật Thủ đô thì phải xây dựng rõ nét đặc thù của một thủ đô, chứ không phải là một luật quy định về đô thị chung chung. Xác định rõ đặc thù để mọi người, không chỉ công dân thủ đô vươn lên mà làm cho người dân cả nước hướng về. Dự thảo luật chưa làm được việc này.

Đại biểu Tất Thành Cang (Đoàn TP Hồ Chí Minh) phân tích: Chúng ta phải xác định rõ, thủ đô là đầu não của đất nước nên cái cần và phải quan tâm là tạo bộ mặt chính trị của cả nước để đối nội, đối ngoại. Dự thảo luật còn quá dàn trải, cái nào cũng thích “nhất”. Đại biểu Cang còn cho rằng, Dự thảo luật được hành văn như nghị quyết. Trong nhiều điều, khoản không quy định rõ ràng mà lại khuyên, khuyến khích không phải là cách hành văn của luật. Từ lập luận đó, đại biểu kiến nghị, cần chuẩn bị lại cho chặt chẽ, kỹ lưỡng hơn, viết gọn lại và quan trọng là tập trung vào xây dựng, phát triển cơ quan đầu não ở Thủ đô.

Nhiều đại biểu đồng tình với ý kiến, quy định trong Dự thảo luật còn chung chung, áp dụng cho đô thị nào cũng được. Có chăng điểm khác là được hưởng ngân sách nhiều hơn. Từ đó đề nghị, các cơ chế, chính sách đặc thù phải được xây dựng trên đặc điểm Hà Nội là Thủ đô của cả nước. Các vấn đề như đô thị hoá, ô nhiễm môi trường, nạn ách tắc giao thông, quản lý dân cư, xử phạt vi phạm hành chính, xây dựng chính quyền… tuy rất quan trọng nhưng là vấn đề đặt ra đối với tất cả các địa phương chứ không phải chỉ đối với Hà Nội. Thậm chí có địa phương còn có những vấn đề bức xúc hơn như tại TP Hồ Chí Minh. Một số đại biểu đề nghị các cơ chế, chính sách đặc thù cần được quy định cụ thể ngay trong luật chứ không thể quy định chung chung về mục tiêu của cơ chế, chính sách.

Luật Thủ đô không được trái với Hiến pháp và pháp luật hiện hành

Nhiều đại biểu băn khoăn về việc xây dựng Dự thảo Luật Thủ đô có một số quy định chưa phù hợp với Hiến pháp và hệ thống pháp luật hiện hành. Vì theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, Hà Nội là Thủ đô của nước Việt Nam, đồng thời là đơn vị hành chính cấp tỉnh. Vì thế, tổ chức cũng như nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền Hà Nội cũng giống như các địa phương khác là phải phù hợp với Hiến pháp về nguyên tắc tổ chức bộ máy của Nhà nước ta.

Đại biểu Trần Du Lịch (Đoàn TP Hồ Chí Minh) phát biểu ý kiến

Đại biểu Trần Tiến Dũng (Đoàn Hà Tĩnh) đề nghị: dự thảo luật phải xây dựng sao cho hợp hiến và đúng với pháp luật hiện hành. Xây dựng quy chế đặc thù là đúng, nhưng không thể lấy thẩm quyền cơ quan cấp trên giao cho Thủ đô được. Quy định về xử phạt vi phạm hành chính cũng trái với quy định hiện hành. Đại biểu Dũng đề nghị, không nên quy định quản lý dân cư vào trong dự thảo vì không có nhiều tác dụng với thực tiễn và trái với Luật Cư trú. Danh hiệu công dân Thủ đô là không cần thiết và không hợp hiến.

Một số ý kiến cho rằng, Luật Thủ đô là văn bản thuộc thẩm quyền ban hành của Quốc hội, vì vậy về nguyên tắc, Quốc hội có thể quy định một số chính sách khác với pháp luật hiện hành. Nhưng đây là vấn đề mới, lại chưa lường hết được những hệ quả phát sinh khi triển khai thực hiện. Do đó, cần cân nhắc việc có nên quy định quá nhiều cơ chế, chính sách đặc thù và không thống nhất với các luật khác hay không để bảo đảm hạn chế đến mức thấp nhất sự phá vỡ tính thống nhất của hệ thống pháp luật. Đồng thời, cũng chỉ nên quy định những cơ chế, chính sách có tính ổn định lâu dài, còn đối với những cơ chế, chính sách chỉ cần triển khai thực hiện trong một thời gian nhất định thì không nên điều chỉnh trong luật mà nên để quy định trong các văn bản thường niên của Quốc hội.

Đại biểu Trần Du Lịch (Đoàn TP Hồ Chí Minh) nhấn mạnh: thực sự mô hình chính quyền Thủ đô là mô hình gì còn chưa được làm rõ. Cần làm rõ vị trí pháp lý của Thủ đô thì soạn thảo luật mới đúng, trúng. Đại biểu Lịch kiến nghị, không cần quy định dài dòng như trong Dự thảo, chỉ cần làm rõ địa vị chính trị khác các đô thị khác để tập trung cho Thủ đô phát triển đúng hướng, phù hợp với điều kiện của đất nước là đủ.

Ngày 7-11, Quốc hội nghỉ làm việc.

Bài và ảnh: Xuân Dũng