Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ: Chất vấn là cảnh báo về vấn đề, thực trạng cần giải quyết

Không vòng vo, né tránh

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đánh giá, qua phiên chất vấn cho thấy, mặc dù lĩnh vực quản lý rộng, phạm vi, đối tượng điều chỉnh lớn, nhạy cảm, ảnh hưởng, tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp, đời sống của nhân dân, nhưng các vị bộ trưởng đã thể hiện được tinh thần trách nhiệm, cầu thị, nắm chắc thực trạng ngành, lĩnh vực mình phụ trách, thẳng thắn, không vòng vo, né tránh, giải trình làm rõ nhiều vấn đề đại biểu nêu.

Trong đó có những vấn đề dân sinh bức xúc, tồn tại nhiều năm, đồng thời đã nêu rõ những khó khăn, vướng mắc, làm rõ những nguyên nhân, nhất là nguyên nhân chủ quan, và tiếp thu đầy đủ các ý kiến xác đáng của các vị đại biểu Quốc hội. Từ đó nâng cao năng lực điều hành, quản lý, quản trị, kiến nghị hoàn thiện cơ chế, chính sách phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ phát biểu kết thúc chất vấn, trả lời chất vấn.

Các vị đại biểu Quốc hội đã thể hiện tinh thần trách nhiệm trước cử tri, nghiên cứu rất kỹ các tài liệu, năm chắc vấn đề, đặc biệt là các vấn đề dư luận và cử tri quan tâm, bám sát thực tiễn, thực tế địa phương và lĩnh vực được chất vấn để đặt các câu hỏi và tranh luận có chất lượng.

Phó thủ tướng phụ trách lĩnh vực và các trưởng ngành liên quan, trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ theo quy định đã tham gia trả lời, giải trình làm rõ thêm nhiều vấn đề liên quan.

Bảo đảm an toàn, an ninh năng lượng trong mọi tình huống

Trong lĩnh vực công thương, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị Chính phủ cần xây dựng kịch bản bảo đảm an toàn, an ninh năng lượng, bảo đảm cung cầu về giá và về xăng dầu trong bất kỳ tình huống và hoàn cảnh nào.

Cần có giải pháp tổng thể, căn cơ để kịp thời giải quyết những vướng mắc của nhà máy lọc hóa dầu Nghi Sơn, bảo đảm an ninh năng lượng ngay từ trong nước; xem xét trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân có liên quan đối với việc không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ các cam kết trong hợp đồng về đầu tư và kinh doanh; nghiên cứu đề xuất mở rộng, nâng cao năng lực dự trữ quốc gia về xăng dầu, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia trong mọi tình huống.

Thực hiện công khai, minh bạch và có giải pháp tách bạch, rạch ròi giữa dự trữ quốc gia và dự trữ lưu thông của doanh nghiệp kinh doanh đầu mối về xăng dầu. Tiếp tục điều hành giá xăng dầu bám sát diễn biến giá xăng dầu thế giới, bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người dân và doanh nghiệp.

Tiếp tục rà soát và điều chỉnh các loại thuế, phí, các yếu tố cấu thành giá cơ sở, xác định mức hao hụt, định mức chi phí, định mức lợi nhuận… cấu thành trong công thức tính giá cơ sở xăng dầu cho phù hợp với tình hình thực tiễn, góp phần kiểm soát giá xăng dầu nếu giá xăng dầu tiếp tục tăng cao. Sử dụng hợp lý Quỹ Bình ổn giá xăng dầu, góp phần kiểm soát lạm phát, hỗ trợ sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, đời sống của nhân dân.

Chính phủ sớm trình các cơ quan của Quốc hội để thẩm tra và trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét và thông qua nghị quyết về giảm thuế môi trường đối với xăng dầu ngay tại Phiên họp thứ 9 này.

Quang cảnh phiên chất vấn.

Phòng, chống buôn lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh, cần tiếp tục thực hiện tốt các nghị quyết về chất vấn của Quốc hội trong công tác quản lý thị trường, phòng, chống buôn lậu, hàng giả; tăng cường phối hợp các lực lượng kiểm tra, kiểm soát thị trường, đặc biệt là lực lượng công an, biên phòng, hải quan và thanh tra chuyên ngành; ngăn chặn tình trạng buôn lậu, hàng lậu, hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ ngay từ tuyến biên giới đường biển và đường bộ, nhất là đối với mặt hàng vật tư y tế phòng, chống dịch Covid-19.

Tiếp tục hoàn thiện tổ chức, hoạt động của lực lượng quản lý thị trường; xây dựng lực lượng quản lý thị trường thực sự trong sạch vững mạnh; tăng cường kỷ cương, kỷ luật công vụ, phòng chống các biểu hiện tiêu cực, tham nhũng của công chức thực thi trách nhiệm, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu, gắn trách nhiệm nếu để xảy ra sai phạm, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm, bao che, tiếp tay cho buôn lậu; tăng cường công tác phối hợp giữa lực lượng quản lý thị trường với các lực lượng chức năng và chính quyền ở địa phương.

Trong năm 2022, ban hành các đề án về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử; về nâng cao năng lực của cơ quan quản lý thị trường trong xử lý xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ bằng biện pháp hành chính; về ứng dụng công nghệ số và kỹ thuật tiên tiến nhằm truy xuất nguồn gốc sản phẩm công nghiệp thuộc lĩnh vực ưu tiên phát triển; xây dựng các hệ cơ sở dữ liệu về đấu tranh, ngăn chặn hàng giả trong thương mại điện tử.

Đa dạng hóa thị trường tiêu thụ nông sản

Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, cần có giải pháp nâng cao chất lượng sản phẩm xuất khẩu; đa dạng hóa thị trường tiêu thụ nhất là mặt hàng nông sản. Có chính sách thúc đẩy nhanh và mạnh những cam kết theo lộ trình rất cụ thể để chuyển xuất khẩu tiểu ngạch sang xuất khẩu hàng hóa chính ngạch.

Tăng cường hợp tác quốc tế về thương mại, tiếp tục đẩy nhanh tiến độ đàm phán các nghị định thư với các đối tác lớn, với Trung Quốc để giảm tỷ lệ nông sản Việt Nam phải qua kiểm tra khi xuất khẩu vào Trung Quốc. Hiện nay có 20% kim ngạch xuất khẩu nông sản của nước ta là vào thị trường Trung Quốc. Đây là thị trường rất quan trọng, cùng với EU, Hoa Kỳ, các đối tác khác.

Thường xuyên cập nhật thông tin, tình hình trong nước và quốc tế để người dân, doanh nghiệp chủ động điều chỉnh kế hoạch sản xuất, tiến độ thu hoạch và điều tiết lượng hàng vận chuyển lên các cửa khẩu.

Phối hợp với các địa phương, Hiệp hội ngành hàng trong công tác thông tin thị trường, tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp nắm bắt, tận dụng ưu đãi từ các Hiệp định thương mại tự do (FTA) song phương và đa phương mà Việt Nam đã ký kết để thúc đẩy xuất khẩu; vận động hệ thống phân phối, tập đoàn bán lẻ, siêu thị đẩy mạnh thu mua, tiêu thụ trong chuỗi cung ứng; chú trọng giới thiệu, phân phối sản phẩm trên các sàn thương mại tử.

Phó thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành tham gia trả lời chất vấn.

Không để trục lợi từ đấu giá đất

Trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng, cần rà soát, nghiên cứu sửa đổi, bổ sung Luật Đấu giá tài sản, các văn bản hướng dẫn và các văn bản có liên quan. Trong đó, chú trọng đến các quy định liên quan đến đấu giá quyền sử dụng đất không để xảy ra tình trạng lợi dụng các phiên đấu giá để trục lợi.

Đặc biệt là quy định chặt chẽ về điều kiện tham gia đấu giá, việc xác định giá khởi điểm, thời hạn nộp tiền trúng đấu giá; việc xử lý khi cuộc đấu giá có dấu hiệu bất thường. Đồng thời có chế tài đủ mạnh để ngăn chặn các trường hợp trúng thầu, trúng đấu giá nhưng không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ các cam kết.

Sửa đổi, bổ sung các quy định có liên quan phù hợp với pháp luật đất đai để bảo đảm tính thống nhất trong điều chỉnh các quan hệ về đất đai, tài sản gắn liền với đất, giao dịch quyền sử dụng đất, các quy định về hợp đồng, đặt cọc khi mua bán chuyển nhượng, hứa mua, hứa bán về đất đai.

Tiếp tục thanh tra, kiểm tra, xử lý nghiêm các sai phạm theo quy định của pháp luật, không hình sự hóa các quan hệ dân sự và quan hệ hành chính.

Nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường

Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh yêu cầu thực hiện tốt các chính sách mới trong Luật Bảo vệ môi trường; kiểm soát chặt chẽ các nguồn nước thải, khí thải công nghiệp; nâng cao hiệu quả quản lý Nhà nước về bảo vệ môi trường; sớm phê duyệt quy hoạch quản lý môi trường quốc gia.

Tiếp tục rà soát, hoàn thiện các quy định về xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, đặc biệt là chế tài xử lý vi phạm; thúc đẩy xây dựng, hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật thu gom, xử lý nước thải, rác thải sinh hoạt; ưu tiên sử dụng công nghệ xử lý, tái chế thân thiện môi trường; công nghệ xử lý chất thải rắn thu hồi năng lượng; chú trọng giải pháp, phương án thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải nhựa, chất thải y tế, đặc biệt là chất thải lây nhiễm phát sinh do công tác phòng, chống dịch Covid-19.

Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải kết luận nội dung chất vấn chiều 16-3.

Nâng cao hiệu quả của hoạt động kiểm tra, thanh tra về bảo vệ môi trường, đấu tranh phòng, chống tội phạm về môi trường; quan tâm đầu tư, thu hút và sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho công tác thu gom, xử lý nước thải và chất thải rắn.

Nghiên cứu, đề xuất chính sách phù hợp để thu hút đầu tư cho cải tạo, phục hồi các lưu vực sông bị suy thoái, ô nhiễm, cạn kiệt, như sông Nhuệ, sông Đáy, khu thủy lợi Bắc Hưng Hải...

Đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, nhất là trong lĩnh vực quản lý rác thải, thực hiện phân loại rác thải tại nguồn.

Chất vấn góp phần tạo đồng thuận

Theo Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, từ các chất vấn của đại biểu Quốc hội những năm qua, nhiều vấn đề tồn tại trong xã hội đã được làm rõ thực trạng và đã có xu hướng giải quyết; nhiều chủ trương, chính sách đã được ban hành, góp phần quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế-xã hội của đất nước, bảo đảm an sinh xã hội.

Bên cạnh đó, thông qua hoạt động chất vấn còn giúp phát hiện những bất cập, hạn chế trong quá trình thực thi pháp luật cũng như trách nhiệm của các Bộ trưởng trong công tác quản lý Nhà nước và đã đề ra các giải pháp để khắc phục những hạn chế, tồn tại.

Nói cách khác, hoạt động chất vấn chính là sự cảnh báo của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về một vấn đề hay một thực trạng cần được lưu ý giải quyết.

Chất vấn cũng là cơ hội để các bộ trưởng, tư lệnh ngành thực hiện trách nhiệm giải trình, minh bạch hóa các chính sách được ban hành để từ đó góp phần tạo nên sự đồng thuận trong thực hiện chính sách, không chỉ từ phía các cơ quan quản lý Nhà nước mà còn từ phía các tầng lớp nhân dân trong xã hội.

Để Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đi vào cuộc sống, ngay sau phiên chất vấn và trả lời chất vấn này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các vị bộ trưởng, trưởng ngành, thành viên Chính phủ thực hiện quyết liệt những cam kết trước Ủy ban Thường vụ Quốc hội và cử tri cả nước, làm cơ sở để Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiếp tục giám sát việc thực hiện, đáp ứng yêu cầu, mong mỏi của nhân dân, cử tri cả nước cũng như đồng bào ta ở nước ngoài.

Các cơ quan của Quốc hội trên cơ sở Nghị quyết về chất vấn, tổ chức giám sát việc thực hiện những nội dung được đưa ra chất vấn, chủ động tổ chức các phiên giải trình thuộc lĩnh vực phụ trách tại Hội đồng Dân tộc và các cơ quan của Quốc hội nhằm đáp ứng yêu cầu, nguyện vọng của đồng bào, cử tri và nhân dân cả nước.

CHIẾN THẮNG