QĐND - Văn hóa là gốc rễ, là cội nguồn làm nên sức mạnh nội sinh của mỗi dân tộc. Do vậy, ngoài việc chăm lo, xây dựng những giá trị văn hóa tốt đẹp, cần phải kiên quyết ngăn ngừa, phòng chống, đẩy lùi các sản phẩm văn hóa xấu độc, ngoại lai. Bởi vì, những sản phẩm văn hóa xấu độc, ngoại lai cùng với những hành vi phản nhân văn, phi tiến bộ tích tụ lâu ngày mà không được giải quyết tận gốc sẽ phá hủy nền tảng đạo đức xã hội, ảnh hưởng nghiêm trọng đến quá trình phát triển ổn định, lành mạnh, bền vững của mỗi quốc gia.

Xác định đúng tầm mức, vị trí quan trọng của văn hóa, những năm qua, Đảng và Nhà nước ta đã chú trọng nhiều hơn đến lĩnh vực văn hóa, coi văn hóa không chỉ là một mặt trận, mà còn là nền tảng tinh thần xã hội, là động lực, mục tiêu và nguồn lực nội sinh quan trọng của sự phát triển. Đồng thời, Đảng ta cũng thường xuyên cảnh báo những hệ lụy, hậu họa mà các luồng văn hóa xấu độc, ngoại lai có thể gây tác hại lâu dài đối với sự phát triển bền vững của quốc gia dân tộc và cộng đồng, xã hội.

Trên cơ sở những quan điểm, định hướng lớn của Đảng về văn hóa đã được xác định tại Nghị quyết số 33-NQ/TW của Hội nghị Trung ương Đảng lần thứ 9 (khóa XI) “Về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước”, ở điểm 1, phần VII “Phát triển văn hóa, xây dựng con người” trong dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XII của Đảng đã chỉ rõ: “Môi trường văn hóa còn tồn tại những biểu hiện thiếu lành mạnh, ngoại lai, trái với thuần phong mỹ tục… Tình trạng nhập khẩu, quảng bá, tiếp thu dễ dãi, thiếu chọn lọc sản phẩm văn hóa nước ngoài đã tác động tiêu cực đến đời sống văn hóa của một bộ phận nhân dân, nhất là lớp trẻ”.

Không phải bây giờ Đảng ta mới thẳng thắn chỉ rõ những vấn đề tồn tại, bất cập của môi trường văn hóa, hay những biểu hiện sùng ngoại, lai căng văn hóa đã làm ảnh hưởng, xói mòn đến những giá trị truyền thống tốt đẹp của văn hóa dân tộc. Cách đây 17 năm, Nghị quyết Trung ương 5 (Khóa VIII) về “Xây dựng và phát triển nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc”, Đảng ta từng cảnh báo: “Tệ sùng bái nước ngoài, coi thường những giá trị vǎn hóa dân tộc, chạy theo lối sống thực dụng, cá nhân vị kỷ... đang gây hại đến thuần phong mỹ tục của dân tộc”. Đề cập đến hệ lụy của các sản phẩm văn hóa xấu độc, ngoại lai xâm nhập vào nước ta, Chỉ thị 46-CT/TW ngày 27-7-2010 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Chống sự xâm nhập của các sản phẩm văn hóa độc hại gây hủy hoại đạo đức xã hội” đã cảnh báo nghiêm khắc hơn: “Nhiều sản phẩm văn hóa độc hại từ bên ngoài đã xâm nhập vào nước ta bằng nhiều con đường, tác động rất xấu đến tư tưởng, đạo đức, lối sống, tâm lý, hành vi của một bộ phận nhân dân, nhất là thanh thiếu niên; làm hủy hoại, xói mòn nền tảng và những giá trị đạo đức tốt đẹp của dân tộc”.

Những nhận định trên đây không phải là “nghiêm trọng hóa vấn đề”, mà với tinh thần nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật, Đảng ta đã đưa ra lời cảnh báo như vậy là hoàn toàn có cơ sở. Bởi thực tế cho thấy, quá trình phát triển kinh tế, xã hội và hội nhập với thế giới ngày càng sâu rộng, bên cạnh tiếp thu, hấp thụ những giá trị, tinh hoa văn hóa của nhân loại, nước ta đang phải đối mặt với một thách thức, nguy cơ không nhỏ là nạn “xâm lăng văn hóa” đang bị tấn công từ nhiều phía, từ nhiều con đường, thông qua nhiều hình thức, âm mưu, thủ đoạn hết sức tinh vi, xảo quyệt. Bên cạnh đó, do sự tác động của chủ nghĩa thực dụng, lối sống “văn hóa tiêu dùng phương Tây” đã và đang dẫn đến nguy cơ đồng nhất về văn hóa, lối sống và làm cho con người, nhất là thế hệ trẻ dễ bị thay đổi thói quen, thị hiếu, dễ tự “đánh mất” gốc gác văn hóa, truyền thống, lịch sử của ông cha mình. Mấy năm trở lại đây, đã xuất hiện không ít hoạt động văn hóa giải trí có yếu tố nước ngoài, trong đó nhiều chương trình có biểu hiện lai căng, trái với thuần phong mỹ tục dân tộc, dễ làm cho công chúng ngộ nhận, mất phương hướng thẩm mỹ tích cực, thậm chí bị “tiêm nhiễm” những “vi-rút văn hóa độc hại” mà không hề hay biết.

Trước thực trạng đó, Dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XII của Đảng đã đưa ra nhiều định hướng, chỉ dẫn quan trọng để phòng ngừa văn hóa xấu độc, ngoại lai. Đó là, cùng với “Đấu tranh phê phán, đẩy lùi cái xấu, cái ác, thấp hèn, lạc hậu; chống các quan điểm, hành vi sai trái, tiêu cực ảnh hưởng xấu đến xây dựng nền văn hóa, làm tha hóa con người”, chúng ta cần phải “Chủ động đón nhận cơ hội phát triển, vượt qua các thách thức để giữ gìn, hoàn thiện bản sắc văn hóa dân tộc; hạn chế, khắc phục những ảnh hưởng tiêu cực, mặt trái của toàn cầu hóa về văn hóa”.

Việc Đảng ta xác định như vậy cũng không ngoài mục đích nhằm bảo đảm cho sự phát triển ổn định, bền vững của quốc gia dân tộc, đồng thời tạo cơ sở để các cấp, các ngành và toàn xã hội có nhận thức đúng đắn, cùng chung tay góp sức trong cuộc đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi các luồng văn hóa xấu độc, ngoại lại và các hành vi phản văn hóa, góp phần không ngừng làm trong sạch môi trường và các mối quan hệ xã hội. Vì thời gian qua, không ít hoạt động văn hóa xấu độc, ngoại lai đã làm tổn hại đến các giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta, làm phai mờ bản sắc văn hóa đã được các thế hệ người Việt Nam bền bỉ vun trồng, bồi đắp, lưu giữ từ hàng ngàn năm qua. Không những thế, có một bộ phận người trong xã hội, nhất là giới trẻ do thiếu tỉnh táo, nhạy cảm, bị cuốn theo “cơn lốc” truyền thông tư sản và bị lôi vào “dòng xoáy” tiêu dùng, hưởng thụ các sản phẩm văn hóa ngoại lai đã vô hình trung làm “vẩn đục” môi trường văn hóa xã hội.

Có thể nói rằng, việc kiên quyết đấu tranh phê phán, đẩy lùi cái xấu, cái ác, thấp hèn, lạc hậu; chống các quan điểm, hành vi sai trái, tiêu cực ảnh hưởng xấu đến xây dựng nền văn hóa, làm tha hóa con người, đi đôi với chủ động hạn chế, khắc phục những ảnh hưởng tiêu cực, mặt trái của toàn cầu hóa về văn hóa, chính là một trong những giải pháp hữu hiệu để giữ gìn “bản sắc văn hóa Việt Nam”. Việc gìn giữ được bản sắc văn hóa Việt Nam-vốn được ví như tấm “thẻ căn cước”, “chứng minh thư”-là giữ được vị thế, hình ảnh dân tộc Việt Nam không bị “trộn lẫn, hòa tan” trong thế giới hội nhập và thời đại toàn cầu hóa hiện nay. Nội dung này cũng phù hợp với Nghị quyết số 28/NQ-TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Khóa XI) về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới đã xác định: Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc phải đi đôi với việc kiên quyết ngăn chặn sự xâm lăng văn hóa, xâm nhập các sản phẩm văn hóa xấu độc, ngoại lai và thông tin độc hại. Đây cũng là 1 trong 6 nhiệm vụ-giải pháp lớn để bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam trong tình hình mới.

Thượng tá, TS PHẠM THANH GIANG, Khoa Chủ nghĩa xã hội khoa học, Học viện Chính trị