QĐND - Để công tác thi đua, khen thưởng (TĐ, KT) trở thành động lực của Phong trào Thi đua yêu nước (TĐYN), thực hiện chủ trương của Đảng, Nhà nước, Hội đồng TĐ, KT Trung ương, các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể và hệ thống chính trị cả nước nhất quán phương châm kết hợp chặt chẽ “khen” và “thưởng”; thực hiện khen thưởng kịp thời, đúng lúc, đúng người, đúng việc. Đó chính là phương cách tạo nên động lực thi đua mạnh mẽ, bền vững; đồng thời cũng là bài học quý được đúc rút để Phong trào TĐYN đi vào thực chất, hiệu quả.

“Qua báo cáo của Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch tổng kết thành tích của đoàn thể thao Việt Nam tại Đại hội thể thao Đông Nam Á lần thứ 28, bác đặc biệt biểu dương và khen ngợi cháu, một vận động viên tuổi còn rất trẻ đã lập nên kỳ tích tại một kỳ đại hội thể thao Đông Nam Á khi giành được 8 huy chương vàng, 8 lượt phá kỷ lục SEA Games”-Đó là một đoạn trong thư Chủ tịch nước Trương Tấn Sang viết gửi vận động viên (VĐV) bơi lội xuất sắc, giàu thành tích Nguyễn Thị Ánh Viên.

Các điển hình tiêu biểu dự Đại hội Thi đua yêu nước cựu thanh niên xung phong Việt Nam, giai đoạn 2010-2015.

Với Ánh Viên, thư khen của Chủ tịch nước là niềm cổ vũ to lớn giúp cô tiếp tục nỗ lực phấn đấu, quyết tâm giành nhiều thành tích hơn nữa. Đó cũng là cách mà Chủ tịch nước Trương Tấn Sang kêu gọi, cổ vũ tinh thần thi đua học tập, công tác của tuổi trẻ cả nước. Đúng như những lời chia sẻ trong nội dung thư mà Chủ tịch nước đã viết: “Qua tấm gương của cháu, bác mong thế hệ trẻ Việt Nam ý thức sâu sắc sứ mệnh của mình, nêu cao ý chí, trí tuệ Việt Nam, ra sức rèn luyện, phấn đấu khắc phục khó khăn, lập nhiều thành tích trên mọi lĩnh vực, góp phần xây dựng Tổ quốc ta ngày càng giàu mạnh, “sánh vai với các cường quốc năm châu”, như Bác Hồ kính yêu hằng mong muốn”.

Trước đó, trong quá trình luyện tập và thi đấu, Ánh Viên luôn nhận được sự quan tâm sâu sắc của các cấp, các ngành, nhất là sự quan tâm động viên của Thủ trưởng Bộ Quốc phòng. Với thành tích thi đấu liên tục tiến bộ, kình ngư Nguyễn Thị Ánh Viên được ghi nhận là Đại úy QNCN trẻ tuổi nhất (được thăng quân hàm lúc 18 tuổi) của Quân đội nhân dân Việt Nam. Trước đó, vào tháng 8-2013, Ánh Viên vinh dự được Bộ trưởng Bộ Quốc phòng ký quyết định chuyển chế độ phục vụ từ công nhân viên quốc phòng sang chế độ QNCN và được phong quân hàm thượng úy QNCN khi chưa đầy 17 tuổi. Việc “khen” gắn với “thưởng” kịp thời và xứng đáng như vậy có ý nghĩa rất lớn, động viên, cổ vũ Ánh Viên nỗ lực thi đua, phấn đấu học tập, rèn luyện.

 Trường hợp của Ánh Viên không phải là đơn lẻ. Những năm qua, việc lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Bộ Quốc phòng và lãnh đạo các ban, bộ, ngành, các cấp… thường xuyên gặp gỡ, gửi thư khen, động viên, trao quà tặng các điển hình tiên tiến (ĐHTT) trong Phong trào TĐYN, những cá nhân có “hành động đẹp, việc làm tốt”… đã trở thành công việc thường xuyên, nền nếp, tạo hiệu ứng xã hội rộng lớn. Đặc biệt, Trung ương luôn nhất quán chủ trương làm tốt việc tôn vinh, khen thưởng, vinh danh những tập thể, cá nhân có đóng góp cho xã hội. Với tinh thần đó, trong 5 năm qua, Đảng và Nhà nước đã tặng thưởng 17 Huân chương Sao vàng, 85 Huân chương Hồ Chí Minh, 3.080 Huân chương Độc lập, 377 Huân chương Quân công; hơn 31.000 Huân chương Lao động, gần 200 Huân chương Đại đoàn kết dân tộc, gần 2.200 Huân chương, Huy chương Hữu nghị; 86 Anh hùng lao động, 81 Anh hùng LLVT nhân dân và hàng chục nghìn danh hiệu Chiến sĩ thi đua ở các cấp...

Đối với các điển hình TĐYN là cán bộ, công chức, thì việc khen thưởng luôn gắn chặt với công tác tổ chức, cán bộ và chính sách. Trong 5 năm qua, ở các cấp, các ngành đều mạnh dạn bổ nhiệm cán bộ có thành tích, cán bộ là ĐHTT giữ các cương vị lãnh đạo, chủ trì cơ quan, đơn vị. Kết quả bầu cử ở 68/68 Đảng bộ trực thuộc Trung ương (nhiệm kỳ 2015-2020) cho thấy: Cán bộ trẻ nhiệm kỳ này so với nhiệm kỳ trước được tăng đáng kể (với 276 ủy viên trẻ, chiếm 7,94%, cao hơn nhiệm kỳ trước 2,54%). Đây đều là những cán bộ trẻ có trình độ, năng lực, bề dày thành tích trong thi đua và công tác.

Tương tự ở tất cả các cấp, ngành đều hết sức coi trọng công tác khen thưởng; coi trọng tổ chức nhiều hoạt động để kịp thời động viên, khích lệ và nhân rộng ĐHTT thông qua nhiều hình thức, như: Tổ chức hội nghị biểu dương, tôn vinh; gặp mặt, giao lưu; tổ chức các cuộc thi viết về người tốt, việc tốt. Điển hình như: TP Hà Nội duy trì hơn 20 năm việc biểu dương “người tốt, việc tốt”, khen thưởng, tôn vinh “công dân Thủ đô ưu tú”; Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam biểu dương cán bộ mặt trận cơ sở, khu dân cư tiêu biểu; Công đoàn Việt Nam biểu dương công nhân lao động giỏi, lao động sáng tạo... Ở Trung ương, lãnh đạo Đảng, Nhà nước thường xuyên tổ chức gặp mặt biểu dương các tập thể, cá nhân tiêu biểu trên từng lĩnh vực: 100 điển hình trong phong trào hiến máu tình nguyện, 100 trí thức trẻ tiêu biểu; 100 nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi, thực hiện cánh đồng mẫu lớn; 110 cán bộ công đoàn cơ sở tiêu biểu, các doanh nghiệp, doanh nhân tiêu biểu... Đặc biệt, nhân những sự kiện này, các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước đều dành thời gian gặp gỡ, động viên, cổ vũ các ĐHTT. Là thành viên trong Đoàn đại biểu ĐHTT dự Đại hội Thi đua Quyết thắng toàn quân lần thứ IX được Chủ tịch nước Trương Tấn Sang gặp gỡ tại Phủ Chủ tịch (ngày 26-6-2015), đồng chí Trần Thị Tuyết Mai, chiến sĩ dân quân thường trực xã Lộc Giang, huyện Đức Hòa, Long An, chia sẻ: "Hôm nay, tôi thực sự hạnh phúc, vì những công việc thi đua thường nhật của mình đã gom thành “chiến công” của tập thể. Hạnh phúc hơn khi tôi được Chủ tịch nước dành thời gian gặp, trò chuyện, tặng quà. Với tôi, hôm nay là một ngày đặc biệt, đáng nhớ nhất trong cuộc đời. Tôi sẽ tiếp tục phấn đấu để trở thành điển hình tiêu biểu, xuất sắc hơn".

Như vậy, có một điểm xuyên suốt trong việc biểu dương, khen thưởng điển hình TĐYN là Đảng, Nhà nước, Hội đồng TĐ, KT Trung ương luôn quan tâm, tạo ra cơ chế và điều kiện thuận lợi nhất để các ĐHTT tiếp tục rèn luyện, phấn đấu phát triển toàn diện. Việc khen thưởng cũng nhằm vào việc động viên sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, của cả hệ thống chính trị, đẩy mạnh công cuộc đổi mới đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Đặc biệt, công tác TĐ, KT nhiệm kỳ qua được đổi mới theo hướng chuyển trọng tâm về cơ sở, hướng về người lao động, người sản xuất trực tiếp, có thành tích sáng tạo trong công tác, lao động, sản xuất và bảo vệ Tổ quốc. Công tác khen thưởng được tiến hành đúng người, đúng việc, đề cao tính nêu gương, tính giáo dục, được dư luận đồng tình, ủng hộ, đồng thời đã khắc phục triệt để các biểu hiện chạy theo thành tích, hình thức trong TĐ, KT.

Quán triệt sâu sắc lời dạy của Bác Hồ, rằng mục đích của thi đua là làm cho “mỗi người tốt, việc tốt là một bông hoa đẹp” phải trở thành “rừng hoa đẹp”, trong 5 năm qua, Ban TĐ, KT Trung ương đã phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, Bộ Thông tin và Truyền thông, cùng các cơ quan thông tấn, báo chí đẩy mạnh tuyên truyền biểu dương các ĐHTT. Nhiều báo, đài Trung ương đã tổ chức xây dựng các chương trình, chuyên trang, chuyên mục tuyên truyền về các phong trào thi đua; biểu dương, tôn vinh ĐHTT, như: Báo Nhân dân với chuyên mục “Gương sáng, việc hay Hà Nội”, “Những việc làm vì dân-Những việc làm phiền dân”; Đài Truyền hình Việt Nam với chuyên mục “Việc tử tế”, “Sinh ra từ làng”; Đài Tiếng nói Việt Nam với “Những bông hoa đẹp”, “Cửa sổ nhân ái”; Báo Quân đội nhân dân duy trì hiệu quả trong nhiều năm “Cuộc thi viết những tấm gương bình dị mà cao quý”; Báo Hànộimới với “Nét đẹp người Thủ đô”; Báo Tin tức (Thông tấn xã Việt Nam) với “Gương sáng soi chung”... Cùng với đó, cơ quan chức năng cũng phối hợp tốt với các địa phương xây dựng nhiều phóng sự, phim tài liệu về các phong trào thi đua, giới thiệu những nhân tố mới, sáng tác ca khúc thi đua..., tạo không khí thi đua sôi nổi, rộng khắp; giúp nhân lên những ĐHTT trên nhiều lĩnh vực của đời sống xã hội.

Trong quân đội, bám sát tinh thần Chỉ thị 34 của Bộ Chính trị; thực hiện chủ trương của Quân ủy Trung ương, Tổng cục Chính trị đã nghiên cứu ban hành và triển khai thực hiện Kế hoạch 510 về “Phát hiện, nhân rộng ĐHTT” giai đoạn 2010-2015. Theo đó, Đảng ủy, bộ tư lệnh các quân khu, quân đoàn, quân chủng, binh chủng, học viện, nhà trường toàn quân… đã “cụ thể hóa” kế hoạch nhân rộng ĐHTT với lộ trình khoa học, cụ thể. Hầu hết kế hoạch nhân rộng ĐHTT của các đơn vị trực thuộc Bộ Quốc phòng đều xác định: Từ năm 2011-2013, việc nhân ĐHTT chủ yếu diễn ra trong nội bộ cơ quan, đơn vị; hội đồng TĐ, KT các cấp theo dõi, chỉ đạo từng bước hoàn thiện mô hình ĐHTT. Giai đoạn 2014-2015, việc học tập, nhân điển hình diễn ra ở phạm vi toàn quân, toàn quốc; theo đó, hội đồng TĐ, KT các cấp sẽ phát động thêm các phong trào noi gương điển hình, tiến hành học tập, làm theo, đua, đuổi kịp và vượt ĐHTT... Lộ trình đó phần nào phác thảo phạm vi, quy mô, mục đích của việc nhân rộng ĐHTT trong toàn quân, toàn quốc... Chính nhờ vậy mà các ĐHTT trong quân đội nhanh chóng được lan tỏa, giúp thi đua đi vào thực chất, hiệu quả. Ví như mô hình “Xóa một hộ đói, giảm một hộ nghèo” ở Quân khu 5 đã được các địa phương khu vực miền Trung-Tây Nguyên học tập; được các cấp, mọi ngành hưởng ứng, cùng vào cuộc, phối hợp với đơn vị quân đội thực hiện “xóa đói, giảm nghèo” hiệu quả. Hay mô hình “liên kết hộ” giữa gia đình quân nhân và gia đình người dân theo sáng kiến của Binh đoàn 15 đã được địa phương học tập, vận dụng thành mô hình liên kết giữa hộ đồng bào dân tộc Kinh và hộ đồng bào dân tộc Thượng, hộ giàu với hộ nghèo, liên kết hộ lương-giáo…

Cũng với mục đích đẩy mạnh hiệu quả nhân rộng ĐHTT, các cụm, khối thi đua, như: Khối thi đua Văn phòng Trung ương và các ban Đảng, Khối thi đua các tổ chức chính trị-xã hội, Cụm thi đua 5 thành phố trực thuộc Trung ương, Cụm thi đua các tỉnh Đồng bằng sông Hồng, Cụm thi đua trung du và miền núi phía Bắc…, đã thường xuyên tiến hành các hoạt động trao đổi kinh nghiệm tổ chức Phong trào TĐYN; tham quan, học tập mô hình hay, sáng tạo, hiệu quả; tổ chức hội thảo, tọa đàm bàn giải pháp nâng cao chất lượng khen thưởng; giới thiệu, tôn vinh các ĐHTT; tổ chức cho các ĐHTT báo cáo thành tích, chia sẻ kinh nghiệm công tác... Đó cũng chính là cách để “mỗi người tốt, việc tốt là một bông hoa đẹp” thực sự được nhân lên, kết thành “rừng hoa đẹp” như mong muốn của Bác Hồ kính yêu!

Bài và ảnh: NGUYỄN TẤN TUÂN

Bài 4: “Cán bộ xung trước, làng nước theo sau...”

>> Bài 1: Hình tượng đẹp về người lao động

>> Bài 2: Thi đua thiết thực, phù hợp thực tiễn