Ánh đèn và… thân đèn

QĐND - Trong một cuộc trò chuyện cuối tuần, đồng chí chính trị viên (CTV) tiểu đoàn đặt vấn đề với một số cán bộ đơn vị:

- Chúng ta vẫn thường nghe câu: "Khoảng tối dưới chân đèn", "bên dưới chân đèn"..., theo các đồng chí, nghĩa của câu này là gì?

Một cuộc tranh luận khá sôi nổi bắt đầu. Trung úy Hà Minh Hưng, CTV Đại đội 1-người có kiến thức khá uyên thâm, cán bộ tiêu biểu, nhiều năm liền đạt danh hiệu Chiến sĩ thi đua, tự tin trả lời:

- Theo tôi, ngày xưa chưa có điện, nên dân ta dùng đèn dầu để thắp sáng. Ngọn đèn có thể soi tỏ xung quanh, nhưng lại không soi sáng được chân đèn.

Lúc này, CTV tiểu đoàn cắt ngang:

- Đó là nghĩa đen, còn nghĩa bóng thì sao? Lý do gì dưới chân đèn lại không được chiếu sáng?

Câu hỏi bất ngờ và khó, khiến mọi người không khỏi lúng túng. Đúng là từ trước đến giờ, câu thành ngữ này khá quen thuộc, nhưng việc luận giải nghĩa bóng của nó thì chưa mấy người được nghe và am hiểu tường tận.

Nghe đồng chí Hưng phân tích, lý giải, CTV tiểu đoàn khẽ gật đầu, nhưng lại nói sang ý khác:

- Như chúng ta biết, ánh đèn chỉ là sản phẩm của chiếc đèn dầu. Tức là có thân đèn, tim đèn, dầu hỏa... cộng với lửa mồi thì mới thắp sáng lên ngọn đèn, mới soi sáng xung quanh được. Ấy vậy mà trong tư duy, chúng ta thường chỉ coi trọng ánh sáng đèn, nâng niu, bảo vệ nó... mà quên đi những thành phần khác của chiếc đèn-những bộ phận cấu thành và duy trì ánh sáng đèn.... Nói cách khác, chân đèn không được soi sáng là từ chính tư duy của chúng ta!

Thấy mọi người vẫn chưa thấu tỏ "ý" và "nghĩa" của câu thành ngữ, CTV tiểu đoàn tiếp lời:

- Ví như việc đơn vị chúng ta xây dựng điển hình tiên tiến trong Phong trào Thi đua Quyết thắng, điển hình được ví như lửa đèn, ánh sáng đèn, còn tập thể đơn vị là thân đèn. Quá trình lãnh đạo, chỉ huy, tôi mong các đồng chí phải biết nâng niu, xây dựng điển hình tiên tiến, nhưng đồng thời phải trân trọng công sức, trí tuệ đóng góp của các đối tượng khác trong đơn vị. Bởi lẽ, một đơn vị không thể có 100% điển hình tiên tiến, nhưng chắc chắn mỗi người đều cáng đáng những phần việc riêng theo chức trách, góp phần để tập thể hoàn thành nhiệm vụ, chung tay xây dựng nên điển hình tiên tiến cho đơn vị.

Rồi CTV tiểu đoàn quay sang nói với đồng chí Hưng:

- Sẽ không có bất kỳ ánh đèn rực rỡ nào cả, nếu không có chiếc đèn dầu. Sẽ không có một "ngôi sao" nào cả, nếu không có sự vun vén, đóng góp công sức của cả tập thể. Khi ai đó đã thực sự là “ánh đèn”, thì xin đừng quên rằng, dưới mình còn có tim đèn, dầu hỏa, thân đèn...!

CTV tiểu đoàn nói đến đó, các đồng chí cán bộ trong đơn vị đều vỗ tay tán thưởng, chỉ riêng CTV đại đội thì quay mặt sang hướng khác như để trốn chạy cảm xúc của riêng mình. Khi CTV tiểu đoàn bước đi, đồng chí Hưng vội chạy theo, nói như trải lòng:

- Cảm ơn anh! Em đã hiểu chân lý và bài học mà anh trao gửi!