Trong thời kỳ đổi mới, hội nhập quốc tế hiện nay, quyền làm chủ của nhân dân đang được cụ thể hóa cả trong lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội và ở tất cả các cấp từ Trung ương đến cơ sở. Thực hiện quyền và trách nhiệm của mình, những năm qua, Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) Việt Nam đã phát huy ngày càng rõ nét hơn vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân. Thể hiện trên các mặt chủ yếu:

MTTQ Việt Nam các cấp tuyên truyền, vận động nhân dân thực hiện chính sách, pháp luật, thực hiện quyền làm chủ, tăng cường đồng thuận xã hội, xây dựng và phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Cụ thể, mặt trận đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan Đảng, Nhà nước và phối hợp thống nhất hành động với các tổ chức thành viên tăng cường tuyên truyền, vận động, tập hợp rộng rãi mọi tầng lớp nhân dân bằng nhiều hình thức đa dạng từ Trung ương đến cơ sở, khu dân cư, đến từng nhóm đối tượng, hộ dân, hội viên, đoàn viên, tạo sự đồng thuận, thống nhất và ổn định xã hội. Ủy ban Trung ương (UBTƯ) MTTQ Việt Nam đã ban hành và triển khai thực hiện Đề án “Đổi mới công tác thông tin, tuyên truyền của MTTQ Việt Nam”, trọng tâm là hoàn thiện về cơ chế, phương thức, củng cố phương tiện, lực lượng làm công tác thông tin, truyền thông từ Trung ương đến cơ sở. Đội ngũ báo cáo viên, tuyên truyền viên, cộng tác viên, nhóm nòng cốt nắm tình hình, dư luận trong nhân dân được củng cố, hoạt động ngày càng hiệu quả.

leftcenterrightdel
Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc chụp ảnh cùng các đại biểu dự Đại hội Thi đua yêu nước Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, giai đoạn 2020-2025. Ảnh: HỒNG SÁNG

MTTQ Việt Nam đã thực hiện tốt vai trò chủ trì trong việc phát động và tổ chức thực hiện các cuộc vận động đến đông đảo các tầng lớp nhân dân, phát huy tinh thần thi đua sáng tạo và nguồn lực trong xã hội góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế-xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh của đất nước. Với phương châm lấy sức dân để chăm lo cho đời sống nhân dân, ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp đã chủ trì hiệp thương, phối hợp với các tổ chức thành viên vận động nhân dân huy động nguồn lực, hiến đất, góp công xây dựng kết cấu hạ tầng, phát triển kinh tế, giảm nghèo bền vững, bảo vệ môi trường, chấp hành pháp luật, giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống dân tộc, xây dựng các cộng đồng dân cư văn minh, hạnh phúc. Đến năm 2020, cả nước có hơn 60% số xã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Cùng với đó, chương trình vận động chăm lo, giúp đỡ người nghèo tiếp tục nhận được sự quan tâm hưởng ứng của toàn xã hội. Trong 5 năm qua, hệ thống mặt trận các cấp đã vận động được 19.703 tỷ đồng cho các chương trình an sinh xã hội; vận động Quỹ “Vì người nghèo” hơn 4.672 tỷ đồng; xây dựng và sửa chữa hơn 153.000 căn nhà đại đoàn kết tặng hộ nghèo; xây dựng hàng nghìn công trình phúc lợi, giúp đỡ hàng triệu gia đình phát triển sản xuất, được khám, chữa bệnh và học sinh nghèo có điều kiện đến trường. Mặt trận đã chủ trì phát động, kêu gọi, vận động toàn dân tham gia phòng, chống dịch Covid-19; đến tháng 9-2020 đã ủng hộ Quỹ phòng, chống dịch Covid-19 được hơn 2.000 tỷ đồng.

Tập hợp, tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và nhân dân để phản ánh, kiến nghị với Đảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam đã thực hiện nền nếp nhiệm vụ nắm tình hình nhân dân, “Mặt trận lắng nghe ý kiến của nhân dân”, thường xuyên, đột xuất, định kỳ phản ánh, kiến nghị với Đảng, Nhà nước. Với trách nhiệm chủ trì tổ chức các hội nghị tiếp xúc cử tri, MTTQ Việt Nam các cấp đã phân công cán bộ tham dự và ghi chép, phối hợp tập hợp, tổng hợp đầy đủ các ý kiến, kiến nghị.

MTTQ Việt Nam đã chủ trì hoặc phối hợp với các tổ chức thành viên và các cơ quan, tổ chức của Đảng, Nhà nước triển khai 12 chương trình giám sát cấp Trung ương, tập trung vào các lĩnh vực: Chính sách đối với người có công với cách mạng; thực hiện Luật Khoa học và Công nghệ; đổi mới giáo dục và đào tạo; quản lý, sản xuất, kinh doanh vật tư nông nghiệp; giải quyết khiếu nại, tố cáo ở cơ sở; cải cách hành chính... Trong nhiệm kỳ vừa qua, ủy ban MTTQ cấp tỉnh chủ trì và tham gia giám sát liên ngành được 4.093 cuộc; ủy ban MTTQ Việt Nam cấp huyện chủ trì giám sát 22.679 cuộc; ủy ban MTTQ Việt Nam cấp xã chủ trì giám sát 466.012 cuộc.

Đối với hoạt động tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước, MTTQ Việt Nam chủ động đề xuất Bộ Chính trị, Ban Bí thư và các cấp ủy địa phương kịp thời ban hành các chỉ thị, nghị quyết, quy chế, quy định cụ thể tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo đối với công tác mặt trận; đề xuất Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành Trung ương, HĐND, UBND, các sở, ngành địa phương ban hành nhiều chính sách, ký kết các nghị quyết liên tịch, quy chế, chương trình phối hợp... góp phần hoàn thiện cơ sở pháp lý, bảo đảm các điều kiện, nâng cao năng lực cho hoạt động của MTTQ.

Để phát huy hơn nữa vai trò của MTTQ Việt Nam trong đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân, cần thực hiện tốt một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu:

Một là, MTTQ Việt Nam các cấp tiếp tục mở rộng và đa dạng hóa các hình thức vận động, tập hợp, đoàn kết rộng rãi các tầng lớp nhân dân. Tuyên truyền, vận động để các tầng lớp nhân dân ở trong nước, đồng bào ta ở nước ngoài biết và ủng hộ chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tạo đồng thuận xã hội.

Hai là, phối hợp thống nhất hành động trong vận động nhân dân phát huy tinh thần yêu nước, tự lực, tự cường, tự tôn dân tộc, thi đua lao động sáng tạo, phát triển sản xuất, kinh doanh, phát huy tài năng, sáng kiến, giúp nhau giảm nghèo bền vững, vươn lên làm giàu chính đáng.

Ba là, tiếp tục đề xuất thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng về đại đoàn kết toàn dân tộc, với phương châm “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân hưởng thụ”. Tổ chức góp ý và tập hợp ý kiến của nhân dân tham gia vào dự thảo các văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng. Phối hợp thực hiện tốt vai trò hiệp thương bầu cử, vận động cử tri, nhân dân thực hiện đúng, đầy đủ quyền hạn, trách nhiệm trong bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021-2026.

Bốn là, tiếp tục nghiên cứu, tham mưu để hoàn thiện cơ chế về sự lãnh đạo của Đảng, phối hợp của cơ quan nhà nước bảo đảm cho các hoạt động của MTTQ Việt Nam; hoàn thiện cơ chế phối hợp giữa các tổ chức thành viên cùng cấp và các tổ chức không là thành viên của mặt trận. Ủy ban MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị-xã hội các cấp tiếp tục nghiên cứu, xây dựng quy trình tập hợp ý kiến nhân dân, phát huy tốt nhất vai trò và trí tuệ của các vị ủy viên ủy ban MTTQ Việt Nam, các vị nhân sĩ, trí thức, các giới, dân tộc, tôn giáo, các nhà khoa học, các chuyên gia, người uy tín, đoàn viên, hội viên và sự ủng hộ của nhân dân tham gia xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền.

Năm là, kiện toàn ủy ban MTTQ Việt Nam các cấp với thành phần, cơ cấu hợp lý, coi trọng tính tiêu biểu, tính đại diện và tính thiết thực, coi trọng chất lượng và hiệu quả hoạt động của các thành viên; mở rộng thành phần là những cá nhân tiêu biểu, đại diện cho các giai cấp, các tầng lớp, các dân tộc, các tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài có đủ điều kiện hoàn thành nhiệm vụ của ủy viên ủy ban MTTQ Việt Nam cấp mình để MTTQ Việt Nam thực sự là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện, đại diện tiêu biểu cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân.

NGÔ SÁCH THỰC, Phó chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam