Mặc dù 9 giờ sáng lễ truy điệu và an táng hài cốt các liệt sĩ ở đồi Xuân Sơn mới được tiến hành, thế nhưng, ngay từ rất sớm, đông đảo thân nhân, đồng đội các liệt sĩ và bà con nhân dân đã có mặt. Với đôi mắt ngấn lệ, đỏ hoe, chị Lê Thị Thanh Vân (Quảng Yên, Quảng Ninh) con dâu thứ 4, cùng người con trai của liệt sĩ Lê Đức Ninh, xúc động nói: “Thế là tâm nguyện của mẹ chồng tôi đã được hiện thực. Bao nhiêu năm nay, cả gia đình đã đi khắp nơi, gặp gỡ rất nhiều đồng đội, tìm hiểu thông tin về bố, nhưng đều không có kết quả. Lần này, biết được nơi hy sinh của bố nên tôi và gia đình có thể yên tâm phần nào”.

leftcenterrightdel
Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương và đồng chí Võ Thị Ánh Xuân, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch nước rước linh cữu các liệt sĩ về nơi an táng. 

Trong dòng người là những cựu chiến binh (CCB) Sư đoàn 3 đến dâng hương đồng đội, Đại tá Nguyễn Thanh Lịch, nguyên Trung đội phó thuộc Tiểu đoàn 8, Trung đoàn 22, Trưởng Ban liên lạc CCB Sư đoàn 3 tại TP Quy Nhơn (Bình Định) xúc động chia sẻ: “Vậy là đã tìm thấy các đồng đội. Nó giúp vơi nỗi day dứt bao năm qua của những người còn sống sau chiến tranh. Từ nay, đồng đội tôi đã có nơi an nghỉ, để mỗi khi có dịp, anh em lại về dâng hương, thăm viếng”.

Đêm 25, rạng sáng 26-12-1966, Trung đoàn 22 thuộc Sư đoàn 3 cùng với quân và dân Bình Định tổ chức tập kích cứ điểm Xuân Sơn. Ta đã tiêu diệt và làm bị thương khoảng 600 tên lính Mỹ, phá hủy 11 khẩu pháo 105mm và 155mm, bắn rơi 5 máy bay trực thăng, thu 34 súng các loại. Trên đường địch lui quân, bộ đội ta tiếp tục tiêu diệt thêm 120 tên và 1 trực thăng. Thắng lợi của trận tập kích ghi dấu lần đầu tiên ta đánh và tiêu diệt trận địa pháo của Mỹ. Tuy nhiên, dưới mưa bom, bão đạn của kẻ thù, nhiều cán bộ, chiến sĩ đã anh dũng hy sinh.

Mặc dù trước đó, Bộ CHQS tỉnh Bình Định đã huy động lực lượng, triển khai công tác tìm kiếm nhiều lần, song vẫn chưa xác định được nơi an táng hài cốt các liệt sĩ. Nhờ thông tin của một CCB thuộc phường Hoài Thanh Tây, thị xã Hoài Nhơn cung cấp, từ ngày 10-3 đến 15-4, Bộ CHQS tỉnh Bình Định huy động lực lượng, phương tiện tổ chức khảo sát, thăm dò, khai quật với diện tích hơn 1.200m2 và đã phát hiện, cất bốc được rất nhiều sinh phẩm như răng, xương, dây thắt lưng, dép cao su, túi cơm, túi đựng gạo, bật lửa, bút viết, ví, dây buộc, lọ thuốc penicillin, lược...

Qua nhận dạng từ các di vật được tìm thấy, xác định đây chính là hài cốt của cán bộ, chiến sĩ thuộc Sư đoàn 3 và quân, dân, chính đảng địa phương hy sinh trong trận tập kích cứ điểm đồi Xuân Sơn cuối tháng 12-1966. Tuy nhiên, do nhiều yếu tố lịch sử chiến tranh, đến nay bước đầu mới xác định được danh tính 60 liệt sĩ (trong đó, 51 liệt sĩ là cán bộ, chiến sĩ của Trung đoàn 22, Sư đoàn 3 và 9 liệt sĩ là quân, dân, chính đảng địa phương).

Trong không khí trang nghiêm, các đại biểu lãnh đạo Đảng, Nhà nước, quân đội và tỉnh Bình Định, thân nhân liệt sĩ, các CCB Sư đoàn 3 và đông đảo bà con thành kính thắp nén nhang viếng các anh hùng liệt sĩ. Phát biểu tại lễ truy điệu và an táng hài cốt liệt sĩ, đồng chí Nguyễn Phi Long, Ủy viên dự khuyết Trung ương Đảng, Phó bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, Trưởng ban Tổ chức lễ tang, nhấn mạnh: “Với tất cả lòng thành kính, tri ân và lòng biết ơn vô hạn đối với những người con ưu tú của mọi miền đất nước đã xả thân, anh dũng hy sinh vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, cho đất nước được độc lập, tự do.

Chúng ta-thế hệ hôm nay và mãi mãi mai sau xin nguyện tiếp tục sống xứng đáng và có trách nhiệm hơn nữa đối với sự hy sinh cao cả của các anh hùng liệt sĩ... 56 năm đã trôi qua, việc tìm được hài cốt các liệt sĩ là niềm vui mừng khôn xiết. Bởi đó là tâm nguyện hằng ấp ủ của Đảng bộ, chính quyền, nhân dân tỉnh nhà, thân nhân các liệt sĩ nói riêng và của cả nước nói chung”.

Theo kế hoạch, thời gian tới, Bộ CHQS tỉnh Bình Định sẽ tiếp tục xác minh, mở rộng khu vực tìm kiếm hài cốt liệt sĩ tại đồi Xuân Sơn-những cán bộ, chiến sĩ đã hy sinh vào cuối năm 1966.

Bài và ảnh: PHAN ĐỊNH