Lần giở lại các tài liệu ghi chép về Thiếu tướng Hoàng Đan, qua những trang hồi ký do chính ông chắp bút, thì thời gian bức ảnh được chụp là vào khoảng năm 1960-1964 khi ông tham gia học tập tại Học viện quân sự Phrun-de. Học viện Phrun-de là trường đào tạo sĩ quan chỉ huy binh chủng hợp thành cấp trung đoàn của quân đội Liên Xô (trước đây). Khuôn viên của trường nằm trên Quảng trường Lép Tôn-xtôi, đối diện với Đại sứ quán Việt Nam.
    |
 |
| Bức ảnh chụp Thiếu tướng Hoàng Đan khi tham gia học tập tại Học viện Quân sự Phrun-de. Ảnh do gia đình cung cấp |
Trong cuốn sách "Từ sông Bến Hải đến dinh Độc lập", Thiếu tướng Hoàng Đan kể lại: “Sang Liên Xô, năm đầu tiên là năm học tiếng Nga. Giáo viên tất cả đều là nữ. Họ đều tốt nghiệp đại học, một số ít có bằng phó tiến sĩ. Họ đã chuyên dạy người ngoại quốc học tiếng Nga, nên có nhiều kinh nghiệm... Mười hai học viên Việt Nam được chia thành hai tổ học tập. Tổ 1 gồm bảy đồng chí Việt Nam do đồng chí Hồ Quang Hóa làm tổ trưởng. Tổ 2 có năm đồng chí Việt Nam và ba đồng chí Bulgaria do tôi làm tổ trưởng...
Chỗ ở tuy gồm tất cả học sinh ngoại quốc, nhưng lớp cho ở từng buồng riêng, từng nước một. Mỗi buồng hai, ba đồng chí. Vì vậy ngoài giờ học tập, chúng tôi chủ yếu nói tiếng Việt với nhau... Có thể nói học viên Việt Nam là những học viên chăm chỉ nhất. Tuy tiếng Việt so với tiếng Âu châu khác nhau nhiều nhưng cuối năm thi tốt nghiệp tiếng Nga chúng tôi cũng không kém các học viên nước Âu châu như Bulgaria, Đức, Hà Lan...”.
Theo những dòng hồi tưởng của Thiếu tướng Hoàng Đan, trong quá trình học tập tại Học viện Quân sự Phrun-de, học viên sẽ được học tập về chiến thuật, năm thứ nhất học chiến thuật cấp trung đoàn, năm thứ hai học cấp sư đoàn và năm thứ ba học chiến dịch tập đoàn quân. Về công tác chỉ huy tham mưu học khá kỹ. Về xe tăng biết bắn, biết lái xe. Về thông tin sử dụng thành thạo các trang bị thông tin ở cấp trung đoàn và sư đoàn. Từ những kiến thức học tập được tại Liên Xô, sau này, khi về công tác tại nhà trường, Thiếu tướng Hoàng Đan đã cố gắng vận dụng, cũng như truyền tải những hiểu biết ông thu nhận được tới các học viên.
Anh Hoàng Nam Tiến, con trai của Thiếu tướng Hoàng Đan nhận định, cha anh là một người rất ham học hỏi, chính vì thế có những kiến thức, lời dạy của ông để lại cho con cháu đến nay vẫn còn nguyên giá trị.
BĂNG CHÂU