Dự luật cải cách thuế đang được Quốc hội Mỹ tranh luận, dự kiến sẽ thông qua cuối năm nay. Theo dự luật này, Mỹ sẽ cắt giảm thuế thu nhập doanh nghiệp từ 35% xuống còn 20% và lợi nhuận sau này của các công ty Mỹ thu được từ hoạt động kinh doanh ở nước ngoài phần lớn sẽ không bị đánh thuế. Một điều khoản quan trọng khác là số khung thuế sẽ giảm từ 7 xuống còn 4 mức: 12%, 25%, 35% và 39,6%. Ngoài ra, cải cách thuế cũng bao gồm việc hủy bỏ thuế thừa kế từ năm 2024, tăng phụ trợ thuế con nhỏ từ 1.000USD lên 1.600USD...
Theo đánh giá bước đầu của Bộ Tài chính Mỹ, kế hoạch cải cách thuế của Tổng thống Donald Trump sẽ giúp chính phủ tiết kiệm được khoản tiền lên tới 1.800 tỷ USD trong vòng 1 thập kỷ tới khi nhịp độ tăng trưởng được đẩy mạnh. Trong văn bản đánh giá công bố ngày 11-12, bộ trên cho biết những sửa đổi về thuế đối với doanh nghiệp và cá nhân mà Tổng thống Donald Trump đề xuất giúp tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của Mỹ đạt 2,9% trong 10 năm tới, cao hơn 0,7% so với mức dự báo hiện tại. Không chỉ vậy, ngân sách chính phủ cũng có thêm 1.800 tỷ USD, trong khi thâm hụt ngân sách sẽ được "khoanh vùng".
Tờ Spiegel của Đức nhận định, với cải cách thuế mới, Mỹ-nền kinh tế quan trọng nhất thế giới sẽ từ một quốc gia đánh thuế cao (thuộc tốp cao nhất so với các nền kinh tế phát triển) chuyển thành một thiên đường thuế thấp. Nếu hiện tại hầu hết các công ty làm ăn kinh doanh tại Mỹ phải nộp khoản thuế gần 40% thu nhập, thì trong tương lai họ chỉ phải nộp 1/5 thu nhập. Điều này không chỉ thu hút kinh doanh đầu tư trực tiếp nước ngoài mà còn tạo động lực cho doanh nghiệp tái đầu tư trong nước, qua đó thúc đẩy tăng trưởng kinh tế Mỹ.
Tuy nhiên, ở chiều ngược lại, đây sẽ là tin buồn đối với các nền kinh tế phát triển tại châu Âu ví như Đức với mức thuế thu nhập vẫn ở mức 30%. Đáng lo ngại hơn, kế hoạch cải cách thuế của Mỹ sẽ có tác động lâu dài đến chính sách kinh tế của Đức và châu Âu.
Trong một lá thư gửi Bộ trưởng Tài chính Mỹ Steven Mnuchin ngày 12-12, EC bày tỏ lo ngại kế hoạch cải cách thuế của Mỹ "chứa đựng các yếu tố có nguy cơ gây hại nghiêm trọng đến các dòng chảy đầu tư và thương mại giữa hai bên". Lá thư cũng chỉ ra các nguy cơ đối với những công ty tài chính châu Âu tại Mỹ, khi có thể họ sẽ bị đánh thuế gấp đôi và phải đối mặt với nhiều vấn đề trong việc tiếp cận các nguồn vốn toàn cầu.
Lá thư được đưa ra trong bối cảnh nhiều ngân hàng châu Âu cho biết những thay đổi về thuế của Mỹ sẽ làm rối loạn "mạnh mẽ" thị trường tài chính, khi giúp Mỹ trở thành nơi hấp dẫn đầu tư hơn, khiến các nguồn vốn tháo chạy khỏi các thị trường khác.
Trước đó, các Bộ trưởng Tài chính Đức, Pháp, Anh, Italy và Tây Ban Nha cũng gửi thư bày tỏ quan điểm tương tự. Trả lời phỏng vấn báo chí sau cuộc họp mới đây của các bộ trưởng tài chính EU tại Brussels (Bỉ), Bộ trưởng Tài chính Đức Peter Altmaier cho biết: "Chúng ta cần phải xác minh xem những đề xuất cải cách thuế của Mỹ có ảnh hưởng đến cạnh tranh thuế như thế nào, hay liệu có chăng trường hợp một số quy định trong dự luật cải cách thuế dẫn tới việc các doanh nghiệp châu Âu bị đánh thuế hai lần”.
Nhiều quan chức EU cũng bày tỏ lo ngại dự luật cải cách thuế của Mỹ có thể vi phạm các quy định và cam kết thương mại quốc tế, trong đó có quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) vì một số điều khoản đang được cân nhắc trong dự luật có sự phân biệt đối xử với các doanh nghiệp nước ngoài làm ăn tại Mỹ hoặc có thể dẫn tới việc trợ cấp xuất khẩu, vốn bị WTO cấm. Ví như việc Mỹ xem xét lập biểu thuế đặc biệt cho lợi nhuận của các công ty quốc tế, hay áp dụng đánh thuế đối với những chi nhánh và tổng công ty nước ngoài, trong khi lợi nhuận của các công ty Mỹ thu được từ hoạt động kinh doanh ở nước ngoài phần lớn sẽ không bị đánh thuế... đều trở thành vấn đề đáng quan ngại không chỉ đối với EU mà còn đối với tất cả các nền kinh tế trên thế giới.
Ngoài ra, diễn biến phức tạp của tình hình nợ công Mỹ sau những cải cách thuế đầy tham vọng của Tổng thống Donald Trump cũng là một vấn đề rất được quan tâm hiện nay. Theo ước tính của một số chuyên gia, cải cách thuế sẽ khiến nợ công của Mỹ "cõng" thêm từ 1.500 tỷ USD đến 20.000 tỷ USD trong 10 năm tới trong khi nền kinh tế chưa kịp nhận được tác động tích cực từ chủ trương này. Với tình hình nợ công trên con đường không bền vững như vậy, nhiều chuyên gia cho rằng dự luật cải cách thuế của Mỹ sẽ gây ra những rủi ro ngắn hạn cho nền kinh tế toàn cầu.
HÀ LAN