Cây đàn măng-đô-lin của anh Trỗi được đặt trang trọng trong khung kính phòng trưng bày của bảo tàng. Chị Nguyễn Thị Thu Hoan, hướng dẫn viên Bảo tàng Lịch sử quốc gia, kể về lần chị Phan Thị Quyên (vợ anh Trỗi) đến thăm bảo tàng năm 2006. Hôm đó, chị Quyên kể về lần đầu tiên (năm 1963) anh Trỗi đã đàn, hát cho chị nghe và bảo: “Anh nói giọng Sài Gòn cho Quyên dễ nghe, nhưng anh sẽ đàn và hát bằng giọng xứ Quảng”. Anh không hề nói những lời hay ý đẹp, nhưng lại tặng chị những bản nhạc tình lãng mạn, rồi cả việc anh rất chu đáo, quan tâm tặng chị hộp dầu. Anh nhắc chị mang theo khăn khi đi xa, đừng mải việc mà quên ăn uống. Cây đàn măng-đô-lin cũng là vật kỷ niệm mà khi mới quen nhau, anh Trỗi thường đàn và hát cho chị Quyên nghe. Tiếng đàn như thay lời muốn nói, cũng chính tiếng đàn cùng những cử chỉ ân cần quan tâm đã giúp chị gần anh hơn. Cảm động trước những bản nhạc tình và tấm lòng ấy, tình cảm của anh chị cứ thế lớn dần. Hơn một năm sau, ngày 21-4-1964, anh chị nên duyên vợ chồng.
Giờ đây, cây đàn măng-đô-lin đã trở thành kỷ vật gắn với cuộc đời của một người thanh niên mà sự hy sinh của anh là tấm gương sáng cho bao thế hệ trẻ Việt Nam học tập, noi theo.
Bài và ảnh: NGUYỄN SƠN