Đây là HNCC đầu tiên trong năm Chủ tịch ASEAN 2017 của Phi-líp-pin với chủ đề “Chung tay đổi thay, Kết nối toàn cầu”. HNCC ASEAN 30 diễn ra trong bối cảnh ASEAN bước vào năm kỷ niệm 50 năm thành lập (1967-2017) và năm thứ hai hình thành Cộng đồng ASEAN với những kết quả tích cực trong thực hiện Tầm nhìn cộng đồng ASEAN 2025 và các kế hoạch tổng thể trên cả 3 trụ cột cộng đồng.
Về chính trị-an ninh, 217/290 (gần 75%) dòng hành động đang được triển khai ở các mức độ khác nhau. Về kinh tế, ASEAN đã thực hiện được 532/611 (87%) biện pháp trong Lộ trình xây dựng cộng đồng kinh tế ASEAN 2025. Về văn hóa-xã hội, ASEAN đang tích cực cụ thể hóa Kế hoạch tổng thể cộng đồng văn hóa-xã hội với 109 dòng hành động (đến nay 14/15 cơ quan chuyên ngành đã lập chương trình, kế hoạch công tác giai đoạn 2016-2020).
Để bổ trợ cho tiến trình xây dựng cộng đồng, ASEAN tiếp tục thúc đẩy các nỗ lực về kết nối và thu hẹp khoảng cách phát triển, cụ thể là triển khai hiệu quả Chương trình Công tác giai đoạn III của Sáng kiến Liên kết ASEAN (IAI) với 5 lĩnh vực ưu tiên gồm: Lương thực và công nghiệp; thuận lợi hóa thương mại; doanh nghiệp vừa, nhỏ và siêu nhỏ; giáo dục; y tế và phúc lợi, và Kế hoạch tổng thể về kết nối 2025 với 5 lĩnh vực chiến lược là cơ sở hạ tầng bền vững, sáng tạo số, chuỗi cung ứng không gián đoạn, tối ưu hóa hoạch định và thực thi chính sách, di chuyển thể nhân. Ngoài ra, để nâng cao hiệu quả và chất lượng hoạt động, ASEAN tiếp tục triển khai các biện pháp cải tiến tổ chức bộ máy và lề lối hoạt động theo hướng tinh giản số lượng, tăng tính hiệu quả của các cơ chế và tăng tính kết nối giữa các trụ cột cộng đồng.
Trong khi đó, ASEAN tiếp tục đạt được nhiều thành công trong việc thu hút sự can dự chiến lược của tất cả các nước lớn vì lợi ích chung là hòa bình, ổn định và phát triển ở khu vực và trên thế giới. Các đối tác ngày càng coi trọng và chủ động thúc đẩy hợp tác nhiều mặt với ASEAN thông qua nhiều chương trình, sáng kiến và biện pháp cụ thể; cam kết tiếp tục hỗ trợ ASEAN xây dựng cộng đồng, tăng cường liên kết và kết nối khu vực, thu hẹp khoảng cách phát triển, ứng phó với các thách thức chung của khu vực và toàn cầu. ASEAN hiện đang tiếp tục triển khai Chương trình hành động giai đoạn 2016-2020 với Trung Quốc, Hoa Kỳ, Ấn Độ, Hàn Quốc, Niu Di-lân, Ca-na-đa và Liên hợp quốc, đồng thời đang xây dựng các chương trình hành động với các đối tác còn lại là Nhật Bản, Ô-xtrây-li-a, Nga, Liên minh châu Âu (EU).
Trong thời gian qua, ASEAN luôn quan tâm, cam kết duy trì và thúc đẩy hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông, giải quyết các tranh chấp thông qua các biện pháp hòa bình, trong đó có việc tôn trọng đầy đủ các tiến trình ngoại giao và pháp lý, trên cơ sở phù hợp với các nguyên tắc được công nhận rộng rãi của luật pháp quốc tế, bao gồm Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982). Trên thực tế, ASEAN đã thể hiện rõ vai trò và trách nhiệm của mình trong việc xây dựng môi trường thuận lợi cho hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông, trong đó có việc thúc đẩy thực hiện nghiêm túc, đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và cùng Trung Quốc hướng tới sớm hoàn thành Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).
Trong bối cảnh ấy, tại HNCC ASEAN 30, các nhà lãnh đạo sẽ tập trung kiểm điểm tình hình và thảo luận phương hướng triển khai xây dựng Cộng đồng ASEAN; bàn các biện pháp tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN và đẩy mạnh hợp tác giữa ASEAN với các đối tác vì hòa bình, an ninh và phát triển bền vững đối với khu vực.
Đoàn Việt Nam tham dự HNCC ASEAN 30 nhằm mục tiêu góp phần thúc đẩy ASEAN liên kết chặt chẽ hơn, hoạt động hiệu quả hơn, củng cố đoàn kết, thống nhất và vai trò trung tâm của ASEAN trước những diễn biến phức tạp của tình hình hiện nay; thúc đẩy các hoạt động hợp tác mang lại lợi ích thiết thực cho người dân và thu hẹp khoảng cách phát triển, tiếp tục thúc đẩy quan hệ Việt Nam và các nước thành viên ASEAN vì một Đông Nam Á ổn định, hợp tác và phát triển trong một thế giới đang chuyển mình với nhiều cơ hội và thách thức, hướng tới những điều tốt đẹp. Việt Nam tin tưởng rằng HNCC ASEAN 30 tại Phi-líp-pin sẽ thành công tốt đẹp, góp phần tăng cường hợp tác và phát triển, bảo đảm môi trường an ninh, hòa bình ở khu vực.
QĐND