Phát biểu tại buổi lễ, TS, BS Hoàng Đình Cảnh, Viện trưởng Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương cho biết: Sốt rét là một căn bệnh đe dọa tính mạng con người, gây ra bởi ký sinh trùng được truyền sang người thông qua muỗi Anophen bị nhiễm bệnh đốt.

TS, BS Hoàng Đình Cảnh, Viện trưởng Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng Trung ương phát biểu tại buổi lễ. 

Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trong năm 2023, có 597.000 ca tử vong do sốt rét, 263 triệu ca mắc sốt rét mới, trong đó khoảng 95% tổng số ca sốt rét nằm ở khu vực châu Phi.

Tại Việt Nam, năm 2024 cả nước có 353 bệnh nhân sốt rét, không có ca tử vong do sốt rét, đã có 48 tỉnh đã được công nhận loại trừ sốt rét. Số trường hợp ký sinh trùng sốt rét đã giảm gần 75% sau 5 năm (2020-2024) và số trường hợp sốt rét ở trẻ em dưới 5 tuổi và nhóm tuổi 6-15 tuổi cũng đã giảm sâu (giảm 86% và giảm 62% tương ứng các nhóm tuổi). Trong số 353 trường hợp mắc sốt rét có tới 111 trường hợp ngoại lai đến từ nước ngoài (chiếm 31,4%), trong đó chủ yếu từ các nước châu Phi (94 trường hợp) và Lào (8 trường hợp).

 

Trong 4 tháng đầu năm 2025, cả nước phát hiện được 24 trường hợp bệnh nhân sốt rét trong đó có 14 trường hợp sốt rét ngoại lai từ nước ngoài (chiếm 58,3%). Đáng chú ý là các địa phương có số bệnh nhân sốt rét cao trong những năm trước đây như: Khánh Hòa, Lai Châu, Quảng Trị... đã giảm rất nhiều trong đầu năm 2025.

Theo TS, BS Hoàng Đình Cảnh, với những thành tựu này, Việt Nam đã đạt được mục tiêu Chiến lược quốc gia phòng, chống và loại trừ bệnh sốt rét ở Việt Nam giai đoạn 2011-2020 và định hướng đến năm 2030 đó là: Khống chế tỷ lệ mắc sốt rét < 0,15/1.000 dân; tỷ lệ tử vong do sốt rét <0,02/100.000 dân vào năm 2020 và loại trừ sốt rét vào năm 2030.

Tuy nhiên, cuộc chiến loại trừ sốt rét vẫn còn nhiều thách thức, như: Biến đổi khí hậu, di biến động dân cư, người dân đi rừng, ngủ rẫy, giao lưu qua biên giới, đặc biệt là tại các quốc gia còn lưu hành sốt rét. Những yếu tố này đặt ra yêu cầu cấp thiết về các giải pháp sáng tạo và bền vững, nhằm kiểm soát và phòng ngừa sốt rét quay trở lại.

Do đó, theo TS, BS Hoàng Đình Cảnh cần tăng cường đầu tư cho hệ thống y tế, đặc biệt là tuyến cơ sở, để mọi người dân đều được tiếp cận dịch vụ phòng, chống và điều trị sốt rét chất lượng. Đồng thời, chú trọng đầu tư cho nghiên cứu khoa học nhằm tìm ra các phương pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó đề xuất áp dụng công nghệ tiên tiến và các mô hình đổi mới sáng tạo trong phòng, chống và loại trừ sốt rét như: Sử dụng test nhanh có độ nhạy cao, phát hiện nhiều loại ký sinh trùng sốt rét; điều trị mở rộng cho nhóm có nguy cơ cao; tăng cường hợp tác phòng, chống sốt rét biên giới; giám sát và xét nghiệm sàng lọc cho người dân trở về từ các vùng lưu hành bệnh.

Ngoài ra, cần sự phối hợp đồng bộ giữa các cấp, các ngành và sự tham gia tích cực của cộng đồng. Công tác truyền thông, giáo dục sức khỏe, đặc biệt đối với đồng bào dân tộc thiểu số cần tiếp tục được tăng cường để nâng cao nhận thức, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đẩy lùi căn bệnh sốt rét.

Sốt rét là căn bệnh nguy hiểm, chưa có vaccine nhưng có thể phòng ngừa và điều trị khỏi. Vì vậy, việc phòng chống muỗi truyền bệnh vẫn là biện pháp hữu hiệu nhất thông qua nhiều phương pháp khác nhau như diệt muỗi bằng hóa chất hoặc ngăn sự tiếp xúc giữa người và muỗi truyền bệnh như làm rèm ở các khoảng không gian còn trống, làm lưới chắn côn trùng để ngăn muỗi bay vào nhà đốt người, ngủ màn, kem xua...

Trong dịp kỷ niệm Ngày thế giới phòng chống sốt rét năm nay, nhiều địa phương cũng tổ chức các hoạt động tuyên truyền, phòng, chống bệnh sốt rét.

CHÂU ANH

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Y tế xem các tin, bài liên quan.