Có thể thấy, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là do công tác quản lý quỹ nhà biệt thự vẫn còn nhiều hạn chế. Được biết, ngày 4-12-2013, Hội đồng nhân dân (HĐND) TP đã ban hành Nghị quyết số 24/2013/NQ-HĐND yêu cầu TP lập danh mục nhà cổ, biệt thự cũ có giá trị đặc biệt và các công trình kiến trúc xây dựng trước năm 1954 đã xuống cấp thuộc diện nhà nguy hiểm, từ đó lập phương án di chuyển các tổ chức, cá nhân ra khỏi khu vực nguy hiểm để xây dựng, cải tạo, phục hồi, bảo trì. Tuy nhiên, đến nay Nghị quyết này vẫn chưa được triển khai.

Để tiếp tục chấn chỉnh công tác quản lý quỹ nhà trên, ngày 9-7-2014, HĐND TP lại ban hành Nghị quyết số 02/2014/NQ-HĐND yêu cầu TP nghiên cứu thí điểm dùng ngân sách Nhà nước mua lại của các chủ sử dụng đan xen với trụ sở cơ quan, biệt thự có giá trị tiêu biểu về kiến trúc, nghệ thuật, văn hóa gắn với lịch sử Thủ đô, đất nước, đã xuống cấp để bảo tồn, tôn tạo lại nguyên trạng ban đầu. Thế nhưng đến nay, về cơ bản nghị quyết vẫn chưa được thực hiện.

Tính đến hết năm 2015, theo Báo cáo kết quả giám sát của Ban pháp chế HĐND TP về vấn đề này nêu rõ, mặc dù Thủ tướng Chính phủ, UBND TP đã có chỉ đạo dừng việc cấp phép xây dựng, phá dỡ biệt thự, nhưng Sở Xây dựng và UBND một số quận không thực hiện nghiêm túc, đã cấp phép xây dựng để phá dỡ, xây dựng công trình mới ở 25 biệt thự cũ. Ngoài ra, công tác quản lý theo dõi lĩnh vực này còn thiếu chặt chẽ. Cụ thể, trong 63 biệt thự đã tự phá dỡ, xây mới, hiện cơ quan quản lý không có hồ sơ, không xác định được thời điểm xây dựng; 19 biệt thự báo cáo là biến dạng hoàn toàn và xuống cấp nghiêm trọng nhưng không có hồ sơ đánh giá, thẩm định chất lượng; 48 biệt thự báo cáo đã phá dỡ, xây mới nhưng trên thực tế vẫn còn biệt thự (16 biệt thự vẫn còn, 35 biệt thự chỉ sửa chữa, cơi nới, nâng tầng); 45 nhà báo cáo không phải là biệt thự thì thực tế có 8 nhà là biệt thự… Chỉ ra nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên, Trưởng ban Pháp chế HĐND TP Nguyễn Hoài Nam cho rằng, đó là do việc quản lý, khai thác sử dụng quỹ nhà biệt thự trên địa bàn của Công ty TNHH MTV Quản lý và Phát triển nhà Hà Nội thiếu chặt chẽ, có lúc, có nơi buông lỏng, để xảy ra nhiều vi phạm nghiêm trọng. Cùng với đó, sự phối hợp giữa lực lượng thanh tra xây dựng với chính quyền cơ sở chưa hiệu quả, chưa kiên quyết và xử lý kịp thời các vi phạm…

Biệt thự cũ là một phần di sản về lịch sử, văn hóa, kiến trúc, là nét riêng biệt của Thủ đô nghìn năm văn hiến. Vì vậy, UBND TP nên sớm nghiên cứu thí điểm việc dùng ngân sách Nhà nước hoặc giao Công ty TNHH MTV Quản lý và Phát triển nhà Hà Nội mua lại của các chủ sử dụng đan xen với trụ sở cơ quan, biệt thự có giá trị tiêu biểu về kiến trúc, nghệ thuật, văn hóa gắn với lịch sử Thủ đô, đất nước, đã xuống cấp để bảo tồn, tôn tạo lại theo nguyên trạng ban đầu… Đặc biệt, UBND TP cần tăng cường công tác quản lý, kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, nhất là đối với trường hợp tự phá dỡ, làm biến dạng, xây dựng mới biệt thự không đúng quy định; rà soát và xử lý các công trình vi phạm cơi nới, lấn chiếm, xây dựng trái phép đang tồn tại trong khuôn viên biệt thự thuộc danh mục quản lý.

NAM TRỰC