Rừng ngập mặn là một trong những hệ sinh thái quan trọng nhất trên thế giới và là nguồn đa dạng sinh học quý giá của Cà Mau và các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long. Nhờ khả năng lưu trữ carbon lớn và hoạt động như một lá chắn chống lại các điều kiện thời tiết khắc nghiệt, rừng ngập mặn đóng vai trò trung tâm trong việc ổn định điều kiện khí hậu và bảo vệ các cộng đồng ven biển.

Nuôi trồng thủy sản trong rừng ngập mặn cũng được coi là một phương thức sản xuất bền vững và có năng suất cao, kết hợp giữa bảo tồn thiên nhiên và phát triển sinh kế. Tuy nhiên việc nuôi trồng thủy sản trong rừng ngập mặn phụ thuộc rất nhiều vào dòng chảy của thủy triều. Nếu nước thủy triều bị ô nhiễm, thiếu ôxy, bị nhiễm mặn hoặc thay đổi độ mặn do mưa lớn hay hạn hán thì sẽ gây nên rủi ro cho cả các loài thủy sinh và cây ngập mặn.

leftcenterrightdel
Hội thảo tổng kết dự án AQUAM được tổ chức tại Cà Mau. Ảnh: BTC 

AQUAM là dự án do Đại học Queensland (Australia) cùng Công ty Tư vấn và Phát triển Đồng Xanh thiết kế và triển khai, phối hợp với Phân viện Nghiên cứu Thủy sản Nam Sông Hậu và Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Cà Mau. Dự án đã lắp đặt 15 trạm quan trắc môi trường không dây sử dụng công nghệ IoT (Internet vạn vật) để theo dõi chất lượng nước ngập mặn. Các trạm quan trắc này sẽ giúp nông dân và chính quyền địa phương cập nhật thông tin theo thời gian thực về chất lượng nước và ứng phó kịp thời với những mối nguy.

Chia sẻ sự thành công của dự án, bà Kate Wallace, Quyền phó Đại sứ Australia nói: “Đây là một ví dụ điển hình về đổi mới sáng tạo giúp giải quyết các thách thức môi trường và cải thiện cuộc sống của mọi người. Tôi đánh giá cao vai trò hỗ trợ của lãnh đạo tỉnh Cà Mau trong những hoạt động như thế này, và chúng ta sẽ tiếp tục nỗ lực cùng nhau vì sự phát triển bền vững cho vùng Đồng bằng sông Cửu Long nói riêng và cả nước nói chung”.

leftcenterrightdel
Các trạm quan trắc vận hành nhờ năng lượng mặt trời. Dữ liệu do các trạm quan trắc thu thập được, kết hợp với hình ảnh vệ tinh sẽ cho ra báo cáo môi trường cho các bên liên quan. Ảnh: BTC 

AQUAM là một trong 12 dự án được tài trợ bởi hợp phần Hợp tác tài trợ của Chương trình Aus4Innovation. Hợp phần này cung cấp hỗ trợ tài chính nhằm nhân rộng các sáng kiến khoa học công nghệ đã được thử nghiệm nhằm giải quyết những thách thức hoặc vận dụng cơ hội mới trong nhiều lĩnh vực trên khắp Việt Nam. Các dự án được tài trợ chủ yếu tập trung vào các lĩnh vực nông nghiệp và thực phẩm, y tế và quản lý thiên tai và môi trường.

leftcenterrightdel
Hình ảnh vệ tinh về 15 trạm quan trắc đặt tại các vị trí trọng yếu ở Cà Mau. Ảnh: BTC

Chương trình Aus4Innovation khởi động vào năm 2018 với ngân sách 16,5 triệu đô la Australia là chương trình hỗ trợ phát triển được tài trợ bởi Bộ Ngoại giao và Thương mại Australia (DFAT), đồng tài trợ và quản lý bởi cơ quan khoa học quốc gia của Australia - CSIRO với đối tác chiến lược là Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam. Mục tiêu của chương trình là nhằm củng cố hệ thống đổi mới sáng tạo của Việt Nam, chuẩn bị cho các cơ hội liên quan đến Công nghiệp 4.0, đồng thời giúp hình thành chương trình phát triển về khoa học và công nghệ và đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.

Tìm hiểu thêm về các dự án này tại đây https://research.csiro.au/aus4innovation/activities/grants/.

PHƯƠNG MINH