Cách trung tâm thành phố Hà Nội khoảng 30km, chùa Phật Tích nằm ở vị trí thuận lợi cho du khách muốn di chuyển bằng ô tô hoặc xe máy. Chùa còn có tên gọi là Vạn Phúc, nằm trên núi Lạn Kha. Theo “Đại Việt sử ký toàn thư”, chùa Phật Tích được xây dựng vào năm 1057. Tuy nhiên, theo truyền thuyết dân gian thì chùa Phật Tích đã xuất hiện từ cuối thế kỷ thứ 3.

Từ xa, du khách có thể dễ dàng nhìn thấy tượng A Di Đà ngồi uy nghi trên đỉnh núi Lạn Kha. Được biết, đại pho tượng này làm bằng đá có chiều cao 27m, nặng 3.000 tấn và là bức tượng Phật bằng đá lớn nhất Đông Nam Á. Bước vào cổng chùa, du khách như lạc vào khung cảnh của thời xa xưa với kiến trúc cổ, những hàng cây cổ thụ. Qua những đoạn đường bằng phẳng là những bậc đá dẫn lên vườn chùa, sân chùa. Sân chùa này cũng là nơi khởi nguồn của truyện cổ tích “Từ Thức gặp tiên”. Tương truyền, Từ Thức trong một lần đi chùa gặp Giáng Tiên bị bắt trói vì tội hái trộm hoa. Từ Thức bèn cởi áo xin tha cho tiên nữ. Sau Từ Thức đi du ngoạn tứ phương đến một sơn động thì gặp lại Giáng Tiên… Từ đó, chùa Phật Tích mở hội hoa mẫu đơn vào mồng 4 tháng Giêng hằng năm để người dân thưởng hoa và nghe các thi sĩ bình thơ.

leftcenterrightdel
Phật Tích là một trong những ngôi chùa cổ nhất Việt Nam hiện nay.

Nằm đối xứng giữa hai bậc đá dẫn lên chùa, tại mép tường đá là hai dãy tượng thú thờ bằng đá, gồm: Sư tử, voi, ngựa… Trong chùa còn có một ao rồng hình chữ nhật. Sau sân nền có 32 tháp xây bằng gạch và đá là nơi cất giữ xá lị của các nhà sư từng trụ trì ở đây, phần lớn được xây dựng vào thế kỷ 17. Ngọn tháp lớn nhất là Tháp Phổ Quang, cao hơn 5m gồm đế, khám thờ, hai tầng diềm và mái mui luyện với chóp tròn. Bảo vật của chùa Phật Tích phải kể đến pho tượng A Di Đà được đặt trong gian thờ. Cả phần thân tượng và phần bệ có chiều cao 4,7m, được làm bằng đá xanh nguyên khối, là tác phẩm điêu khắc thời Lý. Cho đến nay, đây là di vật có giá trị nhất còn được lưu giữ lại từ thời Lý và là “Pho tượng Phật xưa nhất được xác định niên đại".

Sau khi thắp hương lễ phật, chúng tôi có dịp tản bộ trong khuôn viên chùa. Dưới bóng cây rợp mát, tiếng chim hót líu lo, chùa Phật Tích quả là một điểm du lịch tâm linh lý tưởng cho những ai muốn tìm sự yên tĩnh, thanh tao. Điều đó cũng dễ lý giải vì sao lượng du khách hành hương về chùa Phật Tích mỗi năm một đông lên. Ngoài ra, vào dịp cuối tuần, đông đảo người dân địa phương thường cho con em mình lên vui chơi, hóng mát. Ngoài việc được chơi những trò chơi dân gian, các em còn được nghe kể nhiều huyền tích về chùa Phật Tích như một cách để giáo dục di sản cho lớp trẻ.

Từ trên đỉnh núi Lạn Kha nhìn xuống là khung cảnh làng quê yên bình với cánh đồng lúa xanh rờn. Phóng tầm mắt ra xa là những khu công nghiệp đang mọc lên từng ngày của Bắc Ninh. Rời Phật Tích mà trong lòng thấy thanh tịnh, vui tươi lạ thường, chúng tôi tự nhủ lòng mình sẽ sớm quay lại nơi đây.

Bài và ảnh: HOA LƯ